Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το κλασικό αυτό έργο είναι μια ιστορία των τρόπων με τους οποίους οι ανθρωπολόγοι έχουν σκεφτεί την "πρωτόγονη κοινωνία". Η μελέτη της ήταν ένα από τα προγράμματα που ανέδειξαν την ανθρωπολογία σε επιστήμη στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Επρόκειτο για μια εξειδικευμένη προσπάθεια στο πλαίσιο ενός ευρύτερου λόγου, που αγκάλιαζε τότε τις μελέτες της "πρωτόγονης" νοοτροπίας και τις θεωρητικές εικασίες αναφορικά με την προέλευση της γλώσσας και της θρησκείας. Όλα αυτά τα ζητήματα συνδέονταν άρρηκτα με το μεγάλο δαρβίνειο ερώτημα περί των απαρχών του ανθρώπου. Ωστόσο, η ιδιάζου...

Η έκρηξη της πολιτισμικής διαφοράς σημάδεψε την είσοδο της Ελλάδας στον 21ο αιώνα. Η χώρα ήρθε αντιμέτωπη τόσο με την δική της απωθημένη και ιστορικά καταπιεσμένη ετερότητα όσο και με την ετερότητα των "άλλων", κυρίως των κοντινών της γειτόνων, που άρχισαν να εγκαθίστανται στο εσωτερικό της. Όπως ήταν επόμενο, μακροχρόνιες στάσεις τέθηκαν σε δοκιμασία, ενώ οι διαδικασίες παραγωγής και διαχείρισης της πολιτισμικής διαφοράς ήρθαν στην πρώτη γραμμή του δημόσιου ενδιαφέροντος. Οι εξελίξεις αυτές προσεγγίζονται εδώ μέσα από επιμέρους ερωτήματα: Τι σημαίνει να είναι κανείς Πομάκ...

Η έκρηξη της πολιτισμικής διαφοράς σημάδεψε την είσοδο της Ελλάδας στον 21ο αιώνα. Η χώρα ήρθε αντιμέτωπη τόσο με την δική της απωθημένη και ιστορικά καταπιεσμένη ετερότητα όσο και με την ετερότητα των "άλλων", κυρίως των κοντινών της γειτόνων, που άρχισαν να εγκαθίστανται στο εσωτερικό της. Όπως ήταν επόμενο, μακροχρόνιες στάσεις τέθηκαν σε δοκιμασία, ενώ οι διαδικασίες παραγωγής και διαχείρισης της πολιτισμικής διαφοράς ήρθαν στην πρώτη γραμμή του δημόσιου ενδιαφέροντος. Οι εξελίξεις αυτές προσεγγίζονται εδώ μέσα από επιμέρους ερωτήματα: Τι σημαίνει να είναι κανείς Πομάκ...

Η έκρηξη της πολιτισμικής διαφοράς σημάδεψε την είσοδο της Ελλάδας στον 21ο αιώνα. Η χώρα ήρθε αντιμέτωπη τόσο με την δική της απωθημένη και ιστορικά καταπιεσμένη ετερότητα όσο και με την ετερότητα των "άλλων", κυρίως των κοντινών της γειτόνων, που άρχισαν να εγκαθίστανται στο εσωτερικό της. Όπως ήταν επόμενο, μακροχρόνιες στάσεις τέθηκαν σε δοκιμασία, ενώ οι διαδικασίες παραγωγής και διαχείρισης της πολιτισμικής διαφοράς ήρθαν στην πρώτη γραμμή του δημόσιου ενδιαφέροντος. Οι εξελίξεις αυτές προσεγγίζονται εδώ μέσα από επιμέρους ερωτήματα: Τι σημαίνει να είναι κανείς Πομάκ...

Η συνήθης αντιδιαστολή "πολιτισμένων" και "πρωτόγονων" βασίζεται στην παραγνώριση της απόστασης που εγκαθιδρύουν οι κοινωνικές επιστήμες ανάμεσα στον παρατηρητή και το παρατηρούμενο. Η ανθρωπολογία μπορεί να ολοκληρωθεί ως επιστήμη μόνο αν εκλάβει επίσης ως αντικείμενό της τις δραστηριότητες και τα εργαλεία της επιστημονικής πρακτικής: πιο συγκεκριμένα , τη σχέση του ερευνητή προς το αντικείμενό του, μια ιδιαίτερη έκφανση των σχέσεων μεταξύ γνώσης και πράξης, ερμηνείας και χρήσης, συμβολικού και πρακτικού ελέγχου. Ο Πιερ Μπουρντιέ δείχνει εδώ ποιες δυνάμεις κρύβονται στο δ...

Τα κείμενα που περιέχονται σε αυτό τον τόμο, γραμμένα από διακεκριμένους ανθρωπολόγους, αποτυπώνουν την ιστορική διαδρομή των νεότερων μελετών της σεξουαλικότητας: από τη διερεύνηση της συγκρότησης των σεξουαλικών ταυτοτήτων και της ίδιας της ερωτικής επιθυμίας έως την αποδόμηση των σεξουαλικών κατηγοριών. Από τη μελέτη της ομοφυλοφιλίας και της "σεξουαλικότητας" έως την ανάλυση της ετεροκανονικότητας, της ετεροφυλοφιλίας ως σιωπηρού αλλά κεντρικού, δομικού συστατικού του κοινωνικού ανήκειν. Τέτοιες προσεγγίσεις συνδέονται με τις ευρύτερες σύγχρονες θεωρίες της κοινωνικής κ...

