Λειβαδίτης Τάσος 1922-1988
Leivadítis Tásos
Τάσος Λειβαδίτης (1922-1988). Ο Τάσος Λειβαδίτης ήταν γιος του Λύσανδρου Λειβαδίτη και της Βασιλικής Κοντοπούλου. Γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τις σπουδές του διέκοψαν η γερμανική κατοχή και η συνακόλουθη ένταξή του στην Αντίσταση και στράτευσή του στην ΕΠΟΝ. Κατά τη διάρκεια της κατοχής πέθανε ο κατεστραμμένος οικονομικά πατέρας του και το 1951, ενώ ο ποιητής ήταν εξορισμένος στη Μακρόνησο, η μητέρα του. Είχε τέσσερα μεγαλύτερα αδέρφια, μια αδερφή και τρεις αδερφούς. Ο πατέρας του ήταν μεγαλέμπορος και τα παιδικά χρόνια του ποιητή ήταν ευτυχισμένα. Τέλειωσε το γυμνάσιο στην Αθήνα. Το 1946 παντρεύτηκε τη Μαρία Στούπα, παιδική του φίλη και πολύτιμη σύντροφο σε ολόκληρη τη ζωή του, με την οποία απέκτησαν μια κόρη τη Βάσω. Την ίδια χρονιά πραγματοποίησε και την πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία με τη δημοσίευση του ποιήματός του Το τραγούδι του Χατζηδημήτρη στο περιοδικό Ελεύθερα Γράμματα. Το 1947 συνεργάστηκε στην έκδοση του περιοδικού Θεμέλιο. Την τετραετία 1948-1952 εξορίστηκε στο Μούδρο, τον Άη- Στράτη και τη Μακρόνησο μαζί με άλλους αριστερούς καλλιτέχνες και διανοούμενος, όπως ο Γιάννης Ρίτσος, ο Άρης Αλεξάνδρου, ο Μάνος Κατράκης και πολλοί άλλοι και συνέχισε να γράφει ποιήματα. Το 1952 σημειώθηκαν οι εκδόσεις των έργων του Μάχη στην άκρη της νύχτας και Αυτό το αστέρι είναι για όλους μας. Τρία χρόνια αργότερα οδηγήθηκε σε δίκη στο Πενταμελές Εφετείο με αφορμή την ποιητική συλλογή του Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου και αθωώθηκε πανηγυρικά. Σταθμό στην ποιητική του διαδρομή και σχηματικό ορόσημο της πορείας του προς τη δεύτερη, εσωτερικότερη και υπαρξιακής αγωνίας, φάση της δημιουργίας του αποτέλεσε κατά τους θεωρητικούς της λογοτεχνίας το βιβλίο του Οι γυναίκες με τ’ αλογίσια μάτια (1958 Το 1961 πήρε μέρος σε συναυλίες του Μίκη Θεοδωράκη ανά την ελληνική επαρχία, απαγγέλλοντας ποιήματά του και συνομιλώντας με το κοινό. Την ίδια χρονιά συνεργάστηκε στο σενάριο με τον Κώστα Κοτζιά και έγραψε τους στίχους των τραγουδιών (η μουσική του Θεοδωράκη) για την ταινία του Αλέκου Αλεξανδράκη Συνοικία το όνειρο, που αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία του νεορεαλιστικού ελληνικού κινηματογράφου και απαγορεύτηκε από τη λογοκρισία.). Συνεργάστηκε με την εφημερίδα Αυγή (1954-1980 με μια διακοπή κατά την επταετία της δικτατορίας του Παπαδόπουλου), το περιοδικό Επιθεώρηση Τέχνης (1962-1966), όπου δημοσίευσε πολιτικά και κριτικά δοκίμια. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Παπαδόπουλου έμεινε άνεργος και ασχολήθηκε για βιοποριστικούς λόγους με μεταφράσεις και διασκευές λογοτεχνικών έργων σε διάφορα λαϊκά περιοδικά · παράλληλα στράφηκε με νοσταλγία προς το παρελθόν αδυνατώντας να δεχθεί τη σκληρότητα της πραγματικότητας της εποχής, στάση που αντικατοπτρίζεται στην ποίησή του αυτής της περιόδου με έμφαση στο Νυχτερινό επισκέπτη. Το 1986 εξέδωσε τη συλλογή του Βιολέτες για μια εποχή που θεωρήθηκε ως το κύκνειο άσμα του. Ο Τάσος Λειβαδίτης πέθανε στην