Κόντογλου Φώτης 1895-1965
Kóntoglou Fótis N.
Γεννημένος στο Αϊβαλί της Μικράς Ασίας το 1895, ο Κόντογλου αναδείχθηκε σε έναν από τους κορυφαίους Έλληνες ζωγράφους και πνευματικούς δημιουργούς του 20ού αιώνα. Νέος ταξίδεψε σε πολλές χώρες της Ευρώπης, όπου γνώρισε και σπούδασε τη "δυτική" λεγόμενη ζωγραφική, αλλά τελικά αφιερώθηκε στη βυζαντινή τέχνη και ιδιαίτερα στην αγιογραφία, που γνώρισε σε βάθος όταν επισκέφθηκε το Άγιον Όρος, το 1923. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, στη συνοικία Κυπριάδου, σ' ένα σπίτι που διατηρείται σήμερα ως μνημείο από την κόρη του και τον γαμπρό του. Φιλοτέχνησε πολλές φορητές εικόνες, εικονογράφησε εκκλησίες της Αθήνας, που σήμερα θεωρούνται μνημεία της βυζαντινής αγιογράφησης, συντήρησε τις τοιχογραφίες του Μυστρά, εξέδωσε το βιβλίο "'Εκφρασις της Ορθόδοξης Αγιογραφίας", έργο ιστορικής σημασίας για τη διατήρηση της βυζαντινής αγιογραφίας, ενώ ανάμεσα στις σημαντικότερες δημιουργίες του συγκαταλέγονται η διακόσμηση μιας αίθουσας του Δημαρχείου Αθηνών και οι τοιχογραφίες του σπιτιού του με την τεχνοτροπία του fresco. Κοντά του μαθήτευσαν μεγάλοι Έλληνες ζωγράφοι, όπως ο Τσαρούχης και ο Εγγονόπουλος. Τα έργα του, που έχουν εκτεθεί σε μεγάλες εκθέσεις του εσωτερικού και του εξωτερικού, βρίσκονται σήμερα σε μουσεία, πινακοθήκες και ιδιωτικές συλλογές. Παράλληλα, ο Κόντογλου υπήρξε προικισμένος συγγραφέας, υπέρμαχος της Ορθοδοξίας και της ελληνικής παράδοσης, λάτρης της ελληνικής φύσης και μέγας Θαλασσογράφος. Αυτά τα θέματα πραγματεύεται στα βιβλία του και σε πάνω από τρεις χιλιάδες άρθρα του, δημοσιευμένα σε εφημερίδες και περιοδικά. Με ζέση, γνώση, δυνατό λόγο, μα πάνω απ' όλα με μεγάλη καρδιά. Για το σύνολο της προσφοράς του στα ελληνικά γράμματα και την τέχνη βραβεύτηκε από το κράτος και την Ακαδημία Αθηνών. Πέθανε το 1965 στην Αθήνα.
Χριστουγεννιάτικες ιστορίες Ελλήνων και ξένων συγγραφέων
Συλλογικό έργο
Το Ποντίκι (2006)
Χαρακτηριστικά δείγματα από τις πιο όμορφες στιγμές της εγχώριας και δυτικής χριστουγεννιάτικης λογοτεχνίας μας ζωντανεύουν την ατμόσφαιρα των εορταστικών αυτών ημερών που ενώνουν το χριστιανικό κόσμο σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Περιέχει τα διηγήματα: Αντρέας Καρκαβίτσας, "Θείον όραμα"· Σέλμα Λάγκερλεφ, "Το ρόδο των Χριστουγέννων"· Φώτης Κόντογλου, "Παραμονή Χριστούγεννα"· Ο. Χένρυ, "Οι μάγοι με τα δώρα".
Φώτης Κόντογλου
Καρακατσάνη Αγάπη
Ελληνικά Γράμματα (2006)
Ο Φώτης Κόντογλου (κατά κόσμον Φώτης Αποστολέλης -1896-1965) υπήρξε μια σύνθετη προσωπικότητα της νεοελληνικής τέχνης και των γραμμάτων μας. Ορθόδοξος χριστιανός, με την πρωτοχριστιανική έννοια του όρου, αγιογράφος με ιδιόμορφο λαϊκό ιδίωμα (που επηρέασε μεγέθη του είδους του Τσαρούχη και του Εγγονόπουλου), συναξαριστής μιας ελληνικότητας που στα περίτεχνα γραπτά του περιλαμβάνει ως ενιαίο όλον την αρχαιότητα, το Βυζάντιο και την "καθ' ημάς Ανατολή", ο Κόντογλου αποτελεί εξαιρετική περίπτωση στοχαστικού καλλιτέχνη που παλεύει σε όλο το μάκρος του βίου για την Πίστη του....