Τι είναι εν τέλει η αρχαιολογία; Υπάρχει ελπίδα να υπερβεί το επίπεδο της απλής παράθεσης περιγραφών και να διεισδύσει στην πολυπλοκότητα της ερμηνείας των κοινωνιών του παρελθόντος;... Πόσο εν τέλει αυτό το εγχείρημα καθορίζεται από την εποχή, και τις ιδέες που κάθε εποχή, και η δική μας, κατασκευάζει και εφαρμόζει στην ανασύνθεση του παρελθόντος; Αυτή η αναστοχαστική διάθεση, συχνή σήμερα στη σύγχρονη αρχαιολογία, δικαιολογεί τη σημασία ενός βιβλίου που στηρίζεται κατά κύριο λόγο στην ιστορική κριτική σκέψη... Το κεφάλαιο για την κλασική αρχαιολογία έχει ιδιαίτερη σημασί...

Το βιβλίο αυτό είναι μια συμβολή στην ελληνική βιβλιογραφία για την ανθρωπολογική προσέγγιση της μουσικής. Περιλαμβάνει τρεις σημαντικές όσο και χαρακτηριστικές μελέτες ανθρωπολογίας της μουσικής, που σηματοδοτούν ταυτόχρονα τη σταδιακή στροφή του ανθρωπολογικού ενδιαφέροντος προς την εθνογραφία του ήχου. Για τους συγγραφείς του τόμου, ο ήχος αποδεικνύεται ουσιαστικό συνδετικό υλικό των κοινωνικών σχέσεων, καθώς και των πολιτισμικών και φυσικών παραμέτρων της ύπαρξης, ενώ λειτουργεί επίσης ως το κατεξοχήν πεδίο άρθρωσης των κοινωνικά προσδιορισμένων συναισθημάτων. Τα νοήματ...

Στηριγμένο σ' ένα εξαιρετικά σημαντικό φωτογραφικό αρχείο από την Ανάφη, το βιβλίο αυτό ασχολείται με τη ζωή των κομμουνιστών, των συνδικαλιστών και άλλων προσώπων που εξορίστηκαν εκεί από τη δικτατορία του Μεταξά, με την αιτιολογία ότι συνιστούν "δημόσιο κίνδυνο". Αντλώντας από δημοσιευμένα και αδημοσίευτα απομνημονεύματα και από προσωπικές αφηγήσεις πρώην εξόριστων, η Μάργκαρετ Κέννα δίνει μια ολοζώντανη εικόνα αυτής της ετερόκλητης συνάθροισης ανθρώπων που βρέθηκαν μπροστά σ' ένα δυσβάσταχτο κοινό πεπρωμένο. Ως άτομα και ως "ομάδα συμβίωσης" χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν...

Συγκεντρώνοντας δεκαπέντε χρόνων πρωτοποριακές εθνογραφικές μελέτες, η Ερμηνεία των Πολιτισμών έφερε μια τομή που έμελλε να έχει μακρόπνοες συνέπειες. Στο βιβλίο αυτό ο κορυφαίος αμερικανός ανθρωπολόγος Κλίφορντ Γκήρτζ επεξεργάζεται μια ρηξικέλευθη έννοια του πολιτισμού, που αντλεί από τις παραδόσεις της σημειωτικής, της ερμηνευτικής και της πολιτισμικής και κοινωνικής ανθρωπολογίας. Η κλασσική πλέον απόψή του για τον πολιτισμό ως «δίκτυο σημασιών» που φέρονται από σύμβολα εφαρμόζεται εδώ σε πεδία όπως η ιδεολογία, η θρησκεία και η τελετουργία, ο εθνικισμός και το κράτος, η...

Στο παρόν αφιέρωμα συγκεντρώθηκαν κείμενα που με την παράθεση δεδομένων και προσωπικών μαρτυριών-βιωμάτων (ιστοριών ζωής) συνθέτουν, όπως οι ψηφίδες ενός μωσαϊκού, έστω και ατελώς την εικόνα των νέων τάσεων, των "νησίδων εκσυγχρονισμού" που άρχισαν να διαμορφώνονται στην κοινωνικο-επιστημονική ελληνική πραγματικότητα από τα μέσα της δεκαετίας του ΄50 και ιδίως από το 1960 μέχρι το 1967. Σ' αυτήν ακριβώς την περίοδο πρωτοπορίας ορισμένων κοινωνικών επιστημών στην Ελλάδα άρχισε να συσσωρεύεται το πολιτισμικό κεφάλαιο του Κέντρου Κοινωνικών Επιστημών Αθηνών, που αποτελεί βασικ...

