Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

"[...] Οι συνέπειες του Μεγάλου Πολέμου και του κραχ του 1929 οδηγούν στην ανάδυση ενός νέου φιλελευθερισμού της ευημερίας (welfarism), που μοιάζει συμβατός για κάποιον που στη νεότητά του πέρασε από τη σαγήνη της Μόσχας στην "αντίληψη της κοινωνικής αλληλεγγύης"· εξού και τα επόμενα χρόνια θα έχει ως σταθερή αναφορά του το Νιου Ντηλ" (Κατερίνα Λαμπρινού - Γιάννης Μπαλαμπανίδης, 2019) "[...] Είταν η προσωπική εκδήλωση και αντίδραση ενός νέου ο οποίος αισθανόταν την ανάγκη να ξεφύγει από τον κλοιό που περιέβαλλε την ελληνική πνευματική ζωή στην τρίτη δεκαετία του αιώνα. Ε...

Το κλασικό έργο του Γιώργου Θεοτοκά για πρώτη φορά σε επίτομη και μονοτονική έκδοση "Όσο πιο ενδιαφέρουσα είναι μια εποχή τόσο πιο πολλές οι ευθύνες που επωμιζόμαστε απέναντι στον εαυτό μας αλλά και στο έθνος μας", έγραφε ο Κωνσταντινουπολίτης Γιώργος Θεοτοκάς σε μια ομιλία του σε μαθητές. Και αλήθεια, ποιος θα αμφισβητούσε το ιστορικό, κοινωνιολογικό και ιστορικό ενδιαφέρον της δεκαετίας του 1930, που θα χρειαζόταν μια Αργώ για να ταξιδέψει το αναγνωστικό κοινό της εποχής της και να το προβληματίσει για όσα συνέβαιναν; Ο Γιώργος Θεοτοκάς, λογοτέχνης και διανοούμενο...

Η ελληνική πεζογραφία συχνά αναφέρεται στο φαγητό, που αποτελεί σημαντικό συστατικό της κουλτούρας μας· ανασύρει μνήμες γεύσης και καταγράφει στιγμιότυπα από γεύματα και γιορτινά τραπεζώματα· περιγράφει πλούσιους αστικούς μπουφέδες και ταπεινά ταβερνάκια σε φτωχογειτονιές· συνδέει τον έρωτα, τον πόλεμο, την ξενιτιά, τη χαρά και τη λύπη με το φαγητό -είτε αυτό είναι η μαγειρίτσα στο αναστάσιμο οικογενειακό τραπέζι είτε το ψωμοτύρι του εργένη. Στην ειδική αυτή έκδοση για την εφημερίδα "Τα Νέα", στο Α' Μέρος, υπάρχουν αποσπάσματα από κείμενα (διηγήματα, μυθιστορήματα, ταξιδ...

Ο τίτλος αυτού του ημερολογίου της Εταιρείας μας είναι "Μέρες του 2013", εμπνευσμένος κατά ένα μέρος από τις γνωστές ημερολογιακές καταγραφές του Γιώργου Σεφέρη, Μέρες, που καλύπτουν το χρονικό διάστημα 1925-1960. Λέω κατά ένα μέρος, γιατί το βασικό συνδετικό στοιχείο που υπάρχει μεταξύ των κειμένων, ποιητικών και πεζών, του δικού μας ημερολογίου, είναι ότι οι συγγραφείς που επιλέξαμε και που με το έργο τους άφησαν ένα σημαντικό ίχνος στην ελληνική λογοτεχνία του 20ου αιώνα, ο καθένας με τον τρόπο του αποδίδουν ή μεταφέρουν κορυφαίες στιγμές έντασης τις οποίες έζησαν προσωπ...

"Το Δαιμόνιο" είναι μια δημιουργία που συναρπάζει και συγκινεί. [...] Τα πρόσωπα του ζουν και κινούνται σ' ένα νησί του Αιγαίου, που είναι η Χίος. Η οικογένεια του καθηγητή των μαθηματικών Χριστόφορου Χριστοφή έχει το δαιμόνιο μέσα στο αίμα της. Από το δαιμόνιο αυτό δημιουργείται το δράμα που σκορπίζει τον όλεθρο. [...] Δαιμονισμένη οικογένεια, πότε για το καλό και πότε για το κακό, που συναρπάζει και άλλους στην καταστροφή και στο θάνατο. [...] "Το Δαιμόνιο" είναι ένα έργον ολοκληρωμένο δραματικά, αλλά και βαθύτερα ανθρώπινο". Μιχ. Ροδάς "Νέα βιβλία. Πεζογραφία" "Το Β...

