Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Σε αυτό το δευτερεύον σύγγραμμα του Αύγουστου Κοντ δεν εκτίθενται οι βασικές αρχές του ιδρυτή της κοινωνιολογίας: η θεωρία των τριών σταδίων (θεολογικό - μεταφυσικό - θετικιστικό), η θεμελίωση των επιστημών ή η εν γένει θετική φιλοσοφία. Το κείμενο είναι αμιγώς πολιτικό και -έστω ως αρχαιολογικό εύρημα- αποτελεί μιαν εντυπωσιακή έκθεση της συντηρητικής σκέψης. Όταν ένας άνθρωπος εισηγείται μια νέα θρησκεία, συντάσσει νέο ημερολόγιο, ορίζει νέα μυστήρια και ιερείς, καθίσταται σημαντικός σήμερα έστω και υπό την έννοια του φιλοσοφικού εξωτισμού. Σημειωτέον ότι ο Αύγουστος Κοντ...

Σε αυτό το δευτερεύον σύγγραμμα του Αύγουστου Κοντ δεν εκτίθενται οι βασικές αρχές του ιδρυτή της κοινωνιολογίας: η θεωρία των τριών σταδίων (θεολογικό - μεταφυσικό - θετικιστικό), η θεμελίωση των επιστημών ή η εν γένει θετική φιλοσοφία. Το κείμενο είναι αμιγώς πολιτικό και -έστω ως αρχαιολογικό εύρημα- αποτελεί μιαν εντυπωσιακή έκθεση της συντηρητικής σκέψης. Όταν ένας άνθρωπος εισηγείται μια νέα θρησκεία, συντάσσει νέο ημερολόγιο, ορίζει νέα μυστήρια και ιερείς, καθίσταται σημαντικός σήμερα έστω και υπό την έννοια του φιλοσοφικού εξωτισμού. Σημειωτέον ότι ο Αύγουστος Κοντ...

Σε αντίθεση με την Επανάσταση που εξ υπαρχής βρήκε πρόθυμους ιστορικούς και απομνημονευματογράφους -ντόπιους και ξένους-, η Φιλική στερήθηκε αυτή την εύνοια. Αλλά το ζεύγος Ξάνθου - Αναγνωστόπουλου, με την απερίγραπτη εχθρότητά τους, αποτέλεσε την αφορμή για να γραφτεί -μέσες άκρες έστω- η ιστορία του συνωμοτικού "σωματείου" και να καταγραφεί ο βίος και η πολιτεία των Φιλικών. Αν δεν είχε τραυματιστεί το γόητρό του, πιθανότατα ο Ξάνθος θα παρέμενε άφωνος όπως και τόσοι άλλοι και η Φιλική θα είχε στερηθεί τον ιστορικό της.

O Jean Starobinski παρατηρεί και περιγράφει τις δομές που προσιδιάζουν στον κόσμο του Ζαν-Ζακ Ρουσώ και φέρνει στο προσκήνιο όχι μόνο τις αξίες του, την τάξη και τις προκατασκευασμένες ταξινομήσεις του, αλλά κυρίως την εσωτερική τάξη ή αταξία των κειμένων που κρίνει, τα σύμβολα και τις ιδέες σύμφωνα με τις οποίες οργανώνεται η σκέψη του μεγάλου φιλόσοφου. Το βιβλίο δεν περιορίζεται στα στενά όρια μιας βιογραφίας ή μιας εσωτερικής ανάλυσης, τα υπερβαίνει. Εστιάζει το ενδιαφέρον του στην εσωτερική εμπειρία και στον εξωτερικό κόσμο του Ρουσώ, αναδεικνύοντας τόσο τη λαχτάρα του...

Παντού νεκροί και πτώματα. Όλες τις ώρες και όλες τις μέρες. Βρέφη και διαλυμένα γερόντια, έφηβοι και ανέγγιχτες θυγατέρες πέφτουν ξέπνοοι σαν να κατρακυλούν αθόρυβα από τον ουρανό. Τους σηκώνουν άρον άρον και τους τραβούν στα νεκροτομεία, τους βάζουν στα άθλια συρτάρια του ψυκτικού νεκροθαλάμου, για να τους φυτέψουν την άλλη μέρα στη νεκρούπολη της ενορίας τους. Μελλοντικός νεκρός ο καθένας μας, κυκλοφορεί ανάμεσα σε τωρινούς και αβοήθητους νεκρούς.

"Κάθε επίπονη ανάγνωση δεν διαθέτει άραγε το ιδιωτικό της σημειωματάριο, μια αποσπασματική μνήμη που διασώζει από το έργο όχι κατ’ ανάγκη ό,τι αξίζει, αλλά απλά και μόνο ό,τι της πάει; "Εφόσον η Ανθρώπινη κωμωδία αποσκοπεί, όπως η ίδια δηλώνει, να αναπαραστήσει τα ήθη μιας συγκεκριμένης κοινωνίας, ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να διαβάσει, κατά εκατοντάδες, διεξοδικές παρατηρήσεις για τα κατεξοχήν μπαλζακικά θέματα: το Παρίσι, την οικογένεια, την πολιτική, το χρήμα, τη φιλοδοξία, την αποτυχία και την καρτερικότητα· τη θρησκεία, την πίστη, την παρθενία και την αφοσίωση,...

