Μηλιώνης Χριστόφορος 1932-2017
Miliónis Christóforos
Ο Χριστόφορος Μηλιώνης (1932-2017) γεννήθηκε στο Περιστέρι Πωγωνίου του νομού Ιωαννίνων. Φοίτησε στη Ζωσιμαία Σχολή και σπούδασε φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Υπηρέτησε στη μέση εκπαίδευση, στην Ελλάδα και την Κύπρο, ως καθηγητής, γυμνασιάρχης και σχολικός σύμβουλος. Υπήρξε μέλος της ομάδας εργασίας που συνέταξε τα "Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας" Γυμνασίου/Λυκείου, και μέλος των συντακτικών ομάδων των περιοδικών των Ιωαννίνων "Ενδοχώρα" και "Δοκιμασία". Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1954, με διήγημά του, στο περιοδικό "Ηπειρωτική Εστία". Ακολούθησαν τα βιβλία διηγημάτων (από τους σημαντικότερους του είδους στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα): "Παραφωνία" (1961)· "Το πουκάμισο του Κένταυρου" (1971)· "Τα διηγήματα της δοκιμασίας" (1978)· "Το πουκάμισο του Κένταυρου και τ’ άλλα διηγήματα" (1982, συγκεντρωτική έκδοση)· "Καλαμάς κι Αχέροντας" (1985)· "Χειριστής ανελκυστήρος" (1993)· "Το μικρό είναι όμορφο" (1997)· "Τα φαντάσματα του Γιορκ" (1999)· "Μια χαμένη γεύση" (1999)· "Η φωτογένεια" (2002), "Ακροκεραύνια" (1976)· "Το μοτέλ. Κομμωτής κομητών" (2005) και τα μυθιστορήματα: "Δυτική συνοικία" (1980)· "Ο Σιλβέστρος" (1987). Έγραψε επίσης φιλολογικές μελέτες, δοκίμια και μετέφρασε κείμενα από τα αρχαία ελληνικά. Αρκετά άρθρα του δημοσιεύτηκαν στη "Φιλολογική Καθημερινή" και αργότερα στα "Νέα". Για το έργο του τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος (1986), με το Βραβείο Διηγήματος του περιοδικού "Διαβάζω" (2000) και με το Βραβείο Διηγήματος του Ιδρύματος Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (2005). Ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων, ήταν σύζυγος της καθηγήτριας της Γαλλικής Φιλολογίας Τατιάνας Τσαλίκη-Μηλιώνη. Έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα στις 5 Ιανουαρίου 2017, σε ηλικία 84 ετών. Ο κριτικός Αλέξης Ζήρας έγραψε για το έργο του Χριστόφορου Μηλιώνη: "Κεντρική σημασία σε όλα τα πεζά του έχει η μνήμη, ο απεριόριστος και αεικίνητος χρόνος της αναθύμησης, της αναπόλησης. Όλα συμβαίνουν εκεί, καθώς σχεδόν όλες οι ιστορίες του εκκινούν από προσωπικά βιώματα και αναπτύσσονται έπειτα διασταλτικά μέσω της συγγραφικής φαντασίας, με τη χρησιμοποίηση προσώπων που αφηγούνται για λογαριασμό του. [...] Κεντρικό ρόλο στις μικρές και μεγάλες ιστορίες του Μηλιώνη παίζει το περιβάλλον, συνήθως ο εξω-αστικός χώρος, η ενδοχώρα των Ιωαννίνων και το φυσικό τοπίο της, εκεί όπου ο ίδιος άρχισε να σχηματίζεται ως συνείδηση και εκεί όπου απέκτησε τα νεανικά και παιδικά του βιώματα, συσχετισμένα