Μηλιώνης Χριστόφορος 1932-2017
Miliónis Christóforos
Ο Χριστόφορος Μηλιώνης (1932-2017) γεννήθηκε στο Περιστέρι Πωγωνίου του νομού Ιωαννίνων. Φοίτησε στη Ζωσιμαία Σχολή και σπούδασε φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Υπηρέτησε στη μέση εκπαίδευση, στην Ελλάδα και την Κύπρο, ως καθηγητής, γυμνασιάρχης και σχολικός σύμβουλος. Υπήρξε μέλος της ομάδας εργασίας που συνέταξε τα "Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας" Γυμνασίου/Λυκείου, και μέλος των συντακτικών ομάδων των περιοδικών των Ιωαννίνων "Ενδοχώρα" και "Δοκιμασία". Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1954, με διήγημά του, στο περιοδικό "Ηπειρωτική Εστία". Ακολούθησαν τα βιβλία διηγημάτων (από τους σημαντικότερους του είδους στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα): "Παραφωνία" (1961)· "Το πουκάμισο του Κένταυρου" (1971)· "Τα διηγήματα της δοκιμασίας" (1978)· "Το πουκάμισο του Κένταυρου και τ’ άλλα διηγήματα" (1982, συγκεντρωτική έκδοση)· "Καλαμάς κι Αχέροντας" (1985)· "Χειριστής ανελκυστήρος" (1993)· "Το μικρό είναι όμορφο" (1997)· "Τα φαντάσματα του Γιορκ" (1999)· "Μια χαμένη γεύση" (1999)· "Η φωτογένεια" (2002), "Ακροκεραύνια" (1976)· "Το μοτέλ. Κομμωτής κομητών" (2005) και τα μυθιστορήματα: "Δυτική συνοικία" (1980)· "Ο Σιλβέστρος" (1987). Έγραψε επίσης φιλολογικές μελέτες, δοκίμια και μετέφρασε κείμενα από τα αρχαία ελληνικά. Αρκετά άρθρα του δημοσιεύτηκαν στη "Φιλολογική Καθημερινή" και αργότερα στα "Νέα". Για το έργο του τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος (1986), με το Βραβείο Διηγήματος του περιοδικού "Διαβάζω" (2000) και με το Βραβείο Διηγήματος του Ιδρύματος Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (2005). Ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων, ήταν σύζυγος της καθηγήτριας της Γαλλικής Φιλολογίας Τατιάνας Τσαλίκη-Μηλιώνη. Έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα στις 5 Ιανουαρίου 2017, σε ηλικία 84 ετών. Ο κριτικός Αλέξης Ζήρας έγραψε για το έργο του Χριστόφορου Μηλιώνη: "Κεντρική σημασία σε όλα τα πεζά του έχει η μνήμη, ο απεριόριστος και αεικίνητος χρόνος της αναθύμησης, της αναπόλησης. Όλα συμβαίνουν εκεί, καθώς σχεδόν όλες οι ιστορίες του εκκινούν από προσωπικά βιώματα και αναπτύσσονται έπειτα διασταλτικά μέσω της συγγραφικής φαντασίας, με τη χρησιμοποίηση προσώπων που αφηγούνται για λογαριασμό του. [...] Κεντρικό ρόλο στις μικρές και μεγάλες ιστορίες του Μηλιώνη παίζει το περιβάλλον, συνήθως ο εξω-αστικός χώρος, η ενδοχώρα των Ιωαννίνων και το φυσικό τοπίο της, εκεί όπου ο ίδιος άρχισε να σχηματίζεται ως συνείδηση και εκεί όπου απέκτησε τα νεανικά και παιδικά του βιώματα, συσχετισμένα σχεδόν πάντοτε με το βαρύ αποτύπωμα της ιστορίας της Κατοχής και του Εμφυλίου, και των δραματικών επιπτώσεών της δράσης της στη ζωή των ανθρώπων. [...] Ο μετρημένος, βασανισμένος, ασκητικός μικρόκοσμος της Ηπείρου έγινε μέσω της λογοτεχνικής του αναπαράστασης ο κόσμος της δημιουργικής