"Κάθε επίπονη ανάγνωση δεν διαθέτει άραγε το ιδιωτικό της σημειωματάριο, μια αποσπασματική μνήμη που διασώζει από το έργο όχι κατ’ ανάγκη ό,τι αξίζει, αλλά απλά και μόνο ό,τι της πάει; "Εφόσον η Ανθρώπινη κωμωδία αποσκοπεί, όπως η ίδια δηλώνει, να αναπαραστήσει τα ήθη μιας συγκεκριμένης κοινωνίας, ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να διαβάσει, κατά εκατοντάδες, διεξοδικές παρατηρήσεις για τα κατεξοχήν μπαλζακικά θέματα: το Παρίσι, την οικογένεια, την πολιτική, το χρήμα, τη φιλοδοξία, την αποτυχία και την καρτερικότητα· τη θρησκεία, την πίστη, την παρθενία και την αφοσίωση,...

Άραγε με τη συγγραφή αυτού του βιβλίου είχα τη πρόθεση να εξηγήσω ό,τι θέλησα να πω στα προηγούμενα βιβλία, όπου τόσα πράγματα παρέμεναν ακόμα σκοτεινά; Όχι μόνο αυτό, όχι ακριβώς αυτό, αλλά, πηγαίνοντας λίγο παραπέρα, να επιστρέψω, με μια σπειροειδή κίνηση, εντεύθεν αυτού που είχα επιχειρήσει να κάνω· να δείξω τη θέση από την οποία μιλούσα· να επισημειώσω το χώρο που καθιστά δυνατές αυτές τις έρευνες, και ενδεχομένως άλλες που ποτέ δεν θα ολοκληρώσω· με ένα λόγο, να σημασιοδοτήσω τη λέξη αρχαιολογία, την οποία είχα αφήσει χωρίς νόημα. Λέξη επικίνδυνη, αφού φαίνεται να ανα...

Το 1969, μετά τις μελέτες του για την τρέλα, την κλινική ιατρική και τις προϋποθέσεις ύπαρξης των επιστημών της ζωής, της γλώσσας και της οικονομίας, ο Μισέλ Φουκώ θα προχωρήσει αποφασιστικά στη θεωρητική συστηματοποίηση του σχεδίου που τον ενέπνεε και θα δώσει το ακριβές στίγμα του ως ιστορικού και φιλοσόφου. Η αρχαιολογία που προτείνει δεν αναζητά αιτιακές σχέσεις και επιδράσεις ανάμεσα στα συμβάντα, δεν θεωρεί την ιστορία μια σταδιακή εκδίπλωση του ορθού λόγου που θα οδηγούσε τελεολογικά στην επικράτηση της απόλυτης αλήθειας, δεν τη στηρίζει σε κάποιον καθοριστικό ρόλο π...

Κάθε τι που σκοπεί να απαλύνει την ωμότητα της αλήθειας, την τραχύτητα του πραγματικού, μειώνει αναπόφευκτα το κύρος των πλέον ιδιοφυών εγχειρημάτων, όπως και των εντιμότερων προθέσεων. Ο Κλεμάν Ροσέ, αναγνωρίζοντας μεγάλη ορθότητα στην παρατήρηση του Ερνέστο Σάμπατο ότι "μιά θεωρία οφείλει να είναι ανελέητη και στρέφεται κατά του δημιουργού της αν εκείνος δεν αντιμετωπίζει και τον ίδιο τον εαυτό του με ωμότητα", διερωτάται αν θα μπορούσαμε να προβάλλουμε ένα συγκεκριμένο αριθμό αρχών οι οποίες διέπουν την "ηθική ωμότητα" -ηθική της οποίας ο σεβασμός ή η ασέβεια προάγουν ή...

Με βαθιά ανθρωπολογική εμβρίθεια και σφριγηλή λογοτεχνική χάρη το βιβλίο αυτό ήρθε να ταράξει, στις αρχές της δεκαετίας του '70, τις αντιλήψεις μας για τη συγκρότηση της πρωτόγονης, αλλά και της ανθρώπινης κοινωνίας γενικότερα.. Εκλεκτικά συγγενές με το έργο του Μπατάιγ και τον Φρόυντ του "Τοτέμ και ταμπού", θα αναδείξει την ιδρυτική βία που υποβαστάζει τις τελετές και τους ρυθμιστικούς κανόνες, τη βία που ως "μιμητική επιθυμία" προκαλεί συγκρούσεις μεταξύ των ανθρώπων, τη βία που επενδύεται στο "αποδιοπομπαίο" θύμα προκειμένου να διατηρηθεί η κοινωνική τάξη. Την ίδια βία π...

