Μόλχο Ρένα
Η δρ. Ρένα Μόλχο δίδαξε Ιστορία του Ελληνικού Εβραϊσμού στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Για το έργο της "Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης 1856-1919: Μια ιδιαίτερη κοινότητα", που πρωτοεκδόθηκε το 2001, έλαβε το Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών. Για τη συμβολή της στον γαλλικό πολιτισμό έλαβε από τη Γαλλία το παράσημο της τάξεως των Palmes academiques τον Δεκέμβριο του 2010. Έχει διεξαγάγει πολλές συνεντεύξεις με Έλληνες Εβραίους επιζώντες του Ολοκαυτώματος για το Shoah Visual History Foundation και έχει διευθύνει το ηλεκτρονικό πρόγραμμα συνεντεύξεων της Centropa στην Ελλάδα. Έχει οργανώσει και έχει συμμετάσχει σε συνέδρια και έχει δημοσιεύσει πάνω από 60 μελέτες σε διεθνή και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά και εγκυκλοπαίδειες πάνω σε θέματα του ελληνικού εβραϊσμού. Το δεύτερο βιβλίο της, με τίτλο "Salonica and Instanbul: Social, Political and Cultural Aspects of Jewish Life", εκδόθηκε από τις εκδόσεις Isis, στην Κωνσταντινούπολη, το 2005. Σε συνεργασία με την καθηγήτρια της Αρχιτεκτονικής Βίλμα Χαστάογλου-Μαρτινίδη, έγραψε τον τουριστικό οδηγό με τίτλο Jewish Sites in Thessaloniki: Brief History and Guide (Lycabettus Press, 2009) ή "Ιστορία και αξιοθέατα των Εβραίων στη Θεσσαλονίκη" (Εκδόσεις Λυκαβητός, 2010). Το τελευταίο της βιβλίο, "The memoirs of doctor Meir Yoel", έχει εκδοθεί στην Τουρκία από τις εκδόσεις Isis και στα ελληνικά με τον τίτλο "Οι αναμνήσεις του γιατρού Μ. Γιοέλ από τις εκδόσεις Πατάκη το 2013. Η έκδοση του βιβλίου της Ρένας Μόλχο αποτελεί μια ουσιαστική συμβολή στην ιστορία της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης, μία από τις πιο σημαντικές και άγνωστες συνιστώσες της ζωής της πόλης. Η Μόλχο μελετά τη ζωή της κοινότητας επί περίπου εξήντα χρόνια, από τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν η Θεσσαλονίκη ανήκε στην Οθωμανική αυτοκρατορία, έως και τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, όταν η πόλη πλέον έχει ενταχθεί στο ελληνικό κράτος. (Πηγή: Βιβλιοθήκη, 14-12-2001, Βαγγέλης Καραμανωλάκης)
Jewish Sites in Thessaloniki
Μόλχο Ρένα
Λυκαβηττός (2009)
Thessaloniki has long been considered Greece's foremost multi-cultural city because for many centuries its history has been marked by the peaceful co-existence of Christians, Muslims, and Jews. Between 1492, in fact, and 1912 the Jewish community was the largest of all ethnic communities living here. This thriving community set the tone of Ottoman Thessaloniki, making it known as the most famous Jewish city in the world, widely referred to as the Jerusalem of the Balkans. Visitors now coming for the first time to Thessaloniki encounter a basically Byzantine city because...
Αναφορά / Αναπαράσταση
Συλλογικό έργο
Futura (2011)
Πόσο εφικτή είναι μια αναπαράσταση; Πόσο τα υπολείμματα του πραγματικού, οι αφηγήσεις και τα ιστορικά τεκμήρια επηρεάζουν τη διαχείριση της μνήμης; Όποιες κι αν είναι οι απαντήσεις, 24 καλλιτέχνες δημιουργούν με τόλμη, ειλικρίνεια και ελευθερία τη διαδρομή που θα οδηγήσει σ' αυτές. Έργα: Νίκος Αλεξίου, Άννα Ανταλουδάκη, Μπάμπης Βενετόπουλος, Μωρίς Γκανης, Σίμης Γκατένιο, Γιάννης Γρηγοριάδης, Ειρήνη Ευσταθίου, Θοδωρής Ζαφειρόπουλος, Γιάννης Θεοδωρόπουλος, Απόστολος Καραστεργίου, Γιώργος Λάππας, Δέσποινα Μεϊμάρογλου, Κυριάκος Μορταράκος, Κώστας Μπασάνος, Δημήτρης Ξόν...
Άουσβιτς, το γεγονός και η μνήμη του
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Καστανιώτη (2007)
Ο συλλογικός τόμος "'Αουσβιτς - Tο γεγονός και η μνήμη του" αποτελεί τη μοναδική προσπάθεια στην ελληνική κοινωνία ενός πολύπλευρου αναστοχασμού για ένα ιστορικά οριακό γεγονός, όπως είναι η συστηματικά οργανωμένη από μια κρατική εξουσία εξόντωση ενός ολόκληρου λαού, η οποία συμπυκνώνεται στη λέξη-κλειδί "'Αουσβιτς". Επί δεκαετίες η σιωπή ήταν τόσο ηχηρή, λες και δεν εξαφανίστηκε, μέσα από την εφαρμογή της λεγόμενης "τελικής λύσης", μια ακμάζουσα για αιώνες εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης λες και δεν υπήρξαν χιλιάδες συμπολίτες μας που έχασαν τη ζωή τους στα κρεματόρια...
