Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η παρούσα διάλεξη δόθηκε από τον Αντόνιο Ταμπούκι στο Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών στις 30 Μαΐου 2008. "Ποιος θα το έλεγε ποτέ ότι θα ερχόταν μια μέρα που θα αναλάμβανα το καθήκον να πλέξω το εγκώμιο της λογοτεχνίας. Το γεγονός ότι έχω γράψει λογοτεχνία σε ποσότητες που μου φαίνονται υπερβολικές, κάνει το εγκώμιό μου να φαίνεται πλεονασμός. Αλλά ανάμεσα στα προνόμια που η ηλικία μας παραχωρεί, είναι κυρίως οι πλεονασμοί: και καλό είναι να τους εκμεταλλευόμαστε". Antonio Tabucchi, 30.5.2008

Σε μια πεδιάδα όπου τα χωράφια, τα ποτάμια, οι βίλες, τα πολυκαταστήματα, τα κάμπινγκ, οι μικρές βιομηχανικές μονάδες και οι παράγκες συμβιώνουν διόλου αρμονικά, ζουν, σχεδόν στο περιθώριο της κοινωνίας, ένας πατέρας κι ένας γιος, ο Ρίνο και ο δεκατριάχρονος Κριστιάνο Τζένα. Δίπλα τους δύο παράξενα πλάσματα, ο Τέσσερα Τυριά, που όλοι θεωρούν καθυστερημένο, και ο Ντανίλο Απρέα, τον οποίο έχει εγκαταλείψει η γυναίκα του μετά το θάνατο της κόρης τους. Μια μέρα οι τρεις ενήλικες αποφασίζουν να αλλάξουν τη ζωή τους κλέβοντας μια τράπεζα. Τα σχέδια τους όμως θα ανατραπούν μια τρο...

Ένα δύσκολο, πολύπλοκο, πάνω από ηπείρους και εποχές, πρόβλημα: πώς αντιμετωπίζει κανείς και πώς αντιδρά στη γέννηση ενός αφύσικου μωρού; Ο Μπερντ, ο ήρωας του Όε στο "Μια προσωπική υπόθεση", είναι ένας εικοσιεφτάχρονος νέος με αντικοινωνικές τάσεις, που συχνά, όταν βρέθηκε αντιμέτωπος μ' ένα κρίσιμο πρόβλημα, "αφέθηκε να παρασυρθεί σε μια θάλασσα από ουίσκι σαν αποχαυνωμένος Ροβινσώνας Κρούσος". Ποτέ άλλοτε όμως δε βρέθηκε αντιμέτωπος μ' ένα δίλημμα τόσο προσωπικό και τόσο σοβαρό, όσο η προοπτική μιας ισόβιας φυλάκισης στο κελί του νεογέννητου τερατώδους μωρού του. Θα τ...

Ένα συναρπαστικό θρίλερ που προκαλεί ο φόνος μιας κοπέλας. Έξι πρόσωπα μιλούν, ερευνούν, καταθέτουν τη μαρτυρία τους. Όλοι εμπλέκονται στα γρανάζια που τους συντρίβουν. Μεσα από το μικρό οπτικό πεδίο του καθενός ανασυντίθεται η ζοφερή ιστορία.

Οι ταινίες: "Λα Στράντα", "Οι νύχτες της Καμπίρια", "Πικρό ρύζι", "Πόλεμος και Ειρήνη", "Η Βίβλος", "Σέρπικο", "Τρεις μέρες του Κόνδορα", "Κινγκ Κονγκ", "Χάνιμπαλ" και δεκάδες άλλες. Τα πρόσωπα: Η Σιλβάνα Μάνγκανο, ο Φεντερίκο Φελίνι, ο Λουκίνο Βισκόντι, ο Αλμπέρτο Σόρντι, ο Τζον Χιούστον, η Σοράγια, ο Κάρλο Πόντι, η Τζέσικα Λανγκ, ο Σβαρτσενέγκερ, ο Ντέιβιντ Λιντς, ο Άντονι Χόπκινς και εκατοντάδες άλλα γνωστά και λιγότερο γνωστά ονόματα, από αυτά που έγραψαν ή γράφουν ιστορία. Και ο πρωταγωνιστής: Γιος ενός κατασκευαστή μακαρονιών, ταλαντούχος πλασιέ αλλά και ηθοποιός χω...

