Θεοτόκης Κωνσταντίνος 1872-1923
Theotókis Konstantínos
Θεοτόκης Κωνσταντίνος (1872-1923). Ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης γεννήθηκε το 1872 στην Κέρκυρα, γιος του Μάρκου Θεοτόκη και της Αγγελικής Πολυλά, ανιψιάς του Ιάκωβου Πολυλά. Είχε δυο αδερφούς. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στο ιδιωτικό σχολείο Κοντούτη, στη συνέχεια φοίτησε για οχτώ χρόνια στο Εκπαιδευτήριο Καποδίστριας και τέλειωσε το γυμνάσιο το 1888. Μαθητής ακόμα έγραψε το σχολικό εγχειρίδιο Εγχειρίδιον προς κατασκευήν διαφόρων εκ χάρτου παιγνίων. Μέρος πρώτον : Το πτηνόν. Την ίδια περίοδο ξεκίνησε και το ενδιαφέρον του για τις φυσικές επιστήμες και το 1884 σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών εξέδωσε με τον αδερφό του Κωνσταντίνο την εφημερίδα Ελπίς. Το 1887 εξέδωσε μια μελέτη για τον ηλεκτροχημικό τηλέγραφο και έστειλε μια μελέτη για το κυβερνώμενο αερόστατο στη Γαλλική Ακαδημία των Επιστημών που επαινέθηκε.Το 1889 γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης για σπουδές φυσικομαθηματικών επιστημών. Η κοσμική και σπάταλη ζωή που επέλεξε τον οδήγησε δυο χρόνια αργότερα για συνέχιση των σπουδών του στη Βενετία. Εκεί σύναψε δεσμό με τη βαρώνη Ερνεστίνη φον Μάλοβιτς, δεκαεφτά χρόνια μεγαλύτερή του, από την οποία χώρισε προσωρινά κατόπιν παρέμβασης του πατέρα του τον ίδιο χρόνο, την παντρεύτηκε όμως δυο χρόνια αργότερα στη Βοημία. Ένα χρόνο αργότερα εγκαταστάθηκε με τη σύζυγό του στον πύργο των Καρουσάδων. Τότε χρονολογείται και η έναρξη της βαθιάς φιλίας του με το Λορέντζο Μαβίλη, με τον οποίο πήρε μέρος στην κρητική επανάσταση και στον πόλεμο του 1897 και από τον οποίο υιοθέτησε το ενδιαφέρον του για τη σανσκριτική μυθολογία. Στη συνέχεια ο Κωνσταντίνος έφυγε για σπουδές έξι μηνών στο Γκρατς της Αυστρίας, όπου ήρθε σε επαφή με τη σκέψη του Μαρξ και του Νίτσε και στράφηκε προς τις θεωρητικές επιστήμες. Το 1895 εξέδωσε ένα ρομάντζο στα γαλλικά, το 1899 δημοσίευσε σε συνέχειες το Πάθος και το Πίστομα στο περιοδικό Τέχνη του Κωνσταντίνου Χατζόπουλου. Το 1900 πέθανε η κόρη του Ερνεστίνη από μηνιγγίτιδα σε ηλικία πέντε ετών. Το 1901δημοσίευσε στο Διόνυσο το διήγημα Juventus Mundi και τον επόμενο χρόνο την Κασσώπη. Το 1902 επισκέφτηκε τη Ζάκυνθο με αφορμή τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Σολωμού και τον ίδιο χρόνο δημοσίευσε ένα άρθρο για το Σολωμό στην εφημερίδα Neue Presse της Βιέννης. Το 1903 γνωρίστηκε με την μετέπειτα στενή φίλη του Ειρήνη Δεντρινού και το 1904 δημοσίευσε στο Νουμά τη διατριβή του Σανσκριτική και καθαρεύουσα. Το 1905 οργάνωσε συνέδριο δημοτικιστών στην Κέρκυρα με αφορμή την εκεί επίσκεψη του Αλέξανδρου Πάλλη. Οι καλεσμένοι επίσης Κωστής Παλαμάς, Γιάννης Ψυχάρης και Ιωάννης Γρυπάρης δεν παρευρέθηκαν. Στη διετία 1907-1909 βρέθηκε στο πανεπιστήμιο του Μονάχου για σπουδές και επέστρεψε στην Κέρκυρα, όπου υποδέχτηκε τον σοσιαλιστή Μαζαράκη. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Σοσιαλιστικού Ομίλου Κερκύρας και κατόπιν του Αλληλοβοηθητικού Εργατικού Συνδέσμου Κερκύρας και το 1912 τιμήθηκε με το παράσημο του Σταυρού του Σωτήρος από την κυβέρνηση, βραβείο που όμως δε δέχτηκε. Το 1916 συμμετείχε σε ειδική αποστολή του επαναστατικού κινήματος Θεσσαλονίκης στη Ρώμη μετά από ανάθεση του τότε υπουργού Εξωτερικών Νικολάου Πολίτη. Επέστρεψε στην Κέρκυρα και διορίστηκε αντιπρόσωπος της κυβέρνησης στην Κέρκυρα, θέση από την οποία παραιτήθηκε τον ίδιο χρόνο. Το 1917 μετά την πτώση της αυστροουγγρικής μοναρχίας ο Θεοτόκης και η σύζυγός του καταστράφηκαν οικονομικά. Η υγεία του κλονίστηκε. Εργάστηκε σποραδικά ως διευθυντής λογοκρισίας (για δυο μέρες), ως υπάλληλος των εκδόσεων Ελευθερουδάκη, της Υπηρεσίας Ξένων και Εκθέσεων και της Εθνικής Βιβλιοθήκης, ενώ δεν έπαψε σ’ όλη τη ζωή του να δημοσιεύει πεζογραφικά, ποιητικά και μεταφραστικά έργα του σε πολλά λογοτεχνικά και εφημερίδες (όπως Η Τέχνη, ο Νουμάς, ο Διόνυσος κ.