σχεδόν πάντοτε με το βαρύ αποτύπωμα της ιστορίας της Κατοχής και του Εμφυλίου, και των δραματικών επιπτώσεών της δράσης της στη ζωή των ανθρώπων. [...] Ο μετρημένος, βασανισμένος, ασκητικός μικρόκοσμος της Ηπείρου έγινε μέσω της λογοτεχνικής του αναπαράστασης ο κόσμος της δημιουργικής φαντασίας που τον έκαναν στη συνέχεια αγαπητικά δικό τους οι αναγνώστες του. Αυτός ο λογοτεχνικός χώρος έγινε, βιβλίο το βιβλίο, το πεδίο της νοσταλγικής του καταφυγής, της κάθαρσης από τη φθορά του αστικού βίου, της λύτρωσης από τον ισοπεδωτικό και απρόσωπο ρυθμό της ζωής στην πόλη. Ακόμα κι όταν δεν κατονομάζεται γεωγραφικά, υπονοείται καθαρά από την υποβλητική περιγραφή του αδρού, ορεινού τοπίου και των αρχέγονων σχέσεων των ανθρώπων. Από την ελεγειακή ψυχική διάθεση όσων έζησαν εκεί σε συνθήκες άκρως λιτοδίαιτες αλλά πλούσιες ως προς την εσωτερική ζωή". (Πηγή: Εταιρεία Συγγραφέων)
Μια πόλη, ένας συγγραφέας
Συλλογικό έργο
Μίνωας (2001)
[...] Αστικές και ημιαστικές διαδρομές στην Ελλάδα - πλήν Αθήνας, Πειραιά και Θεσσαλονίκης - αποτυπώνονται στα πρωτότυπα κείμενα 33 σύγχρονων πεζογράφων και ποιητών που δημοσιεύτηκαν στην "Ελευθεροτυπία" σε συνέχειες ("Βιβλιοθήκη", 3.11.00 - 20.06.01). Πριν στεγαστούν στο ανά χείρας βιβλίο, δεκατρία από αυτά τα πεζά μεταφράστηκαν στα γερμανικά για το περιοδικό "Lettre International" (τ. 55, Δεκέμβριος 2001).
Γιάννενα: Μια πόλη στη λογοτεχνία
Μεταίχμιο (2002)
Το τρίτο βιβλίο της σειράς μας προσκαλεί σε ένα λογοτεχνικό ταξίδι στα Γιάννενα με οδηγό και συνοδοιπόρο το Χριστόφορο Μηλιώνη. Ο τίτλος του προλόγου του βιβλίου είναι "Τα δικά μου Γιάννενα". Στον πρόλογο ο συγγραφέας ανακαλεί από τη μνήμη του τις δικές του πρώτες εικόνες από την πόλη των Ιωαννίνων και τις ξαναζεί μέσα από τις συνθήκες της κάθε εποχής. Πρόκειται για μια λογοτεχνική και ταυτόχρονα χρονολογική περιήγηση στην ιστορία των Ιωαννίνων, από το δημοτικό τραγούδι της Κυρα-Φροσύνης και την περίοδο της τουρκοκρατίας, στον Τάσο Αθανασιάδη, τον Δημήτρη Χατζή, τον Γιά...
Τα διηγήματα της δοκιμασίας
Μηλιώνης Χριστόφορος 1932-2017
Κέδρος (2002)
Τα "Διηγήματα της δοκιμασίας" δημοσιεύτηκαν τα πιο πολλά στη διάρκεια της δικτατορίας (στο περιοδικό "Δοκιμασία" που έβγαινε τότε στα Γιάννενα από τον Γιάννη Δάλλα, τον Τάκη Καρβέλη, τον Χριστόφορο Μηλιώνη και τον Φάνη Τουλούπη). Αγωνίζονται να καταστρατηγήσουν τις απαγορεύσεις με τα δικά τους μέσα, να πραγματώσουν την έκφραση σε μια εποχή που την αντιμάχονταν και να μιλήσουν για τα ασφυχτικά αισθήματα του εγκλεισμού και της ανασφάλειας. Μ' εξαίρεση το πρώτο διήγημα, που το συνθέτουν εφιάλτες του ύπνου και του ξύπνου, για τα υπόλοιπα ο συγγραφέας βρήκε πρόσφορη την "αθώ...
