Μυρτιώτισσα 1885-1968
Myrtiótissa
Η Μυρτιώτισσα (λογοτεχνικό ψευδώνυμο της Θεώνης Δρακοπούλου, 1885 -1968) γεννήθηκε στο προάστιο της Κωνσταντινούπολης Μπεμπέκι. Ο πατέρας της ήταν διπλωμάτης και έξι χρόνια μετά τη γέννηση της Θεώνης διορίστηκε γενικός πρόξενος της Ελλάδας στην τουρκοκρατούμενη τότε Κρήτη, όπου μετακόμισε μαζί με την οικογένειά του. Μετά από παραμονή δυο χρόνων στο νησί εγκαταστάθηκαν οριστικά στην Αθήνα, όπου η Θεώνη φοίτησε στη Σχολή Χιλλ της Πλάκας. Από μαθητική ηλικία είχε κλίση προς την ποίηση και το θέατρο. Πήρε μέρος σε ερασιτεχνικές παραστάσεις αρχαίου δράματος και συνεργάστηκε με τη Νέα Σκηνή του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου. Μετά από σύντομη διακοπή της ενασχόλησής της με το θέατρο, λόγω αντίδρασης της οικογένειάς της, συνέχισε τις δραματικές σπουδές της στο Παρίσι (Κρατική Δραματική Σχολή), όπου εγκαταστάθηκε μετά το γάμο της με το Σπύρο Παππά, με τον οποίο απέκτησε ένα γιο το Γιώργο, ο οποίος σταδιοδρόμησε στο ελληνικό θέατρο. Στην Ελλάδα επέστρεψε μετά από μερικά χρόνια μετά το τέλος του βραχύβιου γάμου της και εργάστηκε ως καθηγήτρια απαγγελίας στο Ωδείο Αθηνών. Καθοριστική για την ποιητική της έκφραση στάθηκε η γνωριμία και ο έρωτάς της με τον ποιητή Λορέντζο Μαβίλη. Μετά τον δραματικό θάνατο του τελευταίου στη μάχη του Δρίσκου το 1912 η Μυρτιώτισσα στράφηκε στην παλιά της αγάπη για να εκφράσει τον πόνο της. Το 1919 κυκλοφόρησε η πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο "Τραγούδια". Σημαντική για τη ζωή της στάθηκε επίσης η βαθιά φιλία που τη συνέδεε με τον Κωστή Παλαμά, οποίος στάθηκε καθοδηγητής της. Τιμήθηκε με κρατικά βραβεία ποίησης (το 1932 για τα "Δώρα της αγάπης" και το 1939 για τις "Κραυγές"). Μετά τον πρόωρο χαμό του γιου της εξέδωσε το βιβλίο "Ο Γιώργος Παππάς στα παιδικά του χρόνια" (1962). Πέθανε στην Αθήνα. Η ποίηση της Μυρτιώτισσας κυριαρχείται από έντονο λυρισμό, ενώ συχνά θέματά της είναι η φύση και το δίπτυχο έρωτας-θάνατος. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία της Μυρτιώτισσας βλ. Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη, "Μυρτιώτισσα", στη "Μεγάλη εγκυκλοπαίδεια της νεοελληνικής λογοτεχνίας", τ. 10, Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. (1968), Μ.Γ. Μερακλής, "Μυρτιώτισσα", στο "Η ελληνική ποίηση· ρομαντικοί-εποχή του Παλαμά-μεταπαλαμικοί: ανθολογία-γραμματολογία", Αθήνα, Σοκόλης, 1977, Γιώργος Μπαλούρδος, "Εισαγωγή" στο "Μυρτιώτισσα: μια παρουσίαση από τον Γιώργο Μπαλούρδο", Αθήνα, Γαβριηλίδης (σειρά: "Εκ Νέου"), 2002 και Ευδοκία Παραδείση, "Μυρτιώτισσα", στο "Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας", Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη, 2007. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Σαπφούς σάπφειροι
Συλλογικό έργο
Γαβριηλίδης (2001)
Η ερωτική έλξη που προκαλεί μια γυναίκα σε άλλη γυναίκα, η τρυφερότητα που αναπτύσσεται ανάμεσά τους με υπαινικτικές κοινοποιήσεις σε κλειστές κοινωνίες, όπως η δική μας, η εξύμνηση της γοητείας των ομοφύλων πνευματικών, ψυχικών, αλλά και κάποτε σαρκικών χαρισμάτων του θηλυκού φύλου συγκεντρώνονται κι εκφράζονται, απ' όσο γνωρίζουμε, για πρώτη φορά στην ιστορία της ποίησης, στο μικρό σε μέγεθος αλλά τεράστιο, διαχρονικής ακτινοβολίας, έργο της Σαπφούς. Χάρη στη μεγάλη λέσβια ποιήτρια, θεματογραφικά η κατηγορία της ποίησης αυτής πήρε τον τίτλο, που αν θέλετε τον χρησιμοποιώ...
Μανώλης Καλομοίρης: Ο πρωτομάστορας
Συλλογικό έργο
Εθνική Λυρική Σκηνή (2008)
Το ποιητικό κείμενο του "Πρωτομάστορα" βασίζεται στην ομώνυμη τραγωδία (1908) του Νίκου Καζαντζάκη, ο αρχικός τίτλος της οποίας ήταν "Η Θυσία". [...] Ο Καλομοίρης προσάρμοσε το έργο του Καζαντζάκη στα δικά του οράματα και τις απαιτήσεις της οικονομίας ενός ποιητικού κειμένου. Διατήρησε όσα στοιχεία υπηρετούσαν τους στόχους του, ενώ αφαίρεσε άλλα, είτε με μουσικοδραματικό κριτήριο είτε με ιδεολογικό. Δεν επενέβη στους στίχους παρά μόνο όπου ήταν απαραίτητο, για να εξασφαλίσει συναρμογές και δραματική συνέχεια. Σε τρεις περιπτώσεις ο συνθέτης ζήτησε την αρωγή φίλων. Η άρια...