Shakespeare William 1564-1616
Shakespeare William
1564. Γεννιέται ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ. 1582. Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ παντρεύεται την Ανν Χάθαγουεη. 1592. Πρώτη παράσταση (;) των έργων "Ερρίκος ο Στ΄" (1,2,3), "Ριχάρδος ο Γ΄" και "Τίτος Ανδρόνικος". 1593. Δημοσιεύεται το ποίημα "Αφροδίτη και Άδωνις" του Σαίξπηρ. Πρώτη παρασταση (;) των έργων "Το ημέρωμα της Στρίγγλας", "Η κωμωδία των παρεξηγήσεων", "Οι δύο άρχοντες από τη Βερόνα" και "Αγάπης αγώνας άγονος". 1594. Δημοσίευεται το ποίημα του Σαίξπηρ "Ο βιασμός της Λουκρητίας". Πρώτη παράσταση (;) του έργου "Ρωμαίος και Ιουλιέτα". "Ο Βασιλιάς Ληρ" καταχωρίζεται στο μητρώο των βιβλιοπωλών. Ο Φίλιπ Χένσλοου αναφέρει στο ημερολόγιο του το ανέβασμα των έργων "Τίτος Ανδρόνικος" και "Το ημέρωμα της Στρίγγλας". 1595. Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ αναφέρεται μεταξύ των ηθοποιών που έδωσαν παραστάσεις στη βασίλισσα και πληρώνεται 20 λίρες. Πρώτη παράσταση (;) των έργων "Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας" και "Ριχάρδος ο Β΄". 1596. Χορηγείται θυρεός στον Ουίλλιαμ Σαίξπηρ. Πρώτη παράσταση (;) του "Βασιλιά Ιωάννη" και του "Εμπόρου της Βενετίας". 1597. Πρώτη παράσταση (;) του έργου "Ερρίκος Δ΄". 1598. Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ καταγράφεται ως φοροφυγάς. Πρώτη παράσταση των έργων "Ερρίκος ο Στ΄" (2) και "Πολύ κακό για το τίποτα". 1599. Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ αναφέρεται ως μέτοχος του οικοπέδου του θεάτρου "Σφαίρα" και οφειλέτης φόρων. Πρώτη παράσταση (;) των έργων "Ερρίκος ο Ε΄", "Όπως σας αρέσει" και "Ιούλιος Καίσαρας". 1600. Αναφέρεται ότι ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ οφείλει 13 σελίνια και 4 πένες φόρο στο Σάσεξ. Πρώτη παράσταση (;) των έργων "Οι εύθυμες κυράδες του Ουίνδσορ" και "Τρωίλος και Χρυσηίδα". 1601. Πρώτη παράσταση (;) των έργων "Όπως σας αρέσει" και "Άμλετ". 1602. Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ αγοράζει 107 στρέμματα καλλιεργήσιμης γης στο Παλιό Στράτφορντ και ένα σπίτι στο Τσάπελ Λέην. Πρώτη παράσταση (;) του έργου "Δωδέκατη νύχτα". 1603. Τελευταία συμμετοχή του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ ως ηθοποιού στο θέατρο. Το "Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας" παίζεται στο Χάμπτον Κορτ. 1604. Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ αναφέρεται στην έκθεση του "Master of the Great Wardrobe" (Υπεύθυνος του Βασιλικού Βεστιαρίου) ως παριστάμενος με το θίασο οι "Άνθρωποι του Βασιλιά" στον εορτασμό της στέψης του βασιλιά Ιακώβου Α΄. Παρουσιάζεται στο Ουάιτχολ το έργο "Οθέλλος". Παρουσιάζονται στην Αυλή τα έργα "Εύθυμες κυράδες του Ουίνδσορ". Πρώτη παράσταση (;) των έργων "Τέλος καλό, όλα καλά" και "Οθέλλος". 1605. Παρουσιάζονται στην Αυλή τα έργα "Αγάπης αγώνας άγονος" και "Ερρίκος ο Ε΄" στις 7 Ιανουαρίου και ο "Έμπορος της Βενετίας" στις 10 και 12 Φεβρουαρίου. 1606. Γεννιέται ο θεατρικός συγγραφέας Ουίλλιαμ Ντάβεναντ, που ισχυριζόταν πως ήταν νόθος γιός του Σαίξπηρ. Παίζεται ο "Βασιλιάς Ληρ" στο Ουάιτχολ. Πρώτη παράσταση (;) των έργων "Μάκμπεθ" και "Βασιλιάς Ληρ". 1607. Πρώτη παράσταση (;) των έργων του Σαίξπηρ "Αντώνιος και Κλεοπάτρα", "Κοριολανός" και "Τίμων ο Αθηναίος". 1611. Πρώτη παράσταση (;) των έργων του Σαίξπηρ "Το χειμωνιάτικο παραμύθι" και "Τρικυμία". 1613. Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ αγοράζει σπίτι στην περιοχή Μπλακφράϊαρς. Πρώτη παράσταση (;) του έργου "Ερρίκος ο Η΄". 1615. Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ αντιδικεί με τον Μάθιου Μπέικον για την ιδιοκτησία του θεάτρου "Μπλακφράϊαρς". 1616. Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ υπογράφει τη διαθήκη του στις 25 Μαρτίου. Θάνατος και ταφή στις 25 Απριλίου.