Αθήνα, στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο από ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής. Μετά το θάνατό του εκδόθηκαν χειρόγραφα ανέκδοτα ποιήματά του με τον τίτλο Χειρόγραφα του Φθινοπώρου. Τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο ποίησης στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νεολαίας στη Βαρσοβία (1953 για τη συλλογή του Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου), το πρώτο βραβείο ποίησης του Δήμου Αθηναίων (1957 για τη συλλογή του Συμφωνία αρ.Ι), το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1976 για τη συλλογή Βιολί για μονόχειρα), το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1979 για το Εγχειρίδιο ευθανασίας). Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Στίχοι του μελοποιήθηκαν από το Μίκη Θεοδωράκη, το Μάνο Λοΐζο, το Γιώργο Τσαγγάρη και άλλους έλληνες συνθέτες. Η ποίηση του Τάσου Λειβαδίτη κυριαρχείται από την σπαρακτική υπαρξιακή του αγωνία, η οποία εκδηλώνεται αρχικά ως έκφραση τρυφερότητας και συμπόνιας στα πλαίσια του αισιόδοξου σοσιαλιστικού ρεαλισμού και στη δεύτερη φάση του έργου του ως εσωτερική αναδίπλωση και αναζήτηση του νοήματος της ζωής στο παρελθόν μετά από τη διάψευση των προσδοκιών και την προδοσία του καλλιτέχνη ως αγωνιστή για έναν καλύτερο κόσμο. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Τάσου Λειβαδίτη βλ. Αργυρίου Αλεξ., «Τάσος Λειβαδίτης», Η ελληνική ποίηση· Η πρώτη μεταπολεμική γενιά, σ.390-391. Αθήνα, Σοκόλης, 1982, Κουβαράς Γιάννης, «Χρονολόγιο Τάσου Λειβαδίτη (1922-1938)», Διαβάζω 228, 13/12/1989, σ.20-24 και Τσιριμώκου Λίζυ, «Λειβαδίτης Τάσος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 5. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1986. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου
Λειβαδίτης Τάσος 1922-1988
Κέδρος (2005)
Παγωνιά, φυσάει στους έρημους δρόμους της πολιτείας ο άνεμος στροβιλίζει τη σκόνη παρασέρνει τ’ αποτσίγαρα τα σύννεφα τα χαρτιά λίγοι μοναχικοί διαβάτες περνάνε βιαστικοί στους δρόμους φυσάει φυσάει στις καμινάδες στις στέγες κάτω απ’ τις γέφυρες φυσάει μες απ’ τα’ αχαμνά σκέλια των κατάδικων που σουλα- τσάρουν στα προαύλια των φυλακών φυσάει στις ματωμένες κοιλιές των γυναικών που γεννάνε έξω απ’ τις κλειστές πόρτες των νοσοκομείων φυσάει στις παράγκες στα παραπήγματα στα καπηλειά φυσάει κάτω απ’ τα παλιά ανάχτορα Μνημόσυνο για τους πεσόντε...
Τραγουδάω όπως τραγουδάει το ποτάμι
Συλλογικό έργο
Μετρονόμος (2013)
Στις 30 Οκτωβρίου 2013 συμπληρώθηκαν 25 χρόνια από τον θάνατό του Tάσου Λειβαδίτη. Ήδη στο περιοδικό "Μετρονόμος" παρουσιάστηκε ένα ξεχωριστό αφιέρωμα στον μελοποιημένο λόγο του ποιητή που ήρθε να συμπληρώσει την ιδιαίτερη σχέση του με τη μουσική (ο ίδιος έπαιζε πιάνο και βιολί) η οποία υπάρχει διάσπαρτη στο έργο του. Το αφιέρωμα αυτό, που επιμελήθηκε ο Σπύρος Αραβανής και ο Θανάσης Συλιβός, σε νέα επεξεργασμένη μορφή και με αρκετές προσθήκες περιλαμβάνεται στις σελίδες του παρόντος βιβλίου μαζί με όλους του στίχους που έχει γράψει ο Λειβαδίτης όπως μελοποιήθηκαν από τους σ...