Μια Ινδία που γνωρίζουμε μόνο μέσα από δωμάτια ξενοδοχείων, νοσοκομεία και σκοτεινούς νυχτερινούς δρόμους· ένα ταξίδι που περιγράφεται μόνο μέσα από φευγαλέες εικόνες συναντήσεων και αποσπάσματα συνομιλιών με ανθρώπους που δεν θα ξανασυναντηθούν ποτέ· μια πινακοθήκη προσώπων που περιλαμβάνει πόρνες, Πορτογάλους ιησουίτες και Ινδούς αγίους· κυρίως όμως μια αναζήτηση, η αναζήτηση ενός ανθρώπου που μπορεί να υπάρχει ή να είναι απλώς μια σκιά, η αναζήτηση μιας ταυτότητας που ίσως να έχει ξεχαστεί σε ένα μακρινό παρελθόν. Ένα από τα γνωστότερα βιβλία του Αντόνιο Ταμπούκι, σε νέα...

Ένα αγόρι καβγαδίζει με τους δικούς του, ανεβαίνει σ' ένα δένδρο κι αποφασίζει να μην ξανακατέβει για όλη του τη ζωή. Πάνω στα δένδρα θα οργανώσει τη ζωή του με τέτοιον τρόπο, ώστε αυτός ο τρόπος ζωής του να μοιάζει το ίδιο ή περισσότερο φυσιολογικός με αυτόν των "κανονικών" ανθρώπων, και οι περιπέτειες που θα ζήσει θα μείνουν αξέχαστες στον αναγνώστη. Πεφωτισμένοι φιλόσοφοι και ξεπεσμένοι αριστοκράτες, Σαρακηνοί πειρατές, διαβολικοί ιερωμένοι, Ισπανοί εξόριστοι, ένας αφηρημένος Ναπολέοντας, η καταστροφή της φύσης και της Ιστορίας κι ένας μεγάλος πλην βασανιστικός έρωτας θα...

Ένα αγόρι καβγαδίζει με τους δικούς του, ανεβαίνει σ' ένα δένδρο κι αποφασίζει να μην ξανακατέβει για όλη του τη ζωή. Πάνω στα δένδρα θα οργανώσει τη ζωή του με τέτοιον τρόπο, ώστε αυτός ο τρόπος ζωής του να μοιάζει το ίδιο ή περισσότερο φυσιολογικός με αυτόν των "κανονικών" ανθρώπων, και οι περιπέτειες που θα ζήσει θα μείνουν αξέχαστες στον αναγνώστη. Πεφωτισμένοι φιλόσοφοι και ξεπεσμένοι αριστοκράτες, Σαρακηνοί πειρατές, διαβολικοί ιερωμένοι, Iσπανοί εξόριστοι, ένας αφηρημένος Nαπολέοντας, η καταστροφή της φύσης και της Iστορίας κι ένας μεγάλος πλην βασανιστικός έρωτας θα...

Ένας παθιασμένος έρωτας που θα έχει την ατυχία να μπλεχτεί στα γρανάζια της θρησκείας και θα καταλήξει στην καταστροφή. Μια γυναίκα που θα θελήσει να κρατήσει ζωντανή την κληρονομιά μιας αγίας και ενός αγγέλου, θα θεωρηθεί αιρετική και θα καεί ζωντανή στην πυρά. Μια θηριοδαμάστρια θα αποκαλύψει τα μυστικά της συζυγικής της ζωής εκτελώντας προμελετημένα παιχνίδια με τα λιοντάρια. Κι ένας άξεστος χωριάτης θα ανακαλύψει τη χαρά της ουτοπίας πεθαίνοντας ως κομμουνιστής ήρωας. Τέσσερις ιστορίες συνθέτουν αυτό το βιβλίο του νομπελίστα Ντάριο Φο ο οποίος, ως πεζογράφος, δεν...