Γεννημένος στην κοσμοπολίτικη Πράγα του μεσοπολέμου από εβραϊκή οικογένεια που μιλούσε τσέχικα και γερμανικά, κι αναγκασμένος να διαφύγει μετά τη ναζιστική εισβολή, ο Έρνεστ Γκέλλνερ ήταν ιδιαίτερα προικισμένος για να κατανοήσει τον εθνικισμό, και μάλιστα τη σκοτεινή πλευρά του, αυτή που προκαλεί "καταστροφή, οδύνη, σκληρότητα και αδικία". Ενάντια στις κοινότοπες απόψεις ότι πρόκειται για οικουμενικό γνώρισμα της ανθρώπινης φύσης, ή για αναχρονιστικό και βάρβαρο απομεινάρι των φυλετικών κοινωνιών, ο Γκέλλνερ υποστήριξε ότι ο εθνικισμός είναι κατεξοχήν φαινόμενο της νεωτερι...

Για τους Έλληνες, η εμμονή της Δύσης στην εικόνα του κλασικού πολιτισμού θέτει ένα οδυνηρό δίλημμα: σε ποιο βαθμό πρέπει να προσπαθήσουν να ανταποκριθούν στις αξιώσεις της; Έτσι κι αλλιώς, υπάρχουν δύο ανταγωνιστικές θεωρήσεις για την Ελλάδα. Η μία, η "ελληνίζουσα", θεμελιωμένη στο συσσωρευμένο υλικό της ευρωπαϊκής επιστήμης, απευθύνεται σ' εκείνους που υποστήριξαν την ελληνική υπόθεση στο εξωτερικό ή την έθεσαν στην υπηρεσία των συμφερόντων διαφόρων ελίτ. Η άλλη, η "ρωμαίικη", αφορά την αυτογνωσία, την αίσθηση που έχει ένας Έλληνας για το τι σημαίνει στην πράξη να είσαι Έλ...

Πρόκειται για ένα λεύκωμα με φωτογραφίες της Τζέλης Χατζηδημητρίου με θέμα τα εναπομείναντα καφενεία της Λέσβου. Τα καφενεία και το κουρείο της μας φέρνουν τις μυρωδιές και τις γεύσεις τους, τα ενθυμήματα και τα χρώματα της απομόνωσης και της παρέας, τον θόρυβο και τους ψιθύρους της τελετουργίας και του ξεφαντώματος, την ευλάβεια και την ελευθερία που επιτρέπει το ούζο και ο κρασομεζές, συνοδευόμενα από καβγάδες κι εκμυστηρεύσεις, ή απλώς αναθυμίσεις και ρέμβη στην ανάπαυλα της μέρας. Λουσμένες σε ένα εξαγνιστικό φως, οι φωτογραφίες αυτές μας μεταδίδουν ατόφια την ατμόσφαιρ...

Όταν εξετάζεται το φαινόμενο της οικογένειας, και γενικότερα της κοινωνικότητας, συχνά εκχωρείται στην ψυχολογία ο,τιδήποτε ανήκει στο πεδίο των αισθημάτων. Όμως τα αισθήματα, ακόμη και τα πιο αυθόρμητα, έχουν κι αυτά κοινωνική προέλευση. Χρειάζεται επομένως μια θεώρηση του εξουσιαστικού πλαίσιου και του συσχετισμού οικονομικών και συμβολικών δυνάμεων που διέπουν τις σχέσεις μέσα και ανάμεσα στις οικογένειες· και μαζί μια νέα αναλυτική τεχνική ικανή να παρακολουθεί τη συγκρότηση και την κυκλοφορία των αισθημάτων μεταξύ γονέων και παιδιών, ή μεταξύ των ίδιων των παιδιών, και...

Τον Αύγουστο του 1974 οι περισσότεροι κάτοικοι του Αργακιού, ενός πλούσιου χωριού στη δυτική Κύπρο, εγκατέλειψαν τα σπίτια τους μπροστά στην προέλαση του τουρκικού στρατού. Μέσα σε λίγες μέρες είχαν γίνει πρόσφυγες πολέμου. Το βιβλίο αυτό εξιστορεί τη ζωή τους στο Αργάκι πριν το '74 τα γεγονότα εκείνης της χρονιάς -το πραξικόπημα κατά του Μακάριου και την τουρκική εισβολή- που οδήγησαν στη φυγή τους, τέλος τον αγώνα τους για την επιβίωση και την οδυνηρή τους συνειδητοποίηση πως δεν επρόκειτο να γυρίσουν σύντομα στον τόπο τους, πως ήταν αναγκασμένοι να επωμιστούν την ταυτότη...

Η πολυδιάστατη αυτή μελέτη του προσκυνήματος στην Παναγία της Τήνου συνδυάζει την εθνογραφική περιγραφή με τη θεωρητική εποπτεία και το προσωπικό βίωμα. Εστιάζοντας υποδειγματικά σ' έναν τόπο-κλειδί της νεοελληνικής θρησκευτικής ζωής, αναδεικνύει το ρόλο της λαϊκής θρησκείας και λατρείας και τη στενή αλληλεπίδραση κοινωνίας, εκκλησίας και πολιτείας στην σύγχρονη Ελλάδα.