Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στον τόμο ανθολογούνται κείμενα κριτικής για το ποιητικό έργο του Γιάννη Ρίτσου τα οποία καλύπτουν μία περίοδο που ξεπερνά τις οκτώ δεκαετίες, από το 1927 -χρονιά εμφάνισης πρωτολείων του Ρίτσου στο Περιοδικό της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαιδείας- μέχρι σήμερα. Η κριτική πρόσληψη του Ρίτσου είναι σύνθετη, όπως σύνθετη ήταν και η ποιητική πορεία του. Σε ορισμένες πτυχές του έργου του, ο Ρίτσος είναι κραυγαλέα πολιτικός και μονότροπος, σε ορισμένες άλλες όμως είναι βαθιά υπαρξιακός, ενίοτε μεταφυσικός και, κατά κανόνα, γόνιμα νεωτερικός, αναχωνεύοντας τεχνοτροπικές εξελίξεις...

ΚΙ ΙΣΩΣ αυτό που ποτέ δεν καταλάβαμε, είταν ότι έμεινε για πάντοτε δικό μας, γιατί ποιος κέρδισε ποτέ τη νύχτα ή τ' όνειρο, και μες στο σπίτι ο ένας για τον άλλον ένα απλό κειμήλιο είμαστε, και μόνος του καθένας θα πεθάνει, έτσι μέσα στο ανήσυχο βράδι, αλλόκοτα φωτισμένο απ’ τους πυρσούς, είμαστε πάντοτε απροετοίμαστοι. Κ’ είταν αυτή η συγκομιδή μας.

Η ανθρώπινη ευτυχία Σαν ήμουνα παιδί κοίταζα τ' άστρα κ' έκλαιγα που δεν μπορούσα να φτάσω τον ουρανό Ύστερα αγάπησα τη δόξα. Νύχτες έμενα άγρυπνος δαγκώνοντας τα χέρια μου καθώς στεφτόμουνα ότι θάμενα για πάντα ασήμαντος και ταπεινός. Τώρα αγωνίζομαι πλάι στα εκατομμύρια αδέρφια μου κ' είμαι ευτυχισμένος.

Στον τόμο περιλαμβάνονται οι συλλογές: Εγχειρίδιο ευθανασίας Ο τυφλός με το λύχνο Βιολέτες για μια εποχή Μικρό βιβλίο για μεγάλα όνειρα Τα χειρόγραφα του φθινοπώρου

ΤΑ ΨΕΥΔΗ ΤΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι τόσες πολλές μέρες κάνουν μια τόσο λίγη ζωή. ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΕΙΣΟΔΟΣ Η είσοδος δεν επιτρεπόταν παρά μόνο σ’ εκείνους τους φτωχούς τρελούς που φαντάζονται ότι είναι πουλιά, σκάλες ή δέντρα - μαντεύοντας αόριστα ότι για να μπουν στο μυστήριο πρέπει ν' αφήσουν έξω τον εαυτό τους. ΖΗΤΗΜΑ ΜΝΗΜΗΣ Υπάρχει πάντα μια παλιά ταπεινωτική λέξη που οι δολοφόνοι προσπαθούν να την ξεχάσουν ενώ οι αυτόχειρες είχαν τη δύναμη να την ξαναθυμηθούν. ΧΕΙΜΩΝΙΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΝΟΗΣΕΙΣ Βέβαια, στο βάθος ήταν γελοίο - με τα δυο σακάκια που φορο...

"[...] Ως "βιβλιοπόντικας" θυμήθηκα κάποια βιβλία και σκέφθηκα μια εργασία εφικτή για τον ποιητή, που θα ήταν και αξιόλογη και "διαβαστερή" (όπως λένε) για τους εκατόν τόσες χιλιάδες αναγνώστες του Φαντάζιο. O περίφημος άγγλος λογοτεχνικός κριτικός Tσαρλς Λαμπ, ο φίλος του Kόλεριτζ, είχε γράψει το Tales from Shakespeare, μαζί με την αδελφή του Mαίρη. Aυτά τα ονομαστά αφηγήματα διδάσκονται ακόμη στα σχολεία. Eίχα στα χέρια μου κι άλλο ένα βιβλίο, πιο "κοινό", το "Plot Outlines of 100 Famous Novels" του Pόλαντ Γκούντμαν, γραμμένο το 1942 και πολυεκδεδομένο έκτοτε. Πρότεινα, λ...

