Τσαρούχης Γιάννης 1910-1989
Tsaroúchis Giánnis
Ο Γιάννης Τσαρούχης (Πειραιάς 1910 - Αθήνα 1989) ήταν ζωγράφος. Φοίτησε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1929 - 1935). Παράλληλα μαθήτευσε κοντά στον Φ. Κόντογλου (1931 - 1934), ο οποίος τον μύησε στη βυζαντινή ζωγραφική, ενώ μελέτησε την λαϊκή αρχιτεκτονική και ενδυμασία. Μαζί με τους Πικιώνη, Κόντογλου και Αγγ. Χατζημιχάλη πρωτοστάτησε στο αίτημα της εποχής για την ελληνικότητα της τέχνης. Στα 1935 - 1936 αφού πρώτα επισκέφτηκε τη Κωνσταντινούπολη μετά ταξίδεψε στο Παρίσι και στην Ιταλία. Ήρθε σε επαφή με δημιουργίες της Αναγέννησης & του Εμπρεσιονισμού. Ανακάλυψε το έργο του Θεόφιλου και γνώρισε καλλιτέχνες όπως ο Ματίς και ο Τζακομέτι κ.ά. Το '38, δυό χρόνια μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση στο κατάστημα Αλεξοπούλου της οδού Νίκης/Αθήνα. Το '40 επιστρατεύτηκε και υπηρέτησε στο Μηχανικό. Το '47 πραγματοποίησε 2 ατομικές εκθέσεις με υδατογραφίες και θεατρικά προσχέδια. Το ΄51 εξέθεσε στο Παρίσι και στο Λονδίνο και το '53 υπέγραψε συμβόλαιο με τη γκαλερί Ιόλας της Ν. Υόρκης. Το ΄56 υπήρξε υποψήφιος για το βραβείο Γκούγκενχαϊμ και το '58 πήρε μέρος στη Μπιενάλε της Βενετίας. Το '67 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι. Το '82 άνοιξε το Μουσείο Γ. Τσαρούχη στο Μαρούσι στο σπίτι του καλλιτέχνη, που ο ίδιος μετέτρεψε σε Μουσείο παραχωρώντας την προσωπική συλλογή των έργων του. Παράλληλα λειτουργεί το Ίδρυμα Τσαρούχη με σκοπό τη διάδοση του έργου του ζωγράφου Συνεργάστηκε με την Ντάλας Σίβικ Όπερα του Τέξας, τη Σκάλα του Μιλάνου, το Κόβεντ Γκάρντεν, το Εθνικό Λαϊκό Θέατρο της Γαλλίας, το Τεάτρο Ολύμπικο της Βιτσέντζα. Το ΄77 ανέβασε ο ίδιος τις Τρωάδες του Ευριπίδη σε δική του νεοελληνική απόδοση με δική του διδασκαλία & σκηνογραφία. Ασχολήθηκε επίσης με την εικονογράφηση βιβλίων, την μετάφραση και συγγραφή βιβλίων για την τέχνη. Στην Ελλάδα εγκαταστάθηκε μετά από πολύχρονη παραμονή στο Παρίσι το ΄80, όπου και πέθανε το ΄89. Ο Γιάννης Τσαρούχης υπήρξε ίσως ο πλέον διακεκριμένος εκπρόσωπος της εικαστικής γενιάς του ΄30, που προσπάθησε ιδιαίτερα να συγκεράσει τις επιταγές της "ελληνικότητας" με το ιδίωμα του "μοντερνισμού". Ως ζωγράφος των παθών του σώματος ναρκοθέτησε την μικροαστική αισθητική της δεκαετίας του ΄50. Αργότερα στράφηκε σε μια ζωγραφική πιο δυτικότροπη. Ο ίδιος πέραν του εικαστικού του έργου θα μείνει στην ιστορία ως ο κορυφαίος έλληνας σκηνογράφος. Η διαφορά πάντως του Τσαρούχη και του διεθνισμού της γενιάς του ΄60 έγκειται κυρίως στο ότι αυτός ενεργούσε ως κληρονόμος ενός πολιτισμού εν ισχύ ενώ οι άλλοι ακολουθούσαν ένα πολιτιστικό σχήμα, που δεν είχε ακόμη μορφοποιηθεί. Υλικά της δουλειάς του ήταν η λιτή χρωματική κλίμακα του Πολύγνωτου και η αυστηρά κομψή γραμμή της βυζαντινής εικόνας. Αποτέλεσμα αυτών ήταν να αναβιώσει μέσα από τα έργα του χαριέσσα η παράδοση, αλλά και να εκφράζεται ένα ισχυρό πλαστικό ένστικτο. Διαμόρφωσε με το ευρύ φάσμα των καλλιτεχνικών του δραστηριοτήτων την αισθητική των Νεοελλήνων μεταπολεμικά περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. (Πηγή: Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος - Λαρούς - Μπριτάνικα )
Ελληνική ζωγραφική
Συλλογικό έργο
Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου (2007)
[...] Η παρουσίαση μιας μόνιμης συλλογής που παρακολουθεί την ιστορία της νεότερης ελληνικής τέχνης από τα μεταβυζαντινά χρόνια έως σήμερα, με έμφαση στη συμβολή των καλλιτεχνών της Επτανησιακής Σχολής, εκπληρώνει την ιδρυτική φιλοδοξία του παραρτήματος της Εθνικής Πινακοθήκης στην Κέρκυρα: να προικίσει το νησί με τη μεγάλη πνευματική παράδοση μ' ένα μουσείο νεότερης ελληνικής τέχνης που θα χρησιμεύσει κυρίως ως παιδαγωγικό όργανο για τα σχολεία και το πανεπιστήμιο. Μια μόνιμη συλλογή δίνει την ευκαιρία και το χρόνο στους δασκάλους, στους καθηγητές και στους μουσειοπαιδαγωγ...