Η φωτογένεια
Μηλιώνης Χριστόφορος 1932-2017
Μεταίχμιο (2002)
Το διήγημα του Χριστόφορου Μηλιώνη "Η φωτογένεια" εκφράζει με ειρωνικό τρόπο την αλλοτρίωση στην οποία οδηγούν τους συγγραφείς τα σύγχρονα συστήματα εμπορευματοποίησης της Τέχνης. 15 Διηγήματα από 15 Έλληνες πεζογράφους, που με τις πένες τους αποτελούν και χαρακτηρίζουν αυτό που ονομάζουμε σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία. Τα διηγήματα τους αυτά δημοσιεύονται για πρώτη φορά σε μορφή βιβλίου, στους πέντε μικρούς τόμους που μόλις κυκλοφόρησαν. Η σειρά είναι στημένη σαν πυραμίδα και η αρίθμηση των βιβλίων συμπίπτει με τον αριθμό των διηγημάτων σε κάθε τόμο. Στις ιστορίες των...
Η πόλις άδουσα
Συλλογικό έργο
Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων (2002)
Υπάρχει μια ιδιομορφία σ' αυτή τη συλλογή. Οι συγγραφείς που περιλαμβάνει δεν προέκυψαν από το επιλεκτικό ή αξιολογικό κριτήριο του γραμματολόγου ή του ειδικού ερευνητή· συνεπώς, οι πιθανές ελλείψεις ή απουσίες δεν υπονοούν καμία απορριπτική κρίση. Στο ανθολόγιο εκπροσωπούνται οι συγγραφείς που έλαβαν μέρος στη "Συνάντηση Ηπειρωτών Λογοτεχνών", τον Αύγουστο του 2000, στα Μαστοροχώρια της Κόνιτσας. Η συνάντηση οργανώθηκε από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και άλλους τοπικούς φορείς, που είχαν και την ευθύνη της επιλογής των συνέδρων. Ανάμεσα στα πολλά και ενδιαφέροντα ζητήματα πο...
Σύγχρονη ελληνική πεζογραφία
Συλλογικό έργο
Αλεξάνδρεια (2002)
Πώς διαμορφώνεται η ταυτότητα της ελληνικής πεζογραφίας μετά την "έκρηξη" που σημειώθηκε στο τελευταίο τέταρτο του εικοστού αιώνα και ποια είναι η θέση της σε ένα τοπίο αυξανόμενης παγκοσμιοποίησης και ηγεμονίας του αγγλόφωνου πολιτισμού; Τα κείμενα του τόμου διερευνούν τις νέες μορφολογικές και θεματικές τοπογραφίες του ελληνικού μυθιστορήματος και επιχειρούν να το τοποθετήσουν στον λογοτεχνικό χάρτη της Δύσης με πυξίδα τις σύγχρονες τάσεις της κριτικής θεωρίας (από τον φεμινισμό και τον μεταμοντερνισμό ως τη μετα-αποικιακή και την πολιτισμική κριτική). Παράλληλος στόχος...
Αποταμίευμα ποιητικής ύλης
Συλλογικό έργο
Γαβριηλίδης (2002)
Ανθολογούνται τα κείμενα: Ομήρου, αποσπάσματα από την "Οδύσσεια", Ηροδότου, αποσπάσματα περί της ίδρυσης του Μαντείου της Δωδώνης και επιγραφές της Δωδώνης, Θουκυδίδου, "Ξυγγραφή", Καλλιμάχου, "Εις Δήμητρα", Φιλοστράτου, "Τα εις τον Τυανέα Απολλώνιον", Αλκίφρονος, "Επιστολαί" και Μάρκου Αυρηλίου Αντωνίνου, "Εις εαυτόν".
Αποταμίευμα ποιητικής ύλης
Συλλογικό έργο
Γαβριηλίδης (2002)
Ανθολογούνται τα κείμενα: Ομήρου, αποσπάσματα από την "Οδύσσεια", Ηροδότου, αποσπάσματα περί της ίδρυσης του Μαντείου της Δωδώνης και επιγραφές της Δωδώνης, Θουκυδίδου, "Ξυγγραφή", Καλλιμάχου, "Εις Δήμητρα", Φιλοστράτου, "Τα εις τον Τυανέα Απολλώνιον", Αλκίφρονος, "Επιστολαί" και Μάρκου Αυρηλίου Αντωνίνου, "Εις εαυτόν".