φαντασίας που τον έκαναν στη συνέχεια αγαπητικά δικό τους οι αναγνώστες του. Αυτός ο λογοτεχνικός χώρος έγινε, βιβλίο το βιβλίο, το πεδίο της νοσταλγικής του καταφυγής, της κάθαρσης από τη φθορά του αστικού βίου, της λύτρωσης από τον ισοπεδωτικό και απρόσωπο ρυθμό της ζωής στην πόλη. Ακόμα κι όταν δεν κατονομάζεται γεωγραφικά, υπονοείται καθαρά από την υποβλητική περιγραφή του αδρού, ορεινού τοπίου και των αρχέγονων σχέσεων των ανθρώπων. Από την ελεγειακή ψυχική διάθεση όσων έζησαν εκεί σε συνθήκες άκρως λιτοδίαιτες αλλά πλούσιες ως προς την εσωτερική ζωή". (Πηγή: Εταιρεία Συγγραφέων)
Καλαμάς κι Αχέροντας
Μηλιώνης Χριστόφορος 1932-2017
Κίχλη (2017)
Μέσα από τη μνήμη και τον συνειρμό, ο αφηγητής οδηγείται στα παιδικά και τα εφηβικά του χρόνια, καθώς και στα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσης σε ένα ορεινό χωριό της Ηπείρου, κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα. Επιστροφή στον χαμένο χλοερό παράδεισο της απολεσθείσας παιδικής αθωότητας; Καθόλου. Διότι σύμφωνα με τις περιγραφές, τα χρόνια εκείνα δεν ήταν διόλου ζηλευτά - ούτε καν ιδωμένα από τη μακρινή απόσταση της κατοπινής μεσήλικης ζωής. Δεν υπάρχει επομένως καμιά εξιδανίκευση. Σ' όλα τα διηγήματα της συλλογής "Καλαμάς κι Αχέροντας", αν και σε διαφορετική ένταση στο καθένα, ε...
Κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας Α΄ γενικού λυκείου
Συλλογικό έργο
Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων "Διόφαντος" (2014)
Κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας Β΄γενικού λυκείου
Συλλογικό έργο
Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων "Διόφαντος" (2014)
Λογοτεχνικό μηνολόγιο
Μηλιώνης Χριστόφορος 1932-2017
Μεταίχμιο (2003)
Mηνολόγια ονομάζονται οι βυζαντινές συλλογές με βίους αγίων και τροπάρια που καταχωρίζονταν κατά μήνα, ανάλογα με την εορτή. Tο "Λογοτεχνικό Mηνολόγιο" αναφέρεται στη ζωή των ανθρώπων γενικά, αγίων και μη. Kαι, φυσικά, και στα... τροπάριά τους. Mε άλλα λόγια: Tο βιβλίο αυτό ανιχνεύει από μήνα σε μήνα τα λογοτεχνικά κείμενα, πεζογραφίας και ποίησης, που σχετίζονται με τις εναλλαγές της φύσης, τις ασχολίες και τις έγνοιες των ανθρώπων, τις γιορτές και τις συνήθειες, τα αισθήματά τους και τα πάθη τους σε όλη τη διάρκεια του έτους. Ή, για να το πούμε κι αλλιώς, είναι σαν να παρ...
Με τον ρυθμό της ψυχής
Συλλογικό έργο
Κέδρος (2006)
Συμπληρώνονται φέτος είκοσι χρόνια από τον θάνατο του Γιώργου Ιωάννου. Στο γεγονός δεν έχει ως τώρα δοθεί η δέουσα προσοχή, αν κρίνουμε από την αδιαφορία των περισσοτέρων από τις εφημερίδες που διαμορφώνουν με τις σελίδες τους για το βιβλίο τις συνθήκες του λογοτεχνικού μας χρηματιστηρίου αξιών. Ο λόγος είναι προφανής. "Ο Ιωάννου δεν πουλάει", δήλωνε αφ' υψηλού προ ημερών εκδότης εθισμένος στο λογοτεχνικό είδος του μπεστ σέλλερ. Και όμως, ο Ιωάννου ως τον θάνατό του ήταν ο πλέον "ευπώλητος" από τους πεζογράφους της εποχής του. [...] Το γιατί ο Ιωάννου είναι ένας από τους κ...