"Έχω περάσει τα ογδόντα αλλά έχω ζήσει τουλάχιστον εκατόν πενήντα χρόνια", λέει στην αρχή αυτού του βιβλίου ο Ντάριο Φο, ο πασίγνωστος σε όλο τον κόσμο ηθοποιός και θεατρικός συγγραφέας, βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 1997. Εκατόν πενήντα χρόνια γεμάτα εντάσεις -μια ζωή έντονη, χορταστική, ανήσυχη, γόνιμη. Σε αυτή τη μακριά εξομολόγησή του, ο Φο μιλάει σε πρώτο πρόσωπο για τις ρίζες του σε ένα χωριό αδιόρθωτων παραμυθάδων του ιταλικού βορρά, για τα μεταπολεμικά χρόνια που τον είδαν φοιτητή στο Μιλάνο, για τις μεγάλες θεατρικές του επιτυχίες, για το εναλλακτικό πολιτικό θέατ...

"Οι άγγελοι είναι απαιτητικά όντα, ιδιαίτερα εκείνα της ράτσας που το βιβλίο αυτό πραγματεύεται. Δεν έχουν απαλά πούπουλα, έχουν ένα τρίχωμα, που τσιμπάει", γράφει στο σύντομο σημείωμα με το οποίο προλογίζει τον "Μαύρο άγγελο" ο Αντόνιο Ταμπούκι. Ο ίδιος αγαπούσε ιδιαίτερα αυτές τις έξι "μαύρες", σχεδόν γοτθικές ιστορίες, με τους παράξενους τίτλους και τα φαντάσματα που τις κατοικούν, ίσως επειδή ορισμένα από τα θέματα που περισσότερο απασχόλησαν τη λογοτεχνία του -το παρελθόν που επιστρέφει πάντα ακάλεστο, οι ενοχές που βασανίζουν αλλά δεν διορθώνουν ποτέ τίποτα, η επίμονη...

"Έχω ύψος εξήντα έξι εκατοστά, σώμα συμμετρικό, τα μαλλιά μου είναι κόκκινα και σκληρά, τα φρύδια μου σμίγουν· το πρόσωπό μου είναι αγένειο αλλά κατά τ' άλλα σαν των άλλων ανθρώπων. Δεν είμαι γελωτοποιός. Εγώ είμαι νάνος και μόνο νάνος· αλλά έχω και φαρμακερή γλώσσα που μπορεί πότε πότε να προσφέρει τέρψη στους γύρω. Αυτό δε σημαίνει ότι είμαι και γελωτοποιός τους. Τ' αφεντικά μου, ιδίως ο Πρίγκιπας, μου φέρονται πολύ καλά. Κι εγώ τους υπηρετώ όσο μπορώ καλύτερα. Άλλωστε, μόνο εγώ ξέρω όλα τα μυστικά τους. Έχω πάει και στον πόλεμο. Έχω κι εγώ μπήξει το σπαθί μου στη σάρκα τ...

Τα "Τέλματα" και "Ο Προμηθέας ελεύθερος δεσμώτης" είναι δύο από τις τρεις αλληγορικές φάρσες που έγραψε ο Ζιντ. Το 1893, θέλοντας να ξεφύγει από την πνιγηρή ατμόσφαιρα των λογοτεχνικών σαλονιών και να απελευθερωθεί από την πουριτανική διαπαιδαγώγησή του, ο νεαρός Αντρέ Ζιντ φεύγει για ένα ταξίδι στη Βόρεια Αφρική, όπου ανακαλύπτει την απόλαυση και την ηδονή. Επιστρέφοντας μεταμορφωμένος και αναζητώντας μια διέξοδο στην αποξένωση που ένιωθε, αποφασίζει να γράψει τα "Τέλματα", όπου η γραφή του, απελευθερωμένη πια όπως κι εκείνος, τον οδηγεί στη σύλληψη της ιδέας της ελεύθερης...

Τέσσερα χρόνια μετά τις σφαγές του Χμιελνίσκυ τον 17ο αιώνα, ο Ιακώβ, σκλάβος και γελαδάρης σ' ένα πολωνικό χωριό πάνω στα βουνά, ερωτεύεται τη Βάντα, κόρη του αφεντικού του. Όταν, μετά την εξαγορά και την απελευθέρωσή του, ανακαλύπτει πως δεν μπορεί να ζήσει χωρίς αυτήν, οι δύο δραπετεύουν για να καταλήξουν σε μια μακρινή εβραϊκή κοινότητα. Ενώ κατατρύχεται από την επίγνωση της αμαρτίας επειδή παντρεύτηκε μια γυναίκα "εθνική", ο Ιακώβ θα παραμείνει σταθερός στα συναισθήματά του καθώς η βία της εποχής απειλεί να καταστρέψει το κακότυχο ζευγάρι. Ένα από τα σημαντικά μυθιστορ...