α.).Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ήταν πολύ δύσκολα λόγω της άθλιας οικονομικής του κατάστασης και της αρρώστιας του . Εγχειρίστηκε στον Ευαγγελισμό και οι γιατροί τον συμβούλεψαν να φύγει για την Κέρκυρα, όπου πέθανε την πρώτη Ιουλίου του 1923, αφήνοντας ανολοκλήρωτο το τελευταίο του έργο με τίτλο Ο παπά Ιορδάνης περίχαρος και η ενορία του. Στο χώρο της πρωτότυπης λογοτεχνικής δημιουργίας ο Θεοτόκης ασχολήθηκε κυρίως με την πεζογραφία. Ξεκίνησε γράφοντας διηγήματα (κυρίως κατά την περίοδο 1898-1910) με επιρροές από τον γερμανικό ιδεαλισμό και τη σκέψη του Νίτσε και θέματα μυθολογικά μεσαιωνικά και άλλα, όλα απομακρυσμένα από τη σύγχρονή του πραγματικότητα. Σύντομα άλλαξε κατεύθυνση και διέγραψε μια εξελικτική πορεία από την ψυχογραφική ηθογραφία και την αισθητιστική γραφή, προς τον ιδεολογικά φορτισμένο κοινωνικό ρεαλισμό (επιρροές από το σοσιαλισμό) και το νατουραλισμό. Σταθμοί της πορείας του στάθηκαν Το Πάθος, Το Πίστομα, Η τιμή και το χρήμα, Η ζωή και ο θάνατος του Καραβέλλα. Στο χώρο της ποίησης έγραψε 32 σονέτα με ερωτική κυρίως θεματολογία. Άξιες λόγου είναι επίσης οι φιλολογικές του μελέτες και οι εξαιρετικά φροντισμένες μεταφράσεις σημαντικών έργων της παλαιότερης και σύγχρονής του παγκόσμιας λογοτεχνίας (ο Θεοτόκης μιλούσε δέκα γλώσσες), με τις οποίες στόχευε στην πνευματική αφύπνιση του λαού, παράλληλα προς τον φίλο του Κωνσταντίνο Χατζόπουλο. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Κωνσταντίνου Θεοτόκη βλ. Γιαλουράκης Μανώλης, "Θεοτόκης Κωνσταντίνος", Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 7. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Δάλλας Γιάννης, "Κωνσταντίνος Θεοτόκης", Η παλαιότερη πεζογραφία μας· Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο Ι΄ (1900-1914), σ.182-230. Αθήνα, Σοκόλης, 1997, Καλαμαράς Βασίλης, "Εργοβιογραφία Κωσνταντίνου Θεοτόκη", Διαβάζω 92, 18/4/1984, σ.14-18, Λυκούργου Νίκη, "Θεοτόκης Κωνσταντίνος", Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 4. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985, Μαρτζούκου Μαρία, "Χρονολόγιο Κωνσταντίνου Θεοτόκη", Πόρφυρας 57-58 (Κέρκυρα), 4-9/1991, σ.185-206 και Μαρτζούκου Μαρία, "Συγκριτικό χρονολόγιο Κωνσταντίνου Θεοτόκη", Πόρφυρας 80 (Κέρκυρα), 1-3/1997, σ.436-449. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Κατάδικος
Θεοτόκης Κωνσταντίνος 1872-1923
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2009)
Κωνσταντίνος Θεοτόκης (1872-1923) Γεννήθηκε στην Κέρκυρα, γιος του Μ. Θεοτόκη και της Α. Πολυλά. Μετά τις εγκύκλιες σπουδές του εγγράφεται στα πανεπιστήμια Σορβόνης και Βενετίας για σπουδές φυσικομαθηματικής. Παντρεύτηκε την Βαρώνη Ερνεστίνη Φον Μάλοβιτς που ήταν 17 χρόνια μεγαλύτερή του. Εγκαθίσταται στην Κέρκυρα και από τότε ξεκινά η φιλία του με τον Λορέντζο Μαβίλη, με τον οποίο συμμετείχε στην κρητική επανάσταση και στον πόλεμο του 1897. Η επαφή του με τον Μαρξ και τον Νίτσε οδηγεί τη σκέψη του σε φιλελεύθερες και σοσιαλιστικές ιδέες. Το 1900 χάνει τη μοναχοκόρη του. Α...