Τα ποιήματα θέλουν πολλές αναγνώσεις, πολλές σκηνοθεσίες και τη σωστή διάθεση. Με αυτά θέλω να πω ότι η επιλογή έγινε με μεράκι, και φυσικά καθόλου φιλολογική. Άφησα τα ποιήματα να αναπνεύσουν, να συνομιλήσουν, να θυμίσουν την εποχή τη συγκεκριμένη και την υπαρξιακή θηλιά του ποιητή. Με αυτά τα ποιήματα ταξίδεψα, μαθήτευσα και για άλλη μια φορά θαύμασα τον Λειβαδίτη. Γιάννης Κοντός

Οι "Μεγάλες μορφές της λογοτεχνίας" έχουν ένα δραματικό και τρυφερό συνάμα παρελθόν: Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, και πιο συγκεκριμένα το 1969 και το 1970, καθώς ήταν υποχρεωμένος ο Τάσος Λειβαδίτης να βιοπορίζεται, ως δημοσιογράφος, δημοσίευε τις "μονογραφίες" του για τους συγγραφείς και ποιητές του παρόντος τόμου σ' ένα περιοδικό ποικίλης ύλης. Το όνομά του όμως ήταν απαγορευμένο από τη Χούντα, γι' αυτό χρησιμοποιούσε στα κείμενά του το ψευδώνυμο "Α. Ρόκος". Μες στην ολέθρια "συγκυρία" της δικτατορίας ο σπουδαίος μεταπολεμικός μας ποιητής βρήκε την ευκαιρία για να συ...

Οι ποιητές γυρίζουν ανάμεσά μας Φτωχοί που περνάνε στους δρόμους, κρύβοντας στα φαρδιά ξεχειλωμένα πανωφόρια τους κάποιον ποιητή, που τον αρνήθηκε η τύχη ή τον ξεγέλασαν οι περιστάσεις αλλά που τους χαρίζει καμιά φορά τα ωραία τους δάκρυα. Νυχτερινός άνεμος Κάποτε θα εγκαταλείψω όλες τις προσδοκίες μου για να γεννηθεί ένας λόγος αληθινός οι νύχτες μου αγρύπνησαν πάνω στο στήθος των αγαλμάτων κι άξαφνα ένας τρελός φώναζε κι έβγαινε ο κούκος του φεγγαριού είμαι λυπημένος σαν μια μικρή άρρωστη που της αρνήθηκαν τον κήπο και φυσικά ερχόταν από πο...

[...] Στον μικρό αυτό τόμο προσπάθησα να χωρέσω το ευρύτερο και πιο αντιπροσωπευτικό μέρος της τρισχιλιετούς ελληνικής ποιητικής παραγωγής, στο θέμα του έρωτα. Από τον ομηρικό μονόλογο της Ανδρομάχης, το περίφημο χορικό της "Αντιγόνης" του Σοφοκλή, τους αρχαίους λυρικούς, τον μονόλογο της Αρετούσας, και τα δημοτικά τραγούδια, μέχρι τους λαϊκούς τραγουδοποιούς, και τους νεότερους και σύγχρονους ποιητές, ξετυλίγονται όλες οι πτυχές του πολυτραγουδισμένου έρωτα: παθιασμένος, ανεκπλήρωτος, ρομαντικός, χυδαίος, απροσδόκητος, παιγνιώδης, ανιδιοτελής, αστείος, δολοφονικός, πληρωμέ...

Ω αρετή της συγνώμης, αρετή της υπομονής, αρετή της αυταπάρνησης, μα πάνω απ’ όλα, υπέρτατη αρετή, σαν τους απλούς ανθρώπους, να δέχεσαι υπάκουα, κατανυχτικά το πέρασμα του χρόνου, κατανοώντας αόριστα το βαθύ μυστήριο της αιώνιας κίνησης κι αλλαγής και σχεδόν συγκατανεύοντας – σα νάσαι λίγο κι εσύ ο δημιουργός του. Κι α, ποια άλλη, αλήθεια, πιο απροσμέτρητη λεηλασία υπάρχει της απρόσιτης αιωνιότητας, απ το τραγούδι.