Ο ελληνικός εβραϊσμός
Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (1999)
Οι αναμνήσεις του γιατρού Μ. Γιοέλ
Yoel Meir
Εκδόσεις Πατάκη (2012)
Στο γύρισμα του 20ού αιώνα ο πληθυσμός της Θεσσαλονίκης αντιμετώπισε την πρόκληση του εκσυγχρονισμού. Τα άτομα και οι κοινωνικές ομάδες δεν καλύπτονταν πλέον από την παραδοσιακή γνώση και εμπειρία. Η αυτοβιογραφία του γιατρού Μ. Γιοέλ, που δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στη μεγαλύτερη τοπική ισπανοεβραϊκή εφημερίδα "La Action" ("Η Δράση") μεταξύ του Απριλίου και του Μαΐου 1938, είναι μια πρωτότυπη πηγή που συμπυκνώνει τις αλλαγές που έγιναν στον ιδιωτικό και τον δημόσιο βίο. Ο γιατρός Γιοέλ περιγράφει γλαφυρά και με εξαιρετικό χιούμορ τις παλινδρομήσεις που παρατηρούνται μεταξύ...
Οι αναμνήσεις του γιατρού Μ. Γιοέλ
Yoel Meir
Εκδόσεις Πατάκη (2012)
Στο γύρισμα του 20ού αιώνα ο πληθυσμός της Θεσσαλονίκης αντιμετώπισε την πρόκληση του εκσυγχρονισμού. Τα άτομα και οι κοινωνικές ομάδες δεν καλύπτονταν πλέον από την παραδοσιακή γνώση και εμπειρία. Η αυτοβιογραφία του γιατρού Μ. Γιοέλ, που δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στη μεγαλύτερη τοπική ισπανοεβραϊκή εφημερίδα "La Action" ("Η Δράση") μεταξύ του Απριλίου και του Μαΐου 1938, είναι μια πρωτότυπη πηγή που συμπυκνώνει τις αλλαγές που έγιναν στον ιδιωτικό και τον δημόσιο βίο. Ο γιατρός Γιοέλ περιγράφει γλαφυρά και με εξαιρετικό χιούμορ τις παλινδρομήσεις που παρατηρούνται μεταξύ...
Οι Εβραίοι στον ελληνικό χώρο: Ζητήματα ιστορίας στη μακρά διάρκεια
Συλλογικό έργο
Γαβριηλίδης (1995)
Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης 1856-1917
Μόλχο Ρένα
Εκδόσεις Πατάκη (2014)
Το διάστημα μεταξύ του 1856 και του 1919 είναι ίσως η πιο πολυκύμαντη περίοδος της σύγχρονης ιστορίας της μακεδονικής πρωτεύουσας. Στην πρώτη τριακονταετία, η Θεσσαλονίκη, που τότε ήταν μια σημαντική αλλά υπανάπτυκτη οθωμανική πόλη, αντιμετώπισε με επιτυχία την πρόκληση των θεσμικών, ιδεολογικών αλλά και πολιτικών αλλαγών που υιοθετήθηκαν από την οθωμανική κυβέρνηση ως λύσεις διεξόδου από την παρακμή. Στο ίδιο διάστημα παρουσίασε σημαντικότατη οικονομική, δημογραφική, πνευματική και κοινωνική ανάπτυξη. Κατά τη δεύτερη τριακονταετία η Θεσσαλονίκη κατέστη το επίκεντρο των πολ...
Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης 1856-1919
Μόλχο Ρένα
Θεμέλιο (2001)
Η σημαντική αυτή μελέτη της Ρένας Μόλχο για την εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης την περίοδο 1856-1919 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών το 2000 και θεωρείται μοναδική σε τεκμηρίωση λόγω της πληθώρας ανέκδοτων πηγών που περιλαμβάνει. Η χρονική περίοδος 1856-1919 αποτελεί για τη Θεσσαλονίκη την πιο πολυκύμαντη περίοδο της σύγχρονης ιστορίας της. Κατά την πρώτη τριακονταετία, η Θεσσαλονίκη, που ήταν τότε μια σημαντική αλλά υπανάπτυκτη οθωμανική πόλη, αντιμετώπισε με επιτυχία την πρόκληση των θεσμικών, ιδεολογικών αλλά και πολιτικών αλλαγών που υιοθετήθηκαν από την οθωμανι...
Το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων
Μόλχο Ρένα
Εκδόσεις Πατάκη (2014)
Πριν από τον B΄ Παγκόσµιο πόλεµο ζούσαν στην Ελλάδα περισσότεροι από 79.000 Εβραίοι σε 31 κοινότητες, που ως τότε λειτουργούσαν από τα αρχαία χρόνια σε όλα σχεδόν τα αστικά κέντρα της χώρας. Μετά το Ολοκαύτωµα το 87% των Ελλήνων Εβραίων εξοντώθηκε και στη χώρα απέµειναν λιγότερα από 5.000 άτοµα, που σήµερα είναι µέλη των οκτώ εβραϊκών κοινοτήτων που διασώθηκαν. Στο βιβλίο εξετάζονται οι λόγοι για τους οποίους ο αφανισµός των Ελλήνων Εβραίων εξοβελίστηκε από την εθνική µνήµη και ιστορία. Διερευνώνται η στάση της πολιτείας απέναντί τους, καθώς και οι διάφοροι ρόλοι που υιοθέτ...