Κατάδικος
Θεοτόκης Κωνσταντίνος 1872-1923
Ιδέες (2012)
Πριν από ένα χρόνο οι εκδόσεις "Ιδέες" κυκλοφόρησαν τη συλλογή διηγημάτων του Κωνσταντίνου Θεοτόκη Κορφιάτικες ιστορίες σε δική μου επιμέλεια. Το διαφορετικό σ' αυτή την έκδοση ήταν το νέο γλωσσάρι των ιδιωματικών κερκυραϊκών λέξεων καθώς επίσης και ότι η ερμηνεία των ιδιωματικών λέξεων δίνεται στο κάτω μέρος της κάθε σελίδας όπου συναντώνται οι άγνωστες λέξεις, πράγμα που επιτρέπει την απρόσκοπτη ροή της ανάγνωσης. Σύμφωνα με πολλές ομολογίες, η ιδέα αυτή δικαιώθηκε, οπότε δοκιμάζω το ίδιο εγχείρημα στην παρούσα έκδοση του Κατάδικου, του ίδιου συγγραφέα, που κι αυτό το...
Κορφιάτικες ιστορίες
Θεοτόκης Κωνσταντίνος 1872-1923
Γαβριηλίδης (2005)
[...] Η ηθογραφία των "Κορφιάτικων ιστοριών" του Θεοτόκη λειτουργεί λοιπόν και ως προκατάθεση. Χωρίς βέβαια να χάνεται η αυτοτέλεια του είδους, που είναι και η πρωταρχική ταυτότητά τους. Σε μια εποχή που η μετάβαση από την αγροτική στην αστική ζωή και κοινωνία γίνεται και στη λογοτεχνία μας με αστάθεια ή προπέτεια, αρκετά συνειδητά ο Θεοτόκης πριν περάσει, από την πρώτη προς τη δεύτερη δεκαετία του αιώνα, στην απόδοση της ταξικής τοιχογραφίας του νησιωτικού του χωροχρόνου με τη σμίλη -ή το νυστέρι- του κοινωνικού ρεαλισμού του, με την ίδια επιμονή προηγουμένως είχε εγκαινιά...
Κορφιάτικες ιστορίες
Θεοτόκης Κωνσταντίνος 1872-1923
Ιδέες (2010)
Πρόκειται για τη θεατρική διασκευή των διηγημάτων του Κωνσταντίνου Θεοτόκη που περιλαμβάνονται στη συλλογή "Κορφιάτικες ιστορίες". Τα έργα έχουν χωριστεί σε τρεις ενότητες, που αντίστοιχα μπορούν να αποτελέσουν τρεις ξεχωριστές παραστάσεις. Η πρώτη στη σειρά με τίτλο "Κορφιάτικες ιστορίες" περιλαμβάνει έργα που έχουν ως κυρίαρχο θέμα την άτεγκτη ηθική, που οδηγεί τους ήρωες στην αγριότητα και το έγκλημα. Η δεύτερη ενότητα με τίτλο "Η ζωή του χωριού" περιλαμβάνει τρεις ιστορίες σχετικές με την τιμή ανύπαντρων κοριτσιών και το γάμο τους. Η τρίτη παράσταση είναι "Η...