Το διήγημα
Μηλιώνης Χριστόφορος 1932-2017
Σαββάλας (2002)
"Το διήγημα" του Χριστόφορου Μηλιώνη είναι ένα είδος εγχειριδίου, συνοπτικής δηλαδή ιστορίας του ελληνικού διηγήματος για πρακτική χρήση, και απευθύνεται, κατά κύριο λόγο, στους αναγνώστες που θα ήθελαν να έχουν μια συνολική εικόνα της καταγωγής και της εξέλιξης αυτού του είδους που, εξαιτίας της μικρής του έκτασης, συγκεντρώνει όλη τη μέριμνα του δημιουργού στη συμπύκνωση και στην ευρηματικότητα. Δεν αποτελεί -και δε θα ήταν δυνατόν να συμβεί διαφορετικά- πρωτογενή φιλολογική εργασία, αλλά προσπαθεί να δώσει έγκυρες και, όπου ήταν απαραίτητο, τεκμηριωμένες πληροφορίες για...
Λογοτεχνικό μηνολόγιο
Μηλιώνης Χριστόφορος 1932-2017
Μεταίχμιο (2003)
Mηνολόγια ονομάζονται οι βυζαντινές συλλογές με βίους αγίων και τροπάρια που καταχωρίζονταν κατά μήνα, ανάλογα με την εορτή. Tο "Λογοτεχνικό Mηνολόγιο" αναφέρεται στη ζωή των ανθρώπων γενικά, αγίων και μη. Kαι, φυσικά, και στα... τροπάριά τους. Mε άλλα λόγια: Tο βιβλίο αυτό ανιχνεύει από μήνα σε μήνα τα λογοτεχνικά κείμενα, πεζογραφίας και ποίησης, που σχετίζονται με τις εναλλαγές της φύσης, τις ασχολίες και τις έγνοιες των ανθρώπων, τις γιορτές και τις συνήθειες, τα αισθήματά τους και τα πάθη τους σε όλη τη διάρκεια του έτους. Ή, για να το πούμε κι αλλιώς, είναι σαν να παρ...
La nouvelle Grecque
Μηλιώνης Χριστόφορος 1932-2017
Νεφέλη (2004)
Il n'existait pas a ce jour de monographie en francais sur le genre de la forme courte de langue grecque. On trouvera dans ce livre de Christophoros Milionis - lui-meme un maitre de la nouvelle - une presentation bien documentee et synthetique representant l'etat actuel de la question. La these principale du livre est que l' histoire de la nouvelle grecque commence bien avant l'epoque de la Renaissance italienne et que donc une presentation du genre doit integrer ses formes antiques et medievales. Ce qui ne signifie pas que la nouvelle grecque a evolue en Grece dans un sple...
Μετρημένα λόγια
Μηλιώνης Χριστόφορος 1932-2017
Αλεξάνδρεια (2004)
Με τα κείμενα αυτού του βιβλίου, ο καταξιωμένος πεζογράφος Χριστόφορος Μηλιώνης έρχεται να επιβεβαιώσει, εμπράκτως, την άποψη ότι ένας σύγχρονος συγγραφέας δεν μπορεί πλέον να αρκεστεί στο προσωπικό του βίωμα ούτε στη μυθοπλαστική διαδικασία. Οφείλει να παρακολουθεί τα ποικίλα δρώμενα της εποχής και του τόπου του με άγρυπνο μάτι και κριτική παρεμβατική διάθεση. Συνέπεια μιας τέτοιας πεποίθησης αποτελούν τα κείμενα αυτού του βιβλίου, κείμενα καρποί των προβληματισμών που δημιούργησε στον συγγραφέα η αντιστασιακή στάση του απέναντι σε ότι θεώρησε αντίθετο με τις ηθικές ή αισθ...