Έκφρασις Α΄
Κόντογλου Φώτης 1895-1965
Παπαδημητρίου (2006)
Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών Ο κάθε τόμος περιέχεται σε πολυτελή καλαίσθητη θήκη. Στις πάνω από χίλιες σελίδες του έργου περιέχεται η θεωρία και η πράξη της Βυζαντινής Αγιογραφίας της οποίας βαθύς μύστης υπήρξε ο αοίδιμος Φώτης Κόντογλου. Το «Τεχνολογικό» μέρος του Α΄ τόμου εκθέτει τους τρόπους εργασίας του αγιογράφου. Στο «Εικονογραφικό» που ακολουθεί περιγράφονται οι εικονογραφικοί τύποι της Εκκλησίας μας. Ο Β΄ τόμος είναι ένα λαμπρό λεύκωμα με θαυμάσιες εικόνες καθώς και δείγματα της κοσμικής τέχνης του συγγραφέα. Εντρυφώντας στην «Έκφραση», όσοι επιδίδονται στον εικαστι...
Έκφρασις Β΄
Κόντογλου Φώτης 1895-1965
Παπαδημητρίου (2006)
Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών Ο κάθε τόμος περιέχεται σε πολυτελή καλαίσθητη θήκη. Στις πάνω από χίλιες σελίδες του έργου περιέχεται η θεωρία και η πράξη της Βυζαντινής Αγιογραφίας της οποίας βαθύς μύστης υπήρξε ο αοίδιμος Φώτης Κόντογλου. Το «Τεχνολογικό» μέρος του Α΄ τόμου εκθέτει τους τρόπους εργασίας του αγιογράφου. Στο «Εικονογραφικό» που ακολουθεί περιγράφονται οι εικονογραφικοί τύποι της Εκκλησίας μας. Ο Β΄ τόμος είναι ένα λαμπρό λεύκωμα με θαυμάσιες εικόνες καθώς και δείγματα της κοσμικής τέχνης του συγγραφέα. Εντρυφώντας στην «Έκφραση», όσοι επιδίδονται στον εικαστι...
Λογοτεχνικό ταξίδι στο Βυζάντιο
Συλλογικό έργο
Μεταίχμιο (2005)
Μια σταχυολόγηση κειμένων και αποσπασμάτων από τον Στρατή Πασχάλη που αναδεικνύει πώς λειτούργησε ως προς την προσωπική κοσμοθεωρία, τη λογοτεχνική ευαισθησία και τη δημιουργική φαντασία μεγάλων νεοελλήνων λογοτεχνών η τόσο παρεξηγημένη εποχή του Βυζαντίου, ενώ φανερώνει ανάγλυφα τις διαφορετικές όψεις που πήρε αυτή η εποχή ανάλογα με τα ιδιαίτερα χρακτηριστικά του κάθε συγγραφέα.
Ταξιδευτές κι ονειροπόλοι
Κόντογλου Φώτης 1895-1965
Ακρίτας (2005)
"Καλόγηρος, τσομπάνος, κουρσάρος, Ρομπινσώνας, πειρατής, Γιάννης Αγιάννης, Πλοίαρχος Γκραντ, σκιτσογράφος, αγιογράφος, λογοτέχνης, ψάλτης για Βυζαντινός", ο Κόντογλου μας ταξιδεύει ξανά με την πένα του. Αυτή τη φορά μας πάει σε τόπους ξεχασμένους ή ειδωμένους με βλέμμα αλλιώτικο, με τη ματιά που μόνο αυτός μπορεί να βλέπει. Αίγυπτος, Μαύρη Αφρική, Εγγύς και Άπω Ανατολή και Μικρασία και παγωμένες χώρες του Βορρά. Αραπάδες, Άραβες, Συριάνοι, Λιβανέζοι, φυλές του Κουρδιστάν, του Αφγανιστάν, της βαθιάς Ασίας... Από τη Μεσόγειο ίσαμε την Κίνα, τη Σιβηρία και τη Γροιλανδία, πα...