Όταν οι άγγελοι περπατούν, τα πιο πεζά περιστατικά θυμίζουν θρύλους και παραμύθια. Οι πιο συνηθισμένοι άνθρωποι αποκαλύπτουν μια άλλη τους πλευρά, αλλόκοτη και μυστική. Ο καιρός είναι πάντα φθινόπωρο. Το καλοκαίρι ακόμα δεν έχει φύγει. Η άνοιξη στέλνει απ' την αντίπερα όχθη τις σκληρές της αντανακλάσεις. Το αγρίμι του χειμώνα λουφάζει κρυμμένο στα μελαγχολικά σύννεφα. Οι λακκούβες των δρόμων με το μαύρο νερό καθρεφτίζουν κοπάδια σπάνιων πουλιών. Όλα μετέωρα, ακολουθούν τους ρυθμούς ενός απλού κι απόκοσμου βηματισμού. Στα πάρκα κυκλοφορούν ολομόναχες οι σιλουέτες των ίσκιων....

Ανθολογούνται οι ποιητές: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Αντρέας Αγγελάκης, Βασιλης Αρφάνης, Σταύρος Βαβούρης, Ρέα Γαλανάκη, Γιάννης Δάλλας, Μηνάς Δημάκης, Κική Δημουλά, 'Αρης Δικταίος, Δημήτρης Δούκαρης, Νίκος Εγγονόπουλος, Οδυσσέας Ελύτης, Ανδρέας Εμπειρίκος, Έκτωρ Κακναβάτος, Γιώργος Καραβασίλης, Διονύσης Καρατζάς, Τάσος Κόρφης, Θανάσης Κωσταβάρας, Χρίστος Λάσκαρης, Τάσος Λειβαδίτης, Χριστόφορος Λιοντάκης, Κώστας Λογαράς, Στέλιος Λύτρας, Πρόδρομος Χ. Μάρκογλου, Γιώργος Μαρκόπουλος, Ερρίκος Μπελιές, Θανάσης Θ. Νιάρχος, Παυλίνα Παμπούδη, Αθηνά Παπαδάκη, Δ. Π. Παπαδίτσας, Τίτος Πα...

Ο μουσικός Συχνά τη νύχτα, χωρίς να το καταλάβω, έφτανα σε μια άλλη πόλη, δεν υπήρχε παρά μόνο ένας γέρος, που ονειρευόταν κάποτε να γίνει μουσικός, και τώρα καθόταν μισόγυμνος μες στη βροχή - με το σακάκι του είχε σκεπάσει πάνω στα γόνατά του ένα παλιό, φανταστικό βιολί, «το ακούς;» μου λέει, «ναι», του λέω, πάντα το άκουγα», ενώ στο βάθος του δρόμου το άγαλμα διηγόταν στα πουλιά το αληθινό ταξίδι.

Γιατί οι γυναίκες έχουν προαιώνιους, μυστικούς δεσμούς με το αίμα, αίμα της ήβης, αίμα της παρθενιάς, αίμα της γέννησης και βλέπουν πως τα λόγια στάζουν αίμα, λογχισμένα απ’ τη δυσπιστία και βλέπουν πως οι πράξεις τρέχουν αίμα απ’ τη δειλία αποκεφαλισμένες αίμα στα χέρια, αίμα στις κούπες, αίμα στο ψωμί αίμα για να γεννηθείς, αίμα για να πεθάνεις βαθύ, σα θαύμα, ανθρώπινο αίμα

Ακόμα κι η ζωή μου αποχτά σημασία όταν τη διηγούμαι σε κάποιον... ΣΤ΄ Το πρωί, λοιπόν, της αξιομνημόνευτης εκείνης μέρας - αλλά προς τι να γίνομαι τόσο σαφής, αφού αρχίζουμε πάντα εκεί που κάτι έχει για πάντα τελειώσει, κι εγώ ονειρεύτηκα να ‘μαι ένα πρόσωπο μυθιστορηματικό, κι ας γελάνε μαζί μου, κι έπειτα κάθονται κι απορούνε με πόση ευκολία μαθαίνεις ένα όργανο, δεν ξέρουν πόσα χρόνια άναβες με οικονομία το φως, κι αργότερα δεν θα ‘χει πια καμιά σημασία το θύμα - ο δολοφόνος σκοτώνει πάντα κάτι άλλο, - πόσα πράγματα μισοτελειωμένα : ένας δρόμος που τρόμαξες και γύ...