Τρωίλος και Χρυσίδα
Shakespeare William 1564-1616
Επικαιρότητα (1997)
Απ΄τον τίτλο του το θέμα του έργου τούτου είναι ερωτικό: ο έρωτας του Τρώα πρίγκιπα Τρωίλου με τη Χρυσίδα, την κόρη του μάντη Κάλχα. Όμως πραγματικά κυρίαρχος εδώ είναι ο πόλεμος και μεσ' τον πόλεμο τι έρωτας ν' ανθίσει; Απ' την αρχή ανακατεύονται, πορνομεσίτες, όλα κηλιδώνονται με ασέλγεια και βάφονται με αίμα. Ο Τρωίλος σκοτώνεται και η Χρυσίδα εκπορνεύεται.
Ο βασιλιάς Ερρίκος ο ΣΤ΄
Shakespeare William 1564-1616
Επικαιρότητα (1997)
Ενώ το πρώτο μέρος "Ερρίκος ΣΤ΄" σημαδεύεται αρχή αρχή με την κηδεία του Ερρίκου Ε΄, πατέρα του Ερρίκου ΣΤ΄, τούτο, το δεύτερο μέρος, αρχίζει με το μπάσιμο στη σκηνή και τη στέψη της νεοφερμένης και νεόκοπης βασίλισσας Μαργαρίτας. Ο ρόλος της Μαργαρίτας με πρόσβαρον εκείνον του Σάφοκ, μοιραίος και για την ίδια, θα γκρεμίσει και τους Λάγκαστερ.
Άμλετ
Shakespeare William 1564-1616
Επικαιρότητα (1997)
Ο "Άμλετ" είναι το ανώτερο δημιούργημα που έδωσε η τέχνη του Σαίξπηρ και η εποχή της Αναγέννησης. Ο ήρωας τούτος είναι σα σεισμογράφος που παθαίνεται με όλα και υποφέρει απ όλα. Είναι ένας γίγαντας της σκέψης. Η τραγωδία του είναι η τραγωδία του σκεπτόμενου ανθρώπου. Το ταξίδι μαζί του είναι σαν να διαπλέεις το χάος. Τούτος ο ξεχωριστός ήρωας, που λέει πως του 'λαχε να "διορθώσει τον ξετροχιασμένον καιρό" δε βρίσκεται αντιμέτωπος με το κοινό έγκλημα, παρά έρχεται αντιμέτωπος με την ίδια την εγκληματική εξουσία, πηγή και αφετηρία κάθε εγκλήματος, της βίας και της απάτης...
Ο βασιλιάς Ερρίκος ο Δ΄
Shakespeare William 1564-1616
Επικαιρότητα (1997)
"....Η τιμή με τσιγκλάει να κάνω μπρος. Ναι, αλλά τι αν η τιμή με τσιγκλάει του ξεκαμού όταν κάνω μπρος, τι γίνεται τότε; Μπορεί η τιμή να κολλήσει ένα πόδι; Όχι. Ή ένα χέρι; Ή να πάρει τον πόνο από μια λαβωματιά; Όχι. Ώστε η τιμή δεν ξέρει τη χειρουργική τέχνη; Όχι. Τι 'ναι η τιμή; Μια λέξη. Τι 'ναι αυτή η λέξη τιμή; Αέρας. Ομορφοστολισμένος λογαριασμός! Ποιος την έχει; Αυτός που πέθανε την Τετάρτη. Την αισθάνεται; Όχι. Την ακούει; Όχι. Είναι λοιπόν πράμα αναίσθητο; Ναι, για τον πεθαμένο. Μα δε θα ζήσει με τους ζωντανούς; Οχι. Γιατί; Η συκοφαντία δε θα το ανεχτεί. Γι' αυτό...
Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας
Shakespeare William 1564-1616
Επικαιρότητα (1997)
Στο "Όνειρο" ο Σαίξπηρ καταπιάνεται το ερωτικό θέμα με θαυμαστή μαστοριά κι ελευθερία. Πλέκει την ιστορία του με ανθρώπινα πλάσματα όλων των τάξεων, βασιλιάδες, αστούς, λαό, δαιμόνια και ξωτικά παραμυθένια, που όλοι και όλα βρίσκονται σε μιαν ευγενικιά και καλόβολη οικειότητα σχέσεων μεταξύ τους, και συνθέτει μια ερωτική ιστορία τόσο χαριτωμένη, τόσο πλημμυρισμένη μ' ευφρόσυνη διάθεση, που δεν έχει το όμοιό της. Ο ποιητής μαγεμένος κι ο ίδιος από τη μαγεία της φύσης και της νιότης, σκύβει με συγκαταβατική αγάπη στη φτηνή ανθρώπινη ζωή, την ανεβάζει στο μαγικό πατάρι της σκη...