Μετρημένα λόγια
Μηλιώνης Χριστόφορος 1932-2017
Αλεξάνδρεια (2004)
Με τα κείμενα αυτού του βιβλίου, ο καταξιωμένος πεζογράφος Χριστόφορος Μηλιώνης έρχεται να επιβεβαιώσει, εμπράκτως, την άποψη ότι ένας σύγχρονος συγγραφέας δεν μπορεί πλέον να αρκεστεί στο προσωπικό του βίωμα ούτε στη μυθοπλαστική διαδικασία. Οφείλει να παρακολουθεί τα ποικίλα δρώμενα της εποχής και του τόπου του με άγρυπνο μάτι και κριτική παρεμβατική διάθεση. Συνέπεια μιας τέτοιας πεποίθησης αποτελούν τα κείμενα αυτού του βιβλίου, κείμενα καρποί των προβληματισμών που δημιούργησε στον συγγραφέα η αντιστασιακή στάση του απέναντι σε ότι θεώρησε αντίθετο με τις ηθικές ή αισθ...
Μια πόλη, ένας συγγραφέας
Συλλογικό έργο
Μίνωας (2001)
[...] Αστικές και ημιαστικές διαδρομές στην Ελλάδα - πλήν Αθήνας, Πειραιά και Θεσσαλονίκης - αποτυπώνονται στα πρωτότυπα κείμενα 33 σύγχρονων πεζογράφων και ποιητών που δημοσιεύτηκαν στην "Ελευθεροτυπία" σε συνέχειες ("Βιβλιοθήκη", 3.11.00 - 20.06.01). Πριν στεγαστούν στο ανά χείρας βιβλίο, δεκατρία από αυτά τα πεζά μεταφράστηκαν στα γερμανικά για το περιοδικό "Lettre International" (τ. 55, Δεκέμβριος 2001).
Νάνι, τ' άνθι των ανθώ
Συλλογικό έργο
Ίνδικτος (2005)
Εικαστικά έργα: Αλέξης Βερούκας, Μανώλης Γρηγορέας, Στέφανος Δασκαλάκης, Δημήτρης Ζουρούδης, Ειρήνη Ηλιοπούλου, Χρίστος Καράς, Κυριάκος Κατζουράκης, Αφροδίτη Λήτη, Ζάφος Ξαγοράρης, Βάνα Ξένου, Γιώργος Ρόρρης, Χρόνης Μπότσογλου, Εδουάρδος Σακαγιάν, Κώστας Τσόκλης, Αλέκος Φασιανός. Ίσως μια γυναίκα που έγινε μάνα να μπορούσε να μας μιλήσει πιο ουσιαστικά για το θέμα - αν και τώρα που το σκέφτομαι, μάλλον αυτή είναι η μόνη που δεν θα μπορούσε να το κάνει, γιατί μιλά με περισσότερο φως όποιος ζει στο σκοτάδι. Για μένα, αλλά και για αρκετούς άλλους -που γνωρίζω και πίνουν νερό...
Ο Σιλβέστρος
Μηλιώνης Χριστόφορος 1932-2017
Κέδρος (1988)
Ποιός είναι λοιπόν αυτός ο Σιλβέστρος που καταφτάνει στη μικρή πόλη, ξυπνάει παλιές πληγές και, χωρίς να κουνήσει -φανερά τουλάχιστον- το χέρι του, τους κάνει όλους μαλλιά κουβάρια; Δαίμονας του έρωτα; Κοσμοπολίτης; Πράκτορας; Φακίρης; Κι αν τίποτε απ' όλα αυτά, τότε, πως δικαιολογείται η ταυτόχρονη εμφάνισή του μ' ένα πράσινο Φίατ που ξανάφερε στην επιφάνεια ιστορίες βυθισμένες πιο βαθιά κι από το θησαυρό των Ωρεών; Και τι σημαίνει αυτό το όνομα -αν πρόκειται για όνομα; Τελικά: Ένα μυθιστόρημα, όπου ο συγγραφέας και ο αναγνώστης, κάθε τόσο, κλείνουν με νόημα το μάτι ο έν...