"Κάνουμε θέατρο για την ψυχή μας" μας εξομολογείται ο Κάρολος Κουν. Βλέπουμε θέατρο, συμμετέχοντας όλοι στη θεατρική διαδικασία, συγγραφείς, σκηνοθέτες, ηθοποιοί, σκηνογράφοι, λοιποί καλλιτεχνικοί συντελεστές και θεατές, για να νιώσουμε ο ένας την ευαισθησία του άλλου μέσω αυτής της μορφής τέχνης· για να συγκινηθούμε και να συγκινήσουμε με τις αλήθειες, τα ανθρώπινα πάθη μας, τα προσωπικά αδιέξοδα, τις ηθικές αμφιβολίες και την ποθεινή λύτρωση στο τέλος όλων όσα διαδραματίζονται επί σκηνής. Κι όταν η αυλαία πέφτει, γεμάτοι μαγεία θεάματος και κατανόηση υπαρξιακών καταστά...

"Κάνουμε θέατρο για την ψυχή μας" μας εξομολογείται ο Κάρολος Κουν. Βλέπουμε θέατρο, συμμετέχοντας όλοι στη θεατρική διαδικασία, συγγραφείς, σκηνοθέτες, ηθοποιοί, σκηνογράφοι, λοιποί καλλιτεχνικοί συντελεστές και θεατές, για να νιώσουμε ο ένας την ευαισθησία του άλλου μέσω αυτής της μορφής τέχνης· για να συγκινηθούμε και να συγκινήσουμε με τις αλήθειες, τα ανθρώπινα πάθη μας, τα προσωπικά αδιέξοδα, τις ηθικές αμφιβολίες και την ποθεινή λύτρωση στο τέλος όλων όσα διαδραματίζονται επί σκηνής. Κι όταν η αυλαία πέφτει, γεμάτοι μαγεία θεάματος και κατανόηση υπαρξιακών καταστ...

Για τα Δεκεμβριανά, σημείο καθοριστικό της νεότερης ελληνικής ιστορίας, έχουν γραφτεί πολλά. Εκείνες οι ημέρες του Δεκεμβρίου του 1944 "στοίχειωσαν" για δεκαετίες την Ελλάδα, καθώς υπήρξαν ένα είδος μήτρας και πειραματικού εργαστηρίου του φοβερού Εμφυλίου Πολέμου αλλά και της κρίσιμης διεθνούς ισορροπίας της χώρας. Με το πέρασμα των χρόνων, οι αναλύσεις για τα Δεκεμβριανά ξέφυγαν, όπως ήταν φυσικό, από την ανάγκη να λάβουν θέση στο ερώτημα "ποιος είχε την ευθύνη". Φωτίστηκαν πτυχές, οι επιστημονικές θέσεις υπερέβησαν σε όγκο και σημασία τις πολιτικές θέσεις που κάποτε ενδύθ...

Ένα ανθολόγιο είναι πρώτ' απ' όλα μια επιλογή. Από το πλήθος των κειμένων πρέπει, με κάποια κριτήρια, αλλά να επιλέξεις και άλλα να αφήσεις στην άκρη. Ένα κριτήριό μας ήταν τα καλά κείμενα, αλλά δεν ήταν το κυριότερο. Γι' αυτό και ορισμένα τα παραλείψαμε, όχι χωρίς δυσκολία. Ο πρώτος στόχος μας ήταν να περιδιαβούμε τον Πειραιά μέσα από αφηγήσεις για τους τόπους του και τους ανθρώπους του. Και, επίσης, να παρακάμψουμε, αν μπορούμε, την στερεότυπη εικόνα για την πόλη που έχει μετασχηματιστεί και κυριαρχήσει μεταπολεμικά και μέχρι σήμερα. Στραφήκαμε σε όλων των ειδών τις αφηγή...

Απαντώντας σε ερώτηση για το τι του έκανε περισσότερο εντύπωση έξω από την περιοχή της αισθητικής, ο Γιώργος Θεοτοκάς αναφέρει: "Η Δημοκρατία. Δεν εννοώ μονάχα την εξωτερική μορφή του πολιτεύματος. Εννοώ κάτι πολύ βαθύτερο, που διαποτίζει τη ζωή ως τις ρίζες της, που διαπλάθει τους ανθρώπινους χαρακτήρες, που ρυθμίζει τις καθημερινές σχέσεις των πολιτών. Σε καμιά χώρα της Ευρώπης από όσες έτυχε να επισκεφθώ δεν είχα μια τόσο ισχυρή, μια τόσο πραγματική αίσθηση της Δημοκρατίας όσο εδώ - μια τέτοιαν εμπειρία των ανθρώπινων δικαιωμάτων, της ελευθερίας, της ισότητας, της κυριαρ...