Το χρονικό του Κέδρου
Συλλογικό έργο
Κέδρος (2004)
[...] Μισό αιώνα καλύπτει η αδιάλειπτη παρουσία του Κέδρου: 1954-2004. Πενήντα δημιουργικά χρόνια στα οποία διακρίνονται τρεις χρονολογίες που υπήρξαν σταθμοί στην εξέλιξή του. Οι δύο πρώτες αποτελούν ταυτόχρονα σταθμούς και για την πρόσφατη ιστορία μας: η διδακτορία του 1967 και η μεταπολίτευση του 1974. Η τρίτη, το 1985, είναι επίσης μια χρονιά μετάβασης με τη μεταβίβαση της ιδιοκτησίας του Κέδρου από τη Νανά Καλλιανέση στους σημερινούς εκδότες. Πρόσωπα και περιστατικά από τα χρόνια αυτά ζωντανεύουν στον συλλογικό επετειακό μας τόμο. Όλα τα στοιχεία έχουν αντληθεί αποκλε...
Το μοτέλ
Μηλιώνης Χριστόφορος 1932-2017
Κέδρος (2005)
... Κι η Ζωή ήταν επίσης εκεί... Με τη δική της μοίρα -τόσο αναπότρεπτη πια. Κι αυτός -σαν να μην άλλαξε τίποτε στον κόσμο, σαν να μην άλλαξε τίποτε στη ζωή του- να ψάχνει για κρυμμένους θησαυρούς, να κυνηγάει όνειρα άπιαστα, χίμαιρες· πότε έτσι πότε αλλιώς. Και το χειρότερο: να ξέρει πως αυτά είναι χίμαιρες. Και πως χωρίς αυτές τίποτε δεν υπάρχει, τίποτε. Αυτός, ο κομμωτής κομητών, όπως τον έλεγε η Ζωή. Κι έκανε τάχα πως τον διώχνει από κοντά της: Φύγε τώρα, κομμωτή κομητών... Κι αυτός γελώντας συνέχιζε το επικίνδυνο παιχνίδι: Κρίνοι, μυοσωτίδες, άνθη των τάφων, θα γί...
Ιστορία: Αγροτικές εξεγέρσεις στη Λευκάδα. Πεζογραφία: Χριστόφορος Μηλιώνης. Μουσικολογία: Μάρκος Φ. Δραγούμης
Συλλογικό έργο
Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών (2005)
[...] Η θεματική του συμποσίου φέτος αναφέρεται στην Ιστορία, Πεζογραφία και Μουσικολογία. Το θέμα της ιστορίας "Οι αγροτικές εξεγέρσεις στη Λευκάδα", πέρα από τη σημασία που έχει για τον πολίτη της Λευκάδας, έχει καθαυτό μια γενικότερη επικαιρότηα για κάθε άνθρωπο, σε μια εποχή που η αποδιάρθωση της αγροτικής κοινωνίας πραγματοποιείται με τρόπο επώδυνο και τραυματικό. [...] Η δεύτερη ημέρα του συμποσίου είναι αφιερωμένη στον Χριστόφορο Μηλιώνη, διακεκριμένο πεζογράφο, καταγόμενο από τη γείτονα Ήπειρο. [...] Το συμπόσιο κλείνει με την παρουσίαση της προσωπικότητας του Μάρκ...
Εισαγωγή στην πεζογραφία του Παπαδιαμάντη
Συλλογικό έργο
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2005)
"O Παπαδιαμάντης είναι ο πιο μεγάλος πεζογράφος της νέας ελληνικής λογοτεχνίας", έγραφε το 1943 ο Σεφέρης· για να τον συγκαταλέξει λίγα χρόνια αργότερα (1952) ανάμεσα στους μεγάλους Έλληνες ποιητές. Αυτός ο διπλός χαρακτηρισμός είναι ενδεικτικός της παπαδιαμαντικής γραφής. Έργο ποιητικό που τυχαίνει να είναι γραμμένο σε πρόζα, ή πεζογραφικό ποιητικής υφής, το έργο του Σκιαθίτη συγγραφέα αποτέλεσε πρόκληση και γόνιμο πεδίο άσκησης για την κριτική. Γι' αυτό και μια ουσιώδης επιλογή κειμένων για το έργο αυτό ήταν απαραίτητη. Η παρούσα ανθολογία περιλαμβάνει 45 κείμενα (σε ακέ...