Περικλής
Shakespeare William 1564-1616
Επικαιρότητα (1997)
Το υπεύθυνο πνεύμα του ποιητή, το πνεύμα που χτυπάει τις δυνάμεις του κάκου, την κατάχρηση εξουσίας και την ακολασία, στην προσπάθεια του ν' αντισταθεί στην αφηνιασμένη εξαχρείωση που ακολούθησε τη θύελλα της Αναγέννησης, πλάθει χαραχτήρες σαν τον Περικλή, και προπάντων τη Μαρίνα, το διαμάντι που πέρασε μέσα απ' το ποτάμι, τον βούρκο και βγήκε χωρίς να πάθει η αγνότητα και η λαμπρότητα του, αυτή την ωραία μέσα στις ωραίες παρθενικές μορφές του Σ., που όσο κι αν σπανίζουν στον καιρό μας, υπάρχουν ωστόσο κι επιβάλλονται και δημιουργούν ανασταλτικό φράγμα στο κύμα της διαφθορά...
Πολύ κακό για τίποτα
Shakespeare William 1564-1616
Επικαιρότητα (1997)
Ο έρωτας ειπώθη από τις διάφορες εποχές, ανάλογα με τις ιδέες τους, θείος, ιερός, χυδαίος, κοινός, αφύσικος... Για τον Σαίξπηρ, τον ποιητή της Αναγέννησης, ο Έρωτας είναι η όλο υγεία ορμή, η γλυκιά όσο και φυσική μανία που πιάνει τ' ανθρώπινα πλάσματα, ιδιαίτερα την άνοιξη της ζωής τους, όταν ανθίζει η εφηβεία, και τα σμίγει κι έτσι ανανιώνει τη ζωή και κάνει την ανθρωπότητα αθάνατη και τη γη οικουμένη.
Ο βασιλιάς Ερρίκος ο Ε΄
Shakespeare William 1564-1616
Επικαιρότητα (1997)
Στο έργο τούτο, που 'χει πρωταγωνιστή ένα βασιλιά, εθνικό ήρωα της Αγγλίας, και θέμα του την κατακτητική νικηφόρα του εξόρμηση εναντίον της Γαλλίας, ο Σαίξπηρ αποκαλύπτει και το ρόλο της Εκκλησσίας. Ο αρχιεπίσκοπος του Κάντερμπρυ και ο επίσκοπος Ελύ υποβάλλουν στο νεαρό βασιλιά μια πρότασή - απαίτησή του στο γαλλικό θρόνο. Και βέβαια ο Ερρίκος ο Ε΄ εδέχθη την... αγία πρόταση μ' ενθουσιασμό, αφού και παλιά και τότε και τώρα οι επιτυχίες της Εξουσίας κρίνονται περισσότερο από την ικανότητά της ν' αρπάζει τα ξένα, παρά να δημιουργεί δικά της...
Αγάπης αγώνας άγονος
Shakespeare William 1564-1616
Επικαιρότητα (1997)
Ο τίτλος του έργου σημαίνει πράγματι και το θέμα του, πως είναι ερωτικό, και τη μορφή του, πως είναι περίτεχνη. Με τη λεχτική του χάρη ακόμη και την οπτική, είναι σαν μικρογραφία σε δαχτυλιδόπετρα, που συμβολίζει όλον τον άνθρωπο που φοράει το δαχτυλίδι. Κανένα άλλο έργο του Σαίξπηρ δεν έχει τόσο, θα λέγαμε, λογοτεχνικό φόρτο, τόσες ρίμες, τόσες στροφές, σε μορφή σονέτου είτε μπαλάντας, τόσα λογοπαίγνια, σχήματα λόγου κι εξυπνάδες. Είναι μέσα απ' όλα αυτά που η ζωή κι η αγάπη περνάει και χάνεται.