Ιστορίες ληστών από την ελληνική λογοτεχνία
Συλλογικό έργο
Αιγόκερως (2005)
[...] Κάποιοι έκλεψαν στο ζύγι, κάποιοι εκβίασαν τον αδύναμο και τον λήστεψαν. Και κάποιοι με ολόκληρους στρατούς κυρίεψαν και λεηλάτησαν πόλεις και χώρες. Και οι πρόγονοί μας, της Επανάστασης του '21, Κλέφτες ονομάζονταν και τα καλύτερα τραγούδια μας είναι τα κλέφτικα και το μέχρι πρότινος εθνικό μας όνομα, στα γαλλικά σήμαινε κλέφτης. Και ας μην σκαλίζουμε άλλες πληγές... Περιοριζόμαστε εδώ στη στενή τού όρου έννοια. [...] (απόσπασμα από την εισαγωγή)
Ο Άγιος Μάρκος ο Αθηναίος
Κόντογλου Φώτης 1895-1965
Ιδιωτική Έκδοση (2004)
[...] Το 1947, ο Φώτης Κόντογλου εξέδωσε τον βίο του Αγίου σε εικονογραφημένο χειρόγραφο κείμενο. Παρά τις προσπάθειές μας, δεν κατέστη δυνατόν να μάθουμε την πηγή, την οποία χρησιμοποίησε ο μακαριστός διδάσκαλος. Ένα αντίτυπο του βιβλίου αυτού μου έδωσε, πριν από πολλά χρόνια, στο Άγιο Όρος ένας από τους Πατέρες της Σκήτης της Αγίας Άννης, ως ευλογία από το κελλί ενός ασκητού εγκλείστου μοναχού, που είχε κοιμηθεί. Όταν, αργότερα, ο φίλος Δρ. Χαράλαμπος Μπούσιας μου έδειξε την Ακολουθία του Αγίου Μάρκου που είχε συνθέσει, συνέλαβα την ιδέα του παρόντος βιβλίου, για να ωφ...
Ο Άγιος Μάρκος ο Αθηναίος
Κόντογλου Φώτης 1895-1965
Ιδιωτική Έκδοση (2004)
[...] Το 1947, ο Φώτης Κόντογλου εξέδωσε τον βίο του Αγίου σε εικονογραφημένο χειρόγραφο κείμενο. Παρά τις προσπάθειές μας, δεν κατέστη δυνατόν να μάθουμε την πηγή, την οποία χρησιμοποίησε ο μακαριστός διδάσκαλος. Ένα αντίτυπο του βιβλίου αυτού μου έδωσε, πριν από πολλά χρόνια, στο Άγιο Όρος ένας από τους Πατέρες της Σκήτης της Αγίας Άννης, ως ευλογία από το κελλί ενός ασκητού εγκλείστου μοναχού, που είχε κοιμηθεί. Όταν, αργότερα, ο φίλος Δρ. Χαράλαμπος Μπούσιας μου έδειξε την Ακολουθία του Αγίου Μάρκου που είχε συνθέσει, συνέλαβα την ιδέα του παρόντος βιβλίου, για να ωφ...
Οι κατεργαριές του Σκαπέν
Molière Jean Baptiste de 1622-1673
Αρμός (2004)
Ο συγγραφέας και ζωγράφος Φώτης Κόντογλου (1895-1965), ο οποίος προσδιορίζεται ιδεολογικά ως καθοριστικός παράγοντας διαμόρφωσης της γενιάς του '30 -ουσιαστικά ανένταχτος σε σχολές και ρεύματα- έβλεπε με δυσπιστία τη θεατρική σκηνή, μολονότι όταν χρειάστηκε υπηρέτησε το θέατρο με την καρδιά του. Αφοσιωμένος στην τέχνη του ο Μικρασιάτης Φώτιος -κοσμοπολίτης και άπατρις- δημιουργούσε με βασικό άξονα στο όραμά του τη στοιχειοθέτηση της ελληνικής ταυτότητας με κριτήριο την ορθόδοξη πνευματικότητα. Η είδηση, λοιπόν, της ενασχόλησης ενός "Βυζαντινού" του 20ού αιώνα με τον Μολιέρο...