"Ο Θεοτοκάς, με το ογκώδες και καλοδουλεμένο του μυθιστόρημα "Ασθενείς και Οδοιπόροι", πρότυπο, πάντα, διαύγειας, φραστικής ισορροπίας και αρμονίας, γεφύρωσε την απόστασή που τον χωρίζει από την πολυδιαβασμένη "Αργώ". Σ' αυτό το μυθιστόρημα (εμείς θα το χαρακτηρίζαμε πνευματικό και ψυχολογικό χρονικό, άκρως ιδεαλιστικό και εξανθρωπισμένο της πιο τραγικής νεοελληνικής περιόδου) μυθοποιούνται η πολεμική αντίσταση της Ελλάδας κατά των Ιταλών και των Γερμανών, προβάλλεται η Κατοχή, σκιτσάρονται φυσιογνωμίες που τις δίχασαν ηθικά τα γεγονότα, δίνονται πολλές πλευρές του μεγάλου...

"Ο Θεοτοκάς, με το ογκώδες και καλοδουλεμένο του μυθιστόρημα "Ασθενείς και Οδοιπόροι", πρότυπο, πάντα, διαύγειας, φραστικής ισορροπίας και αρμονίας, γεφύρωσε την απόστασή που τον χωρίζει από την πολυδιαβασμένη "Αργώ". Σ' αυτό το μυθιστόρημα (εμείς θα το χαρακτηρίζαμε πνευματικό και ψυχολογικό χρονικό, άκρως ιδεαλιστικό και εξανθρωπισμένο της πιο τραγικής νεοελληνικής περιόδου) μυθοποιούνται η πολεμική αντίσταση της Ελλάδας κατά των Ιταλών και των Γερμανών, προβάλλεται η Κατοχή, σκιτσάρονται φυσιογνωμίες που τις δίχασαν ηθικά τα γεγονότα, δίνονται πολλές πλευρές του μεγάλου...

Τα επόμενα χρόνια ο Θεοτοκάς μετακινήθηκε προς τα αριστερά, πιστεύοντας πως οι δημοκράτες οφείλουν να δεχτούν ένα είδος σοσιαλισμού με σοβαρό οικονομικό σχεδιασμό. Χωρίς να είναι μπολσεβίκος, ούτε αντικομμουνιστής, την παραμονή των Δεκεμβριανών προσπάθησε να εξηγήσει στον Παπανδρέου πόσο σημαντικό ήταν να κατανοήσει και να αποδεχτεί το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια του πολέμου υπήρξε μεταστροφή της λαϊκής κοινής γνώμης στην Ελλάδα προς τα αριστερά. Ήταν δείγμα της ικανότητας του Θεοτοκά να λειτουργεί ως βαρόμετρο της περιρρέουσας ατμόσφαιρας. Το καλοκαίρι του 1941, καταρρακω...

Ο Γιώργος Θεοτοκάς, πολυσχιδής συγγραφέας και τολμηρός διανοούμενος, δεν δίσταζε να γράφει για ποικίλα θέματα: από τη ρωσική επανάσταση και τα μεσαιωνικά μνημεία της Ελλάδας μέχρι τον υπερρεαλισμό και το λογοτεχνικό ύφος... Προσπαθούσε πάντοτε να παίρνει θέση, να εκφέρει άποψη, να προβλέπει τις εξελίξεις. Κι ακόμη, διόλου τυχαίο, είναι ένας από τους πρώτους Έλληνες που μίλησαν για την ενωμένη Ευρώπη. Με τη συγκεντρωτική αυτή έκδοση των κριτικών του δοκιμίων διαγράφονται σημαντικές λογοτεχνικές τάσεις και απόψεις στη διάρκεια του εικοστού αιώνα, ενώ ολοκληρώνεται η εικόνα τ...