Θησαυροί της Εθνικής Πινακοθήκης
Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου (2006)
Η Εθνική Πινακοθήκη γιόρτασε το 2000 την εκατοστή επέτειο των γενεθλίων της. Μέσα σ' αυτό τον αιώνα ιστορίας το σημαντικότερο μουσείο νεοελληνικής τέχνης κατάφερε να συγκεντρώσει περισσότερα από 15.000 έργα που καλύπτουν κάθε μορφή τέχνης. Την πλούσια αυτή συγκομιδή την οφείλουμε στην φιλοπατρία των Ελλήνων της δωρητών και στην οξυδερκή πολιτική αγορών των εκάστοτε διευθυντών. Σε μια χώρα που κατακλύζεται από αρχαιολογικά μουσεία αρχαίας και βυζαντινής τέχνης με αμύθητους θησαυρούς, ένα μουσείο που εκπροσωπεί τη νεότερη ελληνική δημιουργία αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Οι ιστο...
Παναγιώτης Ζωγράφος, Στρατηγός Μακρυγιάννης
Ασδραχάς Σπύρος Ι. 1933-
Ελληνικά Γράμματα (2006)
Για τον στρατηγό Μακρυγιάννη αυτές οι εικόνες, που έγιναν κατά παραγγελία του στα 1836, δεν είναι ζωγραφική. Δεν είχε την παραμικρή πρόθεση να συμβάλλει στην τέχνη -λαϊκή ή κοσμική- του καιρού του. Κι ο ίδιος, απ' όσο είμαστε σήμερα σε θέση να γνωρίζουμε, δεν ήταν πολύ ευχαριστημένος με το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα. Η συνεργασία του με τους Ζωγράφους (πατέρα και γιο) οφείλει να αποδώσει με ακρίβεια αυτό που ο ίδιος έχει "στοχαστεί" για τον Αγώνα: μια σειρά από πραγματικά γεγονότα και ορισμένους πολύ συγκεκριμένους συμβολισμούς. Ο Μακρυγιάννης ουσιαστικά απαίτησε ένα είδος...
Οι ελιές
Κολλάτος Δημήτρης
Εκδόσεις Καστανιώτη (2006)
Η αμετάκλητη πορεία μιας γυναίκας προς την ταπείνωση. Η γνωριμία με την ηδονή υπό τη μουσική του Λιστ στη διαπασών. Η ξέφρενη κούρσα ενός λεωφορείου στους λαβυρίνθους της αστικής ζούγκλας. Το αυστηρώς ακατάλληλο δι' ανηλίκους "Εκμεταλλευταί αγνών κοριτσιών". Ο απαγορευμένος ομοφυλοφυλικός έρωτας. Ένα αποτρόπαιο έγκλημα στις όχθες του Σηκουάνα. Ο πυγμάχος Λίστον εναντίον του Κάσιους Κλέι. Οι ειδεχθείς επιπτώσεις της ζήλιας. Ο βιασμός σ' ένα ορεινό μονοπάτι. Μια στυγερή δολοφονία στο κέντρο της πόλης. Το νοσοκομείο της Val-de-Grace. Τα έργα και οι ημέρες ενός Έλληνα μπον βιβέ...