Το πάρσιμο της Πόλης
Κόντογλου Φώτης 1895-1965
Ακρίτας (2003)
Είναι πάντα ευπρόσδεκτο και παρήγορο να εμφανίζονται κείμενα που δίνουν αφορμή στους Έλληνες να ξαναθυμηθούν τις μεγάλες στιγμές της ιστορικής τους διαδρομής. Ιδιαίτερα στην εποχή μας, όπου η νέα παγκοσμιοποίηση, αναδυόμενη μέσα από καθαρά υλιστικά, εξουσιαστικά και πλουτοκρατικά οράματα, σπρώχνει σε δεύτερη μοίρα μακραίωνες παραδόσεις πίστης και πνευματικού πολιτισμού. Το κομψό αυτό τομίδιο, με την πάλλουσα κοντόγλεια περιγραφή της Άλωσης και την ευαίσθητη εικονογράφηση, υψώνει φωνή αναβαπτίσεως σ' αυτήν τη μνήμη.
Για να πάρουμε μια ιδέα περί ζωγραφικής
Κόντογλου Φώτης 1895-1965
Αρμός (2002)
Η αντιδιαστολή, που επιχειρεί ο Κόντογλου μεταξύ της βυζαντινής και της δυτικής τέχνης, γίνεται με κριτήρια εικαστικά... με βάση την λειτουργικότητα των ζωγραφικών λύσεων και την κοινωνική αποστολή του έργου τέχνης. Πουθενά δεν υπεισέρχεται ο εθνικισμός, η μισαλλοδοξία και ο φανατισμός, όπως πολλοί τον κατηγορούν... Ο Κόντογλου είναι... βαθιά ενωτικός για τον ελληνισμό και ακόμα πιο πολύ είναι άνθρωπος που προωθεί την υγιή σχέση μας με τον περιβάλλοντα ημάς γεωπολιτικό χώρο και τους άλλους πολιτισμούς που τείνουν σήμερα να κυριαρχήσουν... Σε μια σύγχρονη Ελλάδα που αγωνίζε...
Μυστικά άνθη
Κόντογλου Φώτης 1895-1965
Παπαδημητρίου (2001)
Μια σειρά κειμένων, ποτισμένων με το άρωμα της Ορθοδοξίας και των πνευματικών και αισθητικών της αξιών. Διακρίνονται για τη φλογερή τους πειθώ και για ένα σπάνιο θρησκευτικό οίστρο. Περιεχόμενα Εκ βαθέων Πρόλογος των εκδοτών Ο μύθος του χταποδιού. Χαμογελαστοί εχθροί Οι λίγοι καθυστερημένοι ανάμεσα στους ανθρώπους Ζωή πολυμέριμνη. Χωρίς καμμιά εσωτερική ευτυχία Ο σημερινός κόσμος. Το μέγα φρενοκομείον Ο Πτωχοπρόδρομος. Ο πεινασμένος καλόγερος Ο Χριστιανισμός και ο Μωαμεθανισμός. Δυο συγγενικές, μα διαφορετικές θρησκείες Η ακαλαισθησία. Γενικό κακό Ωδίν...
Ανθολογία λογοτεχνικών κειμένων για το Άγιον Όρος
Συλλογικό έργο
Ιωλκός (2000)
[...] Κατά την ανθολόγηση καταβλήθηκε προσπάθεια, ώστε να καλυφθεί σφαιρικά η καθημερινή, η λατρευτική ζωή, το περιβάλλον, οι συνήθειες, τα "άνθη" που βλάστησαν στην αθωνική Έρημο. Επιχειρήθηκε γλωσσική ενοποίηση και συγχρονισμός με τη σύγχρονη γλωσσική αντίληψη, διατηρήθηκαν όμως οι ιδιοτυπίες που εκφράζουν και το ύφος των συγγραφέων, όπως π.χ. του Νίκου Καζαντζάκη (μάχονταν αντί μαχόταν στο τρίτο πρόσωπο του ενικού στον Παρατατικό χρόνο και μαχόντουσαν στο τρίτο του πληθυντικού). Διορθώθηκαν σιωπηρά αβλεπτήματα ή λάθη οφειλόμενων σε άγνοια των αγιορείτικων δεδομένων. Σ...