Σε αυτό το βιβλίο κρίνονται ο Δομισμός, οι επιστήμες του ανθρώπου, η φαινομενολογία, το θέατρο της ωμότητας, η ψυχανάλυση, η κριτική της λογοτεχνίας, μέσα από μιά ακολουθία περίπλοκων χειρισμών που απαιτούν αναφορές στους Νίτσε, Χέγκελ, Χούσσερλ, Χάιντεγκερ, Φρόυντ, Αρτώ, Μπατάιγ, Μπλανσό, Φουκώ, Ζαμπές, Λεβινάς. Ανανεώνοντας την προβληματική σχέση της ζώσας φωνής με τη γραφή (θέμα που απαντάται στον πλατωνικό Φαίδρο), ο Ντεριντά έχει τη μοναδική ευκαιρία να θέσει για άλλη μια φορά τη σκέψη προ του μείζονος καθήκοντός της: να ανα-λογιστεί τον εαυτό της μέσα από τη φωνητική...

Σε αυτό το βιβλίο κρίνονται ο Δομισμός, οι επιστήμες του ανθρώπου, η φαινομενολογία, το θέατρο της ωμότητας, η ψυχανάλυση, η κριτική της λογοτεχνίας, μέσα από μιά ακολουθία περίπλοκων χειρισμών που απαιτούν αναφορές στους Νίτσε, Χέγκελ, Χούσσερλ, Χάιντεγκερ, Φρόυντ, Αρτώ, Μπατάιγ, Μπλανσό, Φουκώ, Ζαμπές, Λεβινάς. Ανανεώνοντας την προβληματική σχέση της ζώσας φωνής με τη γραφή (θέμα που απαντάται στον πλατωνικό Φαίδρο), ο Ντεριντά έχει τη μοναδική ευκαιρία να θέσει για άλλη μια φορά τη σκέψη προ του μείζονος καθήκοντός της: να ανα-λογιστεί τον εαυτό της μέσα από τη φωνητική...

Η συμβολή του έργου του Henry Bergson στην ανανέωση της φιλοσοφίας των αρχών του εικοστού αιώνα, καθώς και η επιρροή που άσκησε το έργο του στον στοχασμό μειζόνων φιλοσόφων, ψυχολόγων, λογοτεχνών, καλλιτεχνών, αλλά και επιστημολόγων ή θετικών επιστημόνων του εικοστού αιώνα (κυρίως στο πρώτο μισό του, και όχι μόνο στη Γαλλία) είναι αδιαμφισβήτητες. Στα πλαίσια μιας δυναμοκρατικής θεώρησης της πραγματικότητας, αναδεικνύονται ως θεμελιώδεις οι έννοιες της διάρκειας, της ενόρασης, των δύο ειδών μνήμης, της ζωτικής ορμής, της ανοιχτής και κλειστής κοινωνίας, καθώς και της δυναμι...

Η ποίηση είναι μια στιγμιαία μεταφυσική. Σε ένα σύντομο ποίημα, οφείλει να δώσει μια θέαση του Σύμπαντος και, ταυτόχρονα, το μυστικό μιας ψυχής, ενός όντος και των αντικειμένων. Αν απλώς ακολουθεί τον χρόνο της ζωής, είναι κατώτερο από τη ζωή. Υπερτερεί απέναντι στη ζωή μόνο όταν ακινητοποιεί τη ζωή, όταν βιώνει επί τόπου τη διαλεκτική της χαράς και της οδύνης. Αποτελεί τότε την αρχή μιας ουσιώδους ταυτοχρονίας, όπου το πιο διάσπαρτο είναι, το πιο εξαρθρωμένο, κατακτά την ενότητά του.

Η ποίηση είναι μια στιγμιαία μεταφυσική. Σε ένα σύντομο ποίημα, οφείλει να δώσει μια θέαση του Σύμπαντος και, ταυτόχρονα, το μυστικό μιας ψυχής, ενός όντος και των αντικειμένων. Αν απλώς ακολουθεί τον χρόνο της ζωής, είναι κατώτερο από τη ζωή. Υπερτερεί απέναντι στη ζωή μόνο όταν ακινητοποιεί τη ζωή, όταν βιώνει επί τόπου τη διαλεκτική της χαράς και της οδύνης. Αποτελεί τότε την αρχή μιας ουσιώδους ταυτοχρονίας, όπου το πιο διάσπαρτο είναι, το πιο εξαρθρωμένο, κατακτά την ενότητά του.

Οι μελέτες που θα διαβάσει ο αναγνώστης είναι καρπός ενός σεμιναρίου που έλαβε χώρα στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο το φθινόπωρο του 1971 υπό την αιγίδα του Τμήματος Συγκριτικής Λογοτεχνίας. Καθεμιά από αυτές τις μελέτες αναπτύσσει μια καθορισμένη άποψη και συνιστά μια ολοκληρωμένη ενότητα. Συνάμα η καθεμιά τους αποτελεί μέρος ενός μοναδικού δρομολογίου που αρχίζει με την κλασική ρητορική, διατρέχει τη σημειωτική και τη σημασιολογία, για να φτάσει τελικά στην ερμηνευτική. Η πρόοδος από τον γνωστικό κλάδο στον άλλο ακολουθεί τη μετάβαση από τη μια αντίστοιχη γλωσσική οντότητ...