Ελληνική ζωγραφική του 20ού αιώνα από τη συλλογή του Κώστα Ιωαννίδη
Μεντζαφού - Πολύζου Όλγα
Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων (2006)
"Με ελάχιστες ελλείψεις -που ως γνωστόν παρατηρούνται ακόμη και στις συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης- η συλλογή Κ. Ιωαννίδη αποτελεί ένα χαρακτηριστικό πανόραμα της ελληνικής ζωγραφικής του 20ου αιώνα. Κεντρικός στόχος δεν είναι να δείξει τους πειραματισμούς της εκφραστικής γλώσσας αλλά το σημαινόμενο κάθε έργου, το εσωτερικό νόημά τους που τα ενώνει όλα μαζί σε μιαν αλυσίδα, έτσι ώστε το ένα με το άλλο να αφηγούνται μια ιστορία. Ιστορία όχι πομπώδη και ρητορική αλλά ταπεινή και καθημερινή, σαν να εκπέμπεται από ένα βλέμμα που κοιτάζει τον κόσμο μέσα απ' τη συγκίνηση τ...
Σπίτια της παληάς Αθήνας
Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (2006)
Tα σχεδιάσματα του Γιάννη Τσαρούχη που παρουσιάζονται από την Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, αποτελούν τμήμα της συλλογής αρχιτεκτονικών και ζωγραφικών έργων που είχε συγκροτήσει από το 1936 έως και την Κατοχή ο Σύλλογος Ελληνική Λαϊκή Τέχνη. [...] Από την ιστορική έρευνα δεν προκύπτει συμμετοχή του Τσαρούχη στις εργασίες του Συλλόγου, παρά μόνο μία προσπάθεια προσέγγισής του, μαζί με το Νίκο Εγγονόπουλο και το Διαμαντή Διαμαντόπουλο, προκειμένου να σχεδιάσει αρχοντικά της Μακεδονίας το 1937. [...] Συνεργασία του Τσαρούχη με τον Σύλλογο πάντως δεν υλοποιήθηκε...
Τσαρούχης
Σχινά Αθηνά
Μίλητος (2005)
[...] Η συλλογή αυτή των Πολλαπλών του Δημήτρη Τσίτουρα, εκτός του ότι είναι αντιπροσωπευτική, είναι και κατά το δυνατόν πλήρης. Μελλοντική της θέση είναι το Μουσείο Σαντορίνης, όπου θα εκτεθεί κατάλληλα παρουσιασμένη σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, έτσι ώστε ο περαστικός, όσο και ο μόνιμος κάτοικος του Αιγαιοπελαγίτικου νησιού να έχουν τη δυνατότητα μέσα από αυτά τα αντίτυπα να γνωρίσουν ικανοποιητικά το έργο του Γιάννη Τσαρούχη.
Ο Γιάννης Τσαρούχης διαβάζει Καβάφη στο σπίτι του Ανδρέα Εμπειρίκου
Καβάφης Κωνσταντίνος Π. 1863-1933
Άγρα (2004)
H παρούσα ηχογράφηση του Γιάννη Tσαρούχη να απαγγέλλει 22 ποιήματα του Kαβάφη έγινε τον Φεβρουάριο του 1972. O ζωγράφος έρχεται στην Eλλάδα από το Παρίσι, συναντά τον φίλο του Aνδρέα Eμπειρίκο και του ζητά ο ίδιος να τον ηχογραφήσει να απαγγέλλει τον αγαπημένο τους ποιητή. O Tσαρούχης διάβαζε σε φίλους ποιήματα του K.Π. Kαβάφη από τη δεκαετία του '50. Ήταν πάντα αναγνώσεις εξαιρετικής συγκίνησης και ευαισθησίας χωρίς θεατρινισμούς, με μεγάλη λιτότητα και βαθιά αίσθηση του εσωτερικού μέτρου. O παρών δίσμος αποτελεί την πρώτη επίσημη δημοσίευση από το "Aρχείο Hχογραφήσεων" τ...
Έλληνες ζωγράφοι
Τσαρούχης Γιάννης 1910-1989
Εκδόσεις Καστανιώτη (2003)
Ο Γιάννης Τσαρούχης έχει γράψει τα σημαντικότερα κείμενα που έχουν γραφτεί για την τέχνη στην ελληνική γλώσσα. Μέσα στον κυκεώνα της φλυαρίας που κερματίζει καθημερινά το ντελικάτο σώμα της τέχνης, μέσα στην απίστευτη ανευθυνότητα που κυκλοφορεί καθημερινά γύρω μας, παραμένει ο άνθρωπος που λέει δυό λέξεις με νόημα γνωρίζοντας τα πράγματα από μέσα. Έχει το προνόμιο να συγκεντρώνει την εμπειρία, τη γνώση και τη διαίσθηση ταυτόχρονα, ενός χαρισματικού ατόμου που ξέρει να ζωγραφίζει -όσο ελάχιστοι-, πολύ σπάνιο στον καιρό μας. Δεν θα πρέπει βέβαια να τον δούμε σαν συγγραφέα,...