Οι παπαγάλοι δεν διαβάζουν βιβλία
Συλλογικό έργο
Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2005)
[...] Θα ήθελα να περιγράψω αδρομερώς το πώς βλέπω, οραματίζομαι, σκέφτομαι τη λειτουργία των βιβλιοθηκών στα σχολεία μας. Ο όρος "σχολική" είναι περιοριστικός, αφού η βιβλιοθήκη αυτή θα είναι διάπλατα ανοιχτή στην τοπική κοινωνία. Θα είναι χώρος που θα πληροφορεί, θα ψυχαγωγεί, θα κοινωνικοποιεί, θα ενημερώνει όχι μόνο το μαθητή αλλά και τον κάτοικο της ευρύτερης περιοχής. Στο χώρο της θα υπάρχουν ασφαλώς οι νέες τεχνολογίες πληροφόρησης, ώστε ο ενδιαφερόμενος να μπορεί να έχει μαζί με τη δυνατότητα χρήσης του διαδικτύου και εύκολη πρόσβαση στα καταχωρισμένα βιβλία και επι...
Νάνι, τ' άνθι των ανθώ
Συλλογικό έργο
Ίνδικτος (2005)
Εικαστικά έργα: Αλέξης Βερούκας, Μανώλης Γρηγορέας, Στέφανος Δασκαλάκης, Δημήτρης Ζουρούδης, Ειρήνη Ηλιοπούλου, Χρίστος Καράς, Κυριάκος Κατζουράκης, Αφροδίτη Λήτη, Ζάφος Ξαγοράρης, Βάνα Ξένου, Γιώργος Ρόρρης, Χρόνης Μπότσογλου, Εδουάρδος Σακαγιάν, Κώστας Τσόκλης, Αλέκος Φασιανός. Ίσως μια γυναίκα που έγινε μάνα να μπορούσε να μας μιλήσει πιο ουσιαστικά για το θέμα - αν και τώρα που το σκέφτομαι, μάλλον αυτή είναι η μόνη που δεν θα μπορούσε να το κάνει, γιατί μιλά με περισσότερο φως όποιος ζει στο σκοτάδι. Για μένα, αλλά και για αρκετούς άλλους -που γνωρίζω και πίνουν νερό...
Με τον ρυθμό της ψυχής
Συλλογικό έργο
Κέδρος (2006)
Συμπληρώνονται φέτος είκοσι χρόνια από τον θάνατο του Γιώργου Ιωάννου. Στο γεγονός δεν έχει ως τώρα δοθεί η δέουσα προσοχή, αν κρίνουμε από την αδιαφορία των περισσοτέρων από τις εφημερίδες που διαμορφώνουν με τις σελίδες τους για το βιβλίο τις συνθήκες του λογοτεχνικού μας χρηματιστηρίου αξιών. Ο λόγος είναι προφανής. "Ο Ιωάννου δεν πουλάει", δήλωνε αφ' υψηλού προ ημερών εκδότης εθισμένος στο λογοτεχνικό είδος του μπεστ σέλλερ. Και όμως, ο Ιωάννου ως τον θάνατό του ήταν ο πλέον "ευπώλητος" από τους πεζογράφους της εποχής του. [...] Το γιατί ο Ιωάννου είναι ένας από τους κ...
Το βλέμμα της Μέδουσας
Μηλιώνης Χριστόφορος 1932-2017
Σοκόλη (2007)
Το βιβλίο του Χριστόφορου Μηλιώνη "Το βλέμμα της Μέδουσας" περιέχει μια σειρά μελετήματα που αναφέρονται σε μερικούς από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς (Γ. Βιζυηνός, Αλ. Κοτζιά, Δημ. Χατζή, Α. Φραγκιά, Ν. Μπακόλα, Τ. Καζανζτή, Μ. Αλεξανδρόπουλο, Λ. Κούσουλα, Σπ. Τσακνιά) και σε βασικά κείμενα της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Ο συγγραφέας του βιβλίου, από τους πιο έγκριτους μεταπολεμικούς πεζογράφους, αλλά και έγκυρος φιλόλογος και εκπαιδευτικός, διερευνά με την οξυδέρκεια του δημιουργού και τον πλούσιο φιλολογικό του εξοπλισμό τα θέματά του. Τα μελετήματά του, όπως και του...