Οι παπαγάλοι δεν διαβάζουν βιβλία
Συλλογικό έργο
Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2005)
[...] Θα ήθελα να περιγράψω αδρομερώς το πώς βλέπω, οραματίζομαι, σκέφτομαι τη λειτουργία των βιβλιοθηκών στα σχολεία μας. Ο όρος "σχολική" είναι περιοριστικός, αφού η βιβλιοθήκη αυτή θα είναι διάπλατα ανοιχτή στην τοπική κοινωνία. Θα είναι χώρος που θα πληροφορεί, θα ψυχαγωγεί, θα κοινωνικοποιεί, θα ενημερώνει όχι μόνο το μαθητή αλλά και τον κάτοικο της ευρύτερης περιοχής. Στο χώρο της θα υπάρχουν ασφαλώς οι νέες τεχνολογίες πληροφόρησης, ώστε ο ενδιαφερόμενος να μπορεί να έχει μαζί με τη δυνατότητα χρήσης του διαδικτύου και εύκολη πρόσβαση στα καταχωρισμένα βιβλία και επι...
Πρακτικά Α΄ Πανελληνίου Συνεδρίου για τον Γιάννη Σκαρίμπα
Συλλογικό έργο
Διάμετρος (2007)
Εξόριστος για πάντα από την ιστορία της "Νεοελληνικής Λογοτεχνίας" του Κ.Θ. Δημαρά, ο Γιάννης Σκαρίμπας καταλαμβάνει, αντίστοιχα, μια παράγραφο δεκαεξίμισι και άλλη μία δεκατρισίμισι αράδων στις ιστορίες της νεοελληνικής λογοτεχνίας του Mario Vitti και του Λίνου Πολίτη, ο οποίος του επέθεσε τον τίτλο του "ιδιότυπου και απροσάρμοστου και στην ποίηση και στην πεζογραφία". Όσον αφορά την σύγχρονή μας "Εισαγωγή στη Νεότερη Ελληνική Λογοτεχνία" του Roderick Beaton, εκεί ο Σκαρίμπας κατάφερε να έχει ελάχιστα μεγαλύτερο εκτόπισμα (δεκαεννέα αράδες). Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση σπανί...
Σύγχρονη ελληνική πεζογραφία
Συλλογικό έργο
Αλεξάνδρεια (2002)
Πώς διαμορφώνεται η ταυτότητα της ελληνικής πεζογραφίας μετά την "έκρηξη" που σημειώθηκε στο τελευταίο τέταρτο του εικοστού αιώνα και ποια είναι η θέση της σε ένα τοπίο αυξανόμενης παγκοσμιοποίησης και ηγεμονίας του αγγλόφωνου πολιτισμού; Τα κείμενα του τόμου διερευνούν τις νέες μορφολογικές και θεματικές τοπογραφίες του ελληνικού μυθιστορήματος και επιχειρούν να το τοποθετήσουν στον λογοτεχνικό χάρτη της Δύσης με πυξίδα τις σύγχρονες τάσεις της κριτικής θεωρίας (από τον φεμινισμό και τον μεταμοντερνισμό ως τη μετα-αποικιακή και την πολιτισμική κριτική). Παράλληλος στόχος...