Το εκκρεμές
Λειβαδίτης Τάσος 1922-1988
Κέδρος (2002)
«Δόκιμος ποιητής ο Τάσος Λειβαδίτης αποδεικνύεται με το πρώτο κιόλας βιβλίο των αφηγημάτων Το εκκρεμές αξιόλογος επίσης πεζογράφος. Το περίεργο μάλιστα, στην περίπτωσή του, είναι ότι στην πεζογραφία φαίνεται ν' ακολουθεί μία "γραμμή" ολότελα διαφορετική από κείνη, που επέλεξε ως ποιητής. Μεγαλόστομος και "αποδεικτικός" στην ποίησή του, χαμηλόφωνος και υπαινικτικός στην πεζογραφία του.» Βάσος Βαρίκας, "Βήμα", 1967
Το εκκρεμές
Λειβαδίτης Τάσος 1922-1988
Μετρονόμος (2017)
Όπως στην ποίηση του Τάσου Λειβαδίτη, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο στην πεζογραφία του η φαντασία, το όνειρο και η παραίσθηση ισχύουν με τους όρους που αντιλαμβάνεται κανείς την πραγματικότητα, παρά το γεγονός ότι την υπονομεύει διαρκώς με μια τόσο ύπουλα συναινετική και ήπια ματιά, ώστε η τρομώδης τελικά μεταφυσική που προϋποθέτει η δεύτερη φάση της ποίησης του και η πεζογραφία του να μεταβάλλεται σε μια τρυφερή παραμυθία. Ενώ ο τρόπος με τον οποίο εξηγείται η ύπαρξη ενός φυσικού φαινομένου, όπως είναι η βροχή ή το σούρουπο ή ακόμα και οι σκιές που διασταυρώνεται κανείς μαζ...
Τάσος Λειβαδίτης: Υάκινθοι, βιολέτες και ηλιοτρόπια
Λειβαδίτης Τάσος 1922-1988
Κέδρος (2008)
Τα ποιήματα θέλουν πολλές αναγνώσεις, πολλές σκηνοθεσίες και τη σωστή διάθεση. Με αυτά θέλω να πω ότι η επιλογή έγινε με μεράκι, και φυσικά καθόλου φιλολογική. Άφησα τα ποιήματα να αναπνεύσουν, να συνομιλήσουν, να θυμίσουν την εποχή τη συγκεκριμένη και την υπαρξιακή θηλιά του ποιητή. Με αυτά τα ποιήματα ταξίδεψα, μαθήτευσα και για άλλη μια φορά θαύμασα τον Λειβαδίτη. Γιάννης Κοντός
Τα χειρόγραφα του φθινοπώρου
Λειβαδίτης Τάσος 1922-1988
Κέδρος (2003)
Χαιρετισμός στην Ιστορία Τα δέντρα είναι τ' αναλόγια που τα πουλιά ακουμπάνε τα φλύαρα αναγνώσματά τους οι δρόμοι προς την ηδονή τη νύχτα χάνονται στο άπειρο - ως ας μην ξαναγυρίζαμε - αλλά το πρωί βγάζω το καπέλο μου στην καθημερινότητα που ξαναγράφει απ’ την αρχή την Ιλιάδα.
Συμφωνία αρ. 1
Λειβαδίτης Τάσος 1922-1988
Κέδρος (1996)
Θά θελα να μιλήσουμε, απόψε, σύντροφε. Χρόνια ονειρευόμουν αυτά τα λόγια, πλημμυρισμένα από δάκρυα μα ντρεπόμουνα σαν το φαντάρο που γυρίζει απ’ το μέτωπο και βλέποντας στο γύρισμα του δρόμου ξαφνικά την αγαπημένη του σκεπάζει και με τα δυο του χέρια αυτό το τραύμα που του παραμορφώνει όλο το πρόσωπο. Ήταν ένα μεγάλο αξέχαστο φθινόπωρο. Δεν αγάπησα ποτέ άλλη γυναίκα τόσο πολύ.
Σύγχρονη ερωτική ποίηση
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Καστανιώτη (2007)
Ανθολογούνται οι ποιητές: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Αντρέας Αγγελάκης, Βασιλης Αρφάνης, Σταύρος Βαβούρης, Ρέα Γαλανάκη, Γιάννης Δάλλας, Μηνάς Δημάκης, Κική Δημουλά, 'Αρης Δικταίος, Δημήτρης Δούκαρης, Νίκος Εγγονόπουλος, Οδυσσέας Ελύτης, Ανδρέας Εμπειρίκος, Έκτωρ Κακναβάτος, Γιώργος Καραβασίλης, Διονύσης Καρατζάς, Τάσος Κόρφης, Θανάσης Κωσταβάρας, Χρίστος Λάσκαρης, Τάσος Λειβαδίτης, Χριστόφορος Λιοντάκης, Κώστας Λογαράς, Στέλιος Λύτρας, Πρόδρομος Χ. Μάρκογλου, Γιώργος Μαρκόπουλος, Ερρίκος Μπελιές, Θανάσης Θ. Νιάρχος, Παυλίνα Παμπούδη, Αθηνά Παπαδάκη, Δ. Π. Παπαδίτσας, Τίτος Πα...