57 κείμενα για τη Νίκη Καραγάτση
Συλλογικό έργο
Άγρα (2002)
Ο παρών τόμος συγκεντρώνει μερικά από τα σημαντικότερα κείμενα που γράφτηκαν για τη ζωγράφο Νίκη Καραγάτση στον Τύπο, στους καταλόγους των εκθέσεων της, στις δημόσιες παρουσιάσεις καθώς και σε ιδιωτικές επιστολές. Καλύπτει την περίοδο 1956-1998. Κυκλοφόρησε με την ευκαιρία της έκθεσης έργων της ζωγράφου που οργάνωσε το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ), τον Μάιο 2002, στο Μέγαρο Εϋνάρδου, Αθήνα. Περιέχονται τα κείμενα: - Νίκη Καραγάτση, "Αναμνήσεις" - 1956, Έκθεση στη "Γκαλερί Πέυν" (κείμενα: Ελένη Βακαλό, Τώνης Π. Σπητέρης, Άγγελος Γ. Προκοπίου) - 1963, Έκ...
Lila de Nobili - Γιάννης Τσαρούχης
Μουσείο Μπενάκη (2002)
Για το Μουσείο Μπενάκη ο χρόνος είναι μια έννοια σχετική, επειδή στη λογική που διέπει το σκεπτικό του συνυφαίνονται, νομοτελειακά θα τολμούσα να πω, το παρελθόν και το παρόν με το νόημα του μέλλοντος. Το ίδιο θα έλεγα για το σχετικό επίσης αντίβαρο της έννοιας του χώρου, μια και το γεωγραφικό ανάπτυγμα του μουσειακού περιεχομένου αγκαλιάζει ισότιμα την τωρινή ιστορική τοπική πραγματικότητα με την ευρωπαϊκή της διάσταση και την οικουμενική της προοπτική. Έτσι και η συνάντηση του Γιάννη Τσαρούχη με τη Lila de Nobili, ένα εξαιρετικά σημαντικό πολιτιστικό γεγονός αποκαταστημέ...
Γιάννης Μόραλης, Γιάννης Τσαρούχης, Νίκος Χατζηκυριάκος - Γκίκας
Συλλογικό έργο
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (1998)
Τα πορτραίτα του Φαγιούμ και η γενιά του '30 στην αναζήτηση της ελληνικότητας
Μουσείο Μπενάκη (1998)
Ο κατάλογος αυτός από την έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, με τίτλο "Τα πορτραίτα του Φαγιούμ και η γενιά του '30 στην αναζήτηση της ελληνικότητας", περιέχει έργα καλλιτεχνών όπως ο Πικιώνης, ο Κόντογλου, ο Χατζηκυριάκος-Γκίκας, ο Νίκος Νικολάου, ο Εγγονόπουλος, ο Τσαρούχης, ο Μαυροϊδής, ο Πάππας και ο Μόραλης. Καλλιτέχνες που επηρεάστηκαν από τα πορτραίτα του Φαγιούμ εκτίθενται, δείχνοντας τη συνάντηση της τέχνης αυτής με το ελληνικό στοιχείο.
20 Χρόνια Πανελλήνια Πολιτιστική Κίνηση
Πινακοθήκη της Πανελλήνιας Πολιτιστικής Κίνησης (1997)
Το εικαστικό αφιέρωμα για τα 20 χρόνια της Π.Π.Κ., εκφράζει την διαρκή παρουσία της στα εικαστικά πράγματα του τόπου μας και σηματοδοτεί τη συμμετοχή της στο καλλιτεχνικό γίγνεσθαι του μέλλοντος. Τιμούμε εκείνους που συμπαραστάθηκαν στις προσπάθειες της Π.Π.Κ. για την υποστήριξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας στη χώρα μας και την ενεργητική συμμετοχή τους στην ανάπτυξη του πολιτισμού μας. Κι ακόμα απλώνουμε τη ματιά μας στο μέλλον, με την ελπίδα να διατηρήσουμε το συλλογικό όραμα ζωντανό και στέρεο άμυνας, απέναντι στις αρνητικές επιδράσεις της τυποποίησης και της εξατομί...