Κορφιάτικες ιστορίες
Θεοτόκης Κωνσταντίνος 1872-1923
Ιδέες (2011)
[...] Ο μεγάλος Κερκυραίος πεζογράφος, τα διηγήματα του οποίου αναδημοσιεύονται στον παρόντα τόμο, ανήκει στις μείζονες μορφές του λογοτεχνικού μας πανθέου, γεγονός που έστρεψε έντονα το αναγνωστικό ενδιαφέρον στα έργα του, τα τελευταία σαράντα χρόνια, με μεγάλη καθυστέρηση αναγνώρισης τους, θα λέγαμε, οφειλόμενη στο ρηξικέλευθο κοινωνικό περιεχόμενο τους, το οποίο ξεπερνούσε κατά πολύ την εποχή συγγραφής τους. Πρόκειται για κείμενα πρωτοποριακά, με κοινωνικό και βαθιά πολιτικό περιεχόμενο, για διηγήματα και μυθιστορήματα που το μήνυμα τους διατηρείται επίκαιρο ακόμη και σή...
Μαντάμ Μποβαρύ
Flaubert Gustave 1821-1880
Ελευθεροτυπία (2006)
"Ό,τι και να επινοήσεις, είναι αληθινό, δε χωράει καμιά αμφιβολία. Η ποίηση είναι θετική επιστήμη, σαν τη γεωμετρία."
Μαντάμ Μποβαρύ
Flaubert Gustave 1821-1880
Γράμματα (1991)
Κόρη ενός μικροκτηματία, η Έμα μεγαλώνει σε μοναστήρι όπου, ανάμεσα σε άκρατους συναισθηματισμούς και θρησκοληψίες, πλάθει μια εντελώς ψεύτικη εικόνα της μελλοντικής ζωής της, γεμάτη χλιδή, πάθος και βυρωνικούς εραστές. Η έξοδός της στον κόσμο είναι μια ανώμαλη προσγείωση στην πραγματικότητα, που γίνεται ακόμη πιο οδυνηρή από το γάμο της με τον αγροτικό γιατρό Μποβαρύ και από την ασφυξία του επαρχιακού περίγυρου. Μάταια η Έμα θ' αναζητήσει διέξοδο σε αγκαλιές εραστών. Προδομένη από αυτούς που αγάπησε και πνιγμένη στα χρέη, θ' αυτοκτονήσει με αρσενικό, εξασφαλίζοντας τη μόν...
Μαχαμπχάρατα
Κοροντζής (1990)
"Εδώ υπάρχει αληθινή φυσική ποίηση και στον ίδιον καιρό καλλιτεχνική δημιουργία στο όλο και στα καθέκαστα. Εδώ αισθανόμαστε εκείνη την αγνή ευγενικιά εντύπωση που ξυπνά στην ψυχή μας μοναχά το τελείως ωραίο, κάθε αντίθεση καταλύεται και ξαναφανερώνεται η αγάπη, αιτία και δεσμός κάθε πραμάτου, η νίκη της αρμονίας στη νίκη του θεϊκού πνεύματος. Μέσα στην αφέλεια του παραμυθιού υπάρχει ένα νόημα υψηλότερο. Το φανταστικά θαυμαστό εξηγιέται εύκολα σαν ποιητικό πρόπλασμα βαθύτερων εννοιών, και ο ποιητής, χωρίς ποτέ να προβάλει, έχει περάσει σ' όλο το ποίημα την περιπάθεια της καρ...
Ο παπά Ιορδάνης Πασίχαρος και η ενορία του
Θεοτόκης Κωνσταντίνος 1872-1923
Συνέχεια (1994)
"Ο παπα Ιορδάνης Πασίχαρος και η ενορία του" είναι η τελευταία πεζογραφική δουλειά που πρόλαβε να σχεδιάσει και άρχισε να γράφει ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης. Μια αρχή που τη συνέχισή της την ανέκοψε, επάνω στην ακμή της ηλικίας και της δημιουργικής του ζωτικότητας, ο θάνατος. Μαρτυρείται πως το δούλευε ακούραστα, όχι με το άγχος μιας φιλόδοξης προσήλωσης, αλλά αβίαστα και φυσικά σαν αντιστάθμισμα του πνεύματος στη σκληρή δοκιμασία της αρρώστιας του (1922 - 23). [...] Τύχη αγαθή και η επίμονη αναζήτηση ενός φανατικού για γράμματα εκδότη, κέρβερου πραγματικού των θεοτοκικών κειμ...