Τα διηγήματα της δοκιμασίας
Μηλιώνης Χριστόφορος 1932-2017
Κέδρος (2002)
Τα "Διηγήματα της δοκιμασίας" δημοσιεύτηκαν τα πιο πολλά στη διάρκεια της δικτατορίας (στο περιοδικό "Δοκιμασία" που έβγαινε τότε στα Γιάννενα από τον Γιάννη Δάλλα, τον Τάκη Καρβέλη, τον Χριστόφορο Μηλιώνη και τον Φάνη Τουλούπη). Αγωνίζονται να καταστρατηγήσουν τις απαγορεύσεις με τα δικά τους μέσα, να πραγματώσουν την έκφραση σε μια εποχή που την αντιμάχονταν και να μιλήσουν για τα ασφυχτικά αισθήματα του εγκλεισμού και της ανασφάλειας. Μ' εξαίρεση το πρώτο διήγημα, που το συνθέτουν εφιάλτες του ύπνου και του ξύπνου, για τα υπόλοιπα ο συγγραφέας βρήκε πρόσφορη την "αθώ...
Τα πικρά γλυκά
Μηλιώνης Χριστόφορος 1932-2017
Μεταίχμιο (2008)
"... Τι κάθεσαι και θυμάσαι!" μου λένε μερικοί. "Μα αν δεν θυμάσαι" τους λέω "είσαι ένα μαμούνι, σαν την κατσαρίδα του Κάφκα, τον Γκρεγκόρ. Βλέπεις γύρω σου τον κόσμο και τίποτε δεν καταλαβαίνεις. Βραδιάζει ξημερώνει, μονάχα αυτό. Ούτε πως είσαι ένα μαμούνι καταλαβαίνεις...". "... Τόσον κόσμο πού να τον αφήσω; Τί τον περάσανε; Καφετέρια είναι, να πω δεν μου αρέσει εδώ, πάμε στην άλλη παρακάτω; Όλο φεύγω κι όλο εδώ γυρίζω. Πότε πότε με αυτοκίνητο και συνήθως χωρίς αυτοκίνητο. Το ταχύτερο είναι ο νους!..."
Τα πικρά γλυκά
Μηλιώνης Χριστόφορος 1932-2017
Μεταίχμιο (2011)
"... Τι κάθεσαι και θυμάσαι!" μου λένε μερικοί. "Μα αν δεν θυμάσαι" τους λέω "είσαι ένα μαμούνι, σαν την κατσαρίδα του Κάφκα, τον Γκρεγκόρ. Βλέπεις γύρω σου τον κόσμο και τίποτε δεν καταλαβαίνεις. Βραδιάζει ξημερώνει, μονάχα αυτό. Ούτε πως είσαι ένα μαμούνι καταλαβαίνεις...". "... Τόσον κόσμο πού να τον αφήσω; Τί τον περάσανε; Καφετέρια είναι, να πω δεν μου αρέσει εδώ, πάμε στην άλλη παρακάτω; Όλο φεύγω κι όλο εδώ γυρίζω. Πότε πότε με αυτοκίνητο και συνήθως χωρίς αυτοκίνητο. Το ταχύτερο είναι ο νους!..."
Τα φαντάσματα του Γιορκ
Μηλιώνης Χριστόφορος 1932-2017
Κέδρος (1999)
"Τα φαντάσματα του Γιόρκ" ξεκινούν από ένα τουριστικό παιγνίδι, ένα "χάπενινγκ", που γίνεται στην παλιά πόλη του Γιόρκ, στη Βόρεια Αγγλία. Μόλις σουρουπώσει, άνθρωποι του τουρισμού, ντυμένοι με φράκα και ημίψηλα, οδηγούν τις παρέες των επισκεπτών στα πλακόστρωτα, στις σκοτεινές γωνιές και στα μεσαιωνικά κάστρα, όπου εμφανίζονται φαντάσματα ολοζώντανα, δολοφονημένοι δούκες, αποκεφαλισμένες μοιχαλίδες, μάγισσες που τις ανέβασαν στην καθαρτήρια φωτιά -όλοι τους ντυμένοι στα μαύρα, με ολοπόρφυρα τα σημάδια του μαρτυρίου τους. Το βιβλίο αναφέρεται βέβαια και σ' αυτά. Μα τα πι...