Σκοτεινή πράξη
Λειβαδίτης Τάσος 1922-1988
Κέδρος (2009)
ΚΙ ΙΣΩΣ αυτό που ποτέ δεν καταλάβαμε, είταν ότι έμεινε για πάντοτε δικό μας, γιατί ποιος κέρδισε ποτέ τη νύχτα ή τ' όνειρο, και μες στο σπίτι ο ένας για τον άλλον ένα απλό κειμήλιο είμαστε, και μόνος του καθένας θα πεθάνει, έτσι μέσα στο ανήσυχο βράδι, αλλόκοτα φωτισμένο απ’ τους πυρσούς, είμαστε πάντοτε απροετοίμαστοι. Κ’ είταν αυτή η συγκομιδή μας.
Ποίηση 1979-1990
Λειβαδίτης Τάσος 1922-1988
Κέδρος (2009)
Στον τόμο περιλαμβάνονται οι συλλογές: Εγχειρίδιο ευθανασίας Ο τυφλός με το λύχνο Βιολέτες για μια εποχή Μικρό βιβλίο για μεγάλα όνειρα Τα χειρόγραφα του φθινοπώρου
Ποίηση 1950-1966
Λειβαδίτης Τάσος 1922-1988
Μετρονόμος (2015)
Συνάδελφε είσαι δω δε σε βλέπω στο σκοτάδι κι αυτός ο δεκανέας της αλλαγής αργεί τι ώρα νάναι κρυώνω. Κι εγώ κρυώνω άναψε ένα σπίρτο τι ώρα νάναι πώς θα ξαναπιστέψουμε στον κόσμο τι ώρα νάναι. Η πύλη αμπαρωμένη ο δρόμος έρημος σαν πεταμένα κόκκαλα τα φυλάκια στο σκοτάδι κι αυτός ο δεκανέας της αλλαγής Θέ μου αργεί γιατί φυσάει ο άνεμος. Τι ώρα νάναι μες στη νύχτα τι ώρα νάναι μες στη βροχή τι ώρα νάναι απόψε σ' όλη τη γη! Τι ώρα νάναι. [...]
Ποιήματα 1958-1964
Λειβαδίτης Τάσος 1922-1988
Κέδρος (2003)
Εκδίκηση Φτύστε με χτυπήστε με ποδοπατήστε με εγώ κάθε βράδι σας εκδικούμαι καθώς γυρίζοντας αργά σπίτι μου πιωμένος ταπεινωμένος πλαγιάζω αγκαλιά μ’ ένα αηδόνι.
Όταν οι άγγελοι περπατούν
Συλλογικό έργο
Μεταίχμιο (2007)
Όταν οι άγγελοι περπατούν, τα πιο πεζά περιστατικά θυμίζουν θρύλους και παραμύθια. Οι πιο συνηθισμένοι άνθρωποι αποκαλύπτουν μια άλλη τους πλευρά, αλλόκοτη και μυστική. Ο καιρός είναι πάντα φθινόπωρο. Το καλοκαίρι ακόμα δεν έχει φύγει. Η άνοιξη στέλνει απ' την αντίπερα όχθη τις σκληρές της αντανακλάσεις. Το αγρίμι του χειμώνα λουφάζει κρυμμένο στα μελαγχολικά σύννεφα. Οι λακκούβες των δρόμων με το μαύρο νερό καθρεφτίζουν κοπάδια σπάνιων πουλιών. Όλα μετέωρα, ακολουθούν τους ρυθμούς ενός απλού κι απόκοσμου βηματισμού. Στα πάρκα κυκλοφορούν ολομόναχες οι σιλουέτες των ίσκιων....
Οι τρεις
Λειβαδίτης Τάσος 1922-1988
Κέδρος (1996)
Αυτοί που πολύ βασανίστηκαν, γιατί δεν ξέρανε τι να κάνουν τον εαυτό τους, κι όταν τόμαθαν, είχε πια βραδιάσει - και, καμμιά φορά βγάζουν το παλιό καπέλλο τους έξω απ’ το παράθυρο, στη βροχή, κι ύστερα το κοιτάνε ευτυχισμένοι, αφού εκεί που πήγαν, τους είχαν με χαρά υποδεχτεί, και τους είχαν βάλει να καθήσουν στο ίδιο τραπέζι μαζί τους, αυτοί, που έζησαν χωρίς ιστορία, σαν τον Θεό, κι ο γερο-ράφτης, πεθαμένος χρόνια, πάντα λίγο πιωμένος, ήρθε εκείνο το βράδι, «τα μέτρα, μου λέει, δε μου τάδωσαν σωστά», «μα εγώ του λέω, δεν είχα ποτέ μια δική μου γωνιά -πού, λοιπόν να το...