Το γνωστό εξομολογητικό μυθιστόρημα του Γιώργου Θεοτοκά, όπου τα προσωπικά βιώματα μετατρέπονται σε καθολική θεώρηση μιας εποχής. Γράφει ο Απόστολος Σαχίνης: "Ο "Λεωνής" είναι ο Γιώργος Θεοτοκάς, αλλά είναι γενικότερα και ο ευαίσθητος έφηβος που έζησε και αναπτύχθηκε κάτω από τη σκιά και τον ήχο του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου... Η σύνθεση, η εξέλιξη και η πορεία του "Λεωνή" είναι περιγραφική και αφηγηματική, και ο αναγνώστης χαίρεται αυτή την ελευθερία και αυτή την άνεση που υπάρχουν στην αφήγηση και στις περιγραφές... Το καινούργιο που έφερε ο "Λεωνής" στο μυθιστόρημα της...

Υπάρχει μια Ευρώπη αστική, ατομικίστρια, εκείνη που σκέφτεται τα ψυγεία της, τα γαστρονομικά της εστιατόρια, που λέει "εγώ δεν ψηφίζω... εμείς δεν θέλουμε ούτε ρομαντισμό ούτε υπερβολές, δεν θέλουμε να ζήσουμε στα όρια ούτε να γνωρίσουμε τη διάσπαση"... Αντίθετα, εγώ θα ασπαστώ μια θέση που λέει: "Γνωρίζουμε το άκρο, το ζήσαμε, θα το ζήσουμε αν χρειαστεί, και μπορούμε να πούμε ότι το ζήσαμε γιατί περάσαμε μέσα από γεγονότα που μας επέτρεψαν να το γνωρίσουμε". Πράγματι υπήρξε μια γαλλική εθνική αλληλεγγύη και υπήρξε επίσης μια ελληνική εθνική αλληλεγγύη: η αλληλεγγύη της οδύ...

"Στο αρχείο του Θεοτοκά: Φάκελοι 13 και 14." Παραδίδονται σήμερα στη δημοσιότητα σημαντικά λογοτεχνικά ντοκουμέντα που αφορούν στο έργο του Γιώργου Θεοτοκά "Ασθενείς και οδοιπόροι". Πρόκειται για μια σειρά από κείμενα τα οποία βρέθηκαν στο Αρχείο του Θεοτοκά, έτσι όπως καταχωρήθηκαν μετά τον ξαφνικό θάνατο του συγγραφέα και τον τραγικό θάνατο της δεύτερης γυναίκας του, Κοραλίας, και τα οποία φέρουν ταξινομικούς αριθμούς. Η αρίθμηση αυτή έγινε δύο φορές, αρχικά με αύξοντα αριθμό (ο οποίος ανέρχεται σε πολλές χιλιάδες) και συμπεριλαμβάνει όλα τα "χαρτιά" του Θεοτοκά και στ...

Τα μεγάλα μυθιστορήματα δεν χάνουν ποτέ την επικαιρότητά τους. Στις Καμπάνες ο Γιώργος Θεοτοκάς εκφράζει (όπως λέει ο ίδιος σε μια συνέντευξή του) την «αγωνία του καιρού μας». Ο ήρωάς του, κορυφαίος επιστήμονας και άνθρωπος της δράσης, κυριεύεται κάθε τόσο από το αίσθημα ότι τριγύρω του καταρρέει ο πολιτισμός. Στη Νέα Υόρκη, μια μέρα, «εμπρός στα μάτια μου, συνέβηκε ένα γεγονός που δεν το είχα φανταστεί ούτε ονειρευτεί ποτέ μου, κάτι που δεν ξέρω πώς να το χαρακτηρίσω, γιατί ήταν ολωσδιόλου απίθανο και -για να κυριολεκτήσω- αδιανόητο. Ο κεντρικός ουρανοξύστης του Rockefell...

[...] Κατά την ανθολόγηση καταβλήθηκε προσπάθεια, ώστε να καλυφθεί σφαιρικά η καθημερινή, η λατρευτική ζωή, το περιβάλλον, οι συνήθειες, τα "άνθη" που βλάστησαν στην αθωνική Έρημο. Επιχειρήθηκε γλωσσική ενοποίηση και συγχρονισμός με τη σύγχρονη γλωσσική αντίληψη, διατηρήθηκαν όμως οι ιδιοτυπίες που εκφράζουν και το ύφος των συγγραφέων, όπως π.χ. του Νίκου Καζαντζάκη (μάχονταν αντί μαχόταν στο τρίτο πρόσωπο του ενικού στον Παρατατικό χρόνο και μαχόντουσαν στο τρίτο του πληθυντικού). Διορθώθηκαν σιωπηρά αβλεπτήματα ή λάθη οφειλόμενων σε άγνοια των αγιορείτικων δεδομένων. Σ...