Ο βασιλιάς Ριχάρδος ο Γ΄
Shakespeare William 1564-1616
Επικαιρότητα (1997)
ΓΡΑΜ. Εδώ ν' το κατηγορητήριο του λόρδου Χάστιγξ· που, καλλιγραφημένο με μεγάλα γράμματα, θα το διαβάσουν σήμερα στον άγιο Παύλο: και πρόσεξε τι ωραία συνέπεια έχει: έντεκα ώρες έκαμα να το αντιγράψω, τι χτες τη νύχτα ο Κέιτσμπυ μου το 'στείλε. Το πρωτόγραφο εχρειάστη άλλο τόσο για να γίνει· κι όμως πριν από πέντε ώρες ζούσε ο Χαστιγξ άμεμπτος, ακατάκριτος, αθώος, ελεύθερος. Ωραίος κόσμος πράγματι! Ποιος είναι τόσο βλάκας που να μη βλέπει ετούτη τη χειροπιαστήν απάτη; Κι όμως ποιος έχει τάση τόλμη να μην κάνει πως δεν τη βλέπει; Είναι κακός αυτός ο κ...
Αντώνιος και Κλεοπάτρα
Shakespeare William 1564-1616
Εκδόσεις Καστανιώτη (1997)
Σημείωμα μεταφραστή Ο Αντώνιος και Κλεοπάτρα είναι το πρώτο έργο του Σαίξπηρ που μετέφρασα στα ελληνικά, όταν ανέλαβα το ανέβασμά του στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών το 1979. Τα χρονικά περιθώρια δεν μου είχαν επιτρέψει τότε να σεβαστώ τη δομή της τραγωδίας τόσο απόλυτα, όσο όταν αργότερα καταπιάστηκα με τις μεταφράσεις του Άμλετ και του Κοριολανού. Ξαναγυρίζοντας στο μεγαλειώδες αυτό έργο χωρίς προθεσμίες και πιέσεις, σεβάστηκα τη δραματική αρχιτεκτονική του -πιστός στο πνεύμα, αν όχι στο γράμμα- και θεώρησα ότι η αντιπαράθεση των δυο κειμένων, με την αυστηρή αντιστοιχί...
Σονέτα
Shakespeare William 1564-1616
Στιγμή (1998)
Τα "Σονέτα" περιέχουν μια θεωρία για την ποίηση: σύλληψη της παροδικότητας της ζωής, και με τον τρόπο αυτόν υπέρβαση της φθοράς και του θανάτου. Η ομορφιά που δείχνει ο καθρέφτης θα περάσει όπως ο ίσκιος στο ηλιακό ρολόι· μόνο ό,τι γραφτεί θα μείνει. Θα μείνουν επίσης τα παιδιά, που θα την διαιωνίσουν. Τα "Σονέτα", με τον πλούτο, τη μουσικότητα και την πρωτοτυπία τους, αποτελούν μαζί με τα αποσπάσματα της Σαπφούς και το βιβλικό "Άσμα Ασμάτων", την ωραιότερη ερωτική ποίηση όλων των εποχών. Συγχρόνως προσφέρουν μια μύηση στον χρόνο και τη ζωή.
Οι πρόσχαρες κυρίες του Γουΐνδσορ
Shakespeare William 1564-1616
Εκδόσεις Καστανιώτη (1998)
Οι κυρίες της ανωτέρας κοινωνίας του Γουΐνδσορ, με σκοπό να αποδείξουν στη βασίλισσά τους και στους συζύγους τους –που προσέβλεπαν στο παράσημο της Περικνημίδας, το Νόμπελ ευγενείας της εποχής– πως, εκτός από παιχνιδιάρες και ζαβολιάρες, είναι και ενάρετες, κάλεσαν τον μυθικό Γουλιέλμο να τους τα γράψει όλα αυτά σε ένα θεατρικό έργο. Ο μυθικός και ιπποτικός κύρ-Γουλιέλμος Σαίξπηρ –ο μόνος Γουλιέλμος και κατακτητής– ανασταίνει τον μυθικών διαστάσεων ήρωά του, τον ιππότη κύρ-Ιωάννη Φάλσταφ, και του στήνει μεγάλη λαχτάρα: τον απομυθοποιεί ερήμην του. Φαίνεται όμως πως, πιο παι...
Μακμπέθ
Shakespeare William 1564-1616
Εξάντας (1999)
Ειπώθηκε πως ο Μακμπέθ είναι η τραγωδία της φιλοδοξίας, ειπώθηκε ακόμη πως είναι η τραγωδία του τρόμου. Δεν είναι σωστό. Ένα μονάχα θέμα υπάρχει στο Μακμπέθ: ο φόνος. Ο Μακμπέθ δεν σκοτώνει μόνο για να γίνει βασιλιάς. Σκοτώσε για να επιβεβαιώσει την ύπαρξή του. Διάλεξε ανάμεσα στον Μακμπέθ που φοβάται να σκοτώσει και στον Μακμπέθ που σκότωσε. Αλλά ο Μακμπέθ που σκότωσε είναι πια κάποιος άλλος Μακμπέθ. Τώρα δεν ξέρει μόνο ότι μπορείς να σκοτώσεις, ξέρει ακόμη και ότι πρέπει να σκοτώσεις.