Ένα εξοχικό σπίτι κάπου στην Τοσκάνη, στη διάρκεια του αυγουστιάτικου καύσωνα της τελευταίας χρονιάς του εικοστού αιώνα. Ο Τριστάνο, ένας άνθρωπος που πάλεψε για την ελευθερία με τούτο το ψευδώνυμο που δανείστηκε από έναν ήρωα του Λεοπάρντι, προσκαλεί έναν συγγραφέα στο κρεβάτι του θανάτου του για να του αφηγηθεί τη ζωή του. Μπορεί όμως κανείς να αφηγηθεί με λόγια και με γράμματα μια ολόκληρη ζωή, μια ζωή με τις αντιφάσεις της, τις αμφιβολίες και τις βεβαιότητές της, τις ανολοκλήρωτες επιθυμίες της, τη διφορούμενη γεωμετρία της, τις μνήμες που με το πέρασμα του χρόνου μοιάζ...

Όλα τα πρόσωπα αυτού του βιβλίου μοιάζουν να προσπαθούν να αναμετρηθούν με το χρόνο: το χρόνο των συμβάντων που έζησαν ή ζουν κι εκείνον της μνήμης ή της συνείδησης. Αλλά είναι σαν να σηκώθηκε στις κλεψύδρες τους μια θύελλα από άμμο: ο χρόνος δραπετεύει ή μένει ακίνητος, γυρνάει γύρω από τον εαυτό του, κρύβεται, επανεμφανίζεται για να κλείσει ανοιχτούς λογαριασμούς. Από το παρελθόν αναδύονται σκωπτικά φαντάσματα, τα πράγματα που κάποτε διέφεραν τώρα μοιάζουν μεταξύ τους, οι βεβαιότητες ακυρώνονται, οι επίσημες εκδοχές δεν ταυτίζονται με τα ατομικά πεπρωμένα. Ένας πρώην π...

"Τι είναι όμως σήμερα η πόλη για μας; Σκέφτομαι ότι έγραψα κάτι σαν τελευταίο ποίημα αγάπης για τις πόλεις, τη στιγμή που γίνεται όλο και πιο δύσκολο να τις ζήσουμε. Η κρίση της πολύ μεγάλης πόλης είναι η άλλη όψη της κρίσης της φύσης. (...) Βιβλία όμως που προφητεύουν καταστροφές και αποκαλύψεις υπάρχουν ήδη πολλά· το να γράψει κανείς ακόμα ένα, θα ήταν πλεονασμός και κάτι τέτοιο δεν ταιριάζει στο χαρακτήρα μου. Αυτό που ο δικός μου Μάρκο Πόλο θέλει να ανακαλύψει είναι οι κρυφές αιτίες που μπορούν να ισχύουν πέρα και πάνω από οποιαδήποτε κρίση. Οι πόλεις είναι ένα σύνολο...

"Τι είναι όμως σήμερα η πόλη για μας; Σκέφτομαι ότι έγραψα κάτι σαν τελευταίο ποίημα αγάπης για τις πόλεις, τη στιγμή που γίνεται όλο και πιο δύσκολο να τις ζήσουμε. Η κρίση της πολύ μεγάλης πόλης είναι η άλλη όψη της κρίσης της φύσης. (...) Βιβλία όμως που προφητεύουν καταστροφές και αποκαλύψεις υπάρχουν ήδη πολλά· το να γράψει κανείς ακόμα ένα, θα ήταν πλεονασμός και κάτι τέτοιο δεν ταιριάζει στο χαρακτήρα μου. Αυτό που ο δικός μου Μάρκο Πόλο θέλει να ανακαλύψει είναι οι κρυφές αιτίες που οδήγησαν τους ανθρώπους να ζήσουν στις πόλεις, αιτίες που μπορούν να ισχύουν πέρα κα...