Δημαράς Αλέξης 1932-2012
Dimarás Aléxis
Ο Αλέξης Κ. Δημαράς (1932-2012) γεννήθηκε στην Αθήνα. Γιος του ιστορικού της λογοτεχνίας, των πολιτικών ιδεών και της εκπαίδευσης Κ.Θ. Δημαρά, επέλεξε από νωρίς ανάλογο δρόμο σπουδάζοντας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνεχίζοντας με μεταπτυχιακές σπουδές στο Λονδίνο. Εργάστηκε στην ιδιωτική εκπαίδευση, υπηρέτησε ωστόσο την εκπαίδευση και από δημόσιες θέσεις, σημαντικότερες από τις οποίες είναι η θέση του προέδρου του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας και του διευθυντή του Εθνικού Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, στο οποίο συγχωνεύθηκαν το καταργηθέν Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, το Κέντρο Εκπαιδευτικής Ερευνας, το Ινστιτούτο Παιδείας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης και ο Οργανισμός Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών. Για την προσφορά του ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Αθηνών και Πατρών. Έργα του είναι οι τόμοι "Νεοελληνική εκπαίδευση. Η μεταρρύθμιση που δεν έγινε" (Εστία), "Το εθνικό απολυτήριο" (Ερμής), "Σχολή Μωραΐτη 1936-2006: Ξεφυλλίζοντας 70 χρόνια παιδείας" - το τελευταίο εκδόθηκε από την Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας της Σχολής Μωραΐτη της οποίας υπήρξε ιδρυτικό μέλος. Έγραψε άρθρα σε πολλούς συλλογικούς τόμους και περιοδικά ενώ το 2008 δημοσίευσε, μαζί με την Βάσω Βασιλού-Παπαγεωργίου το ιστορικό βιβλίο-λεύκωμα "Από το κοντύλι στον υπολογιστή" (Μεταίχμιο). Σε αυτό αποτυπώνονται οι σημαντικότερες στιγμές της ελληνικής εκπαίδευσης από το 1830 μέχρι το 2000. Πέθανε στην Αθήνα, σε ηλικία 80 ετών, τον Ιούνιο του 2012. Ένα χρόνο μετά το θάνατό του εκδόθηκε το κύκνειο άσμα του, "Ιστορία της νεοελληνικής εκπαίδευσης: Το 'ανακοπτόμενο άλμα', τάσεις και αντιστάσεις στην ελληνική εκπαίδευση 1833-2000", σε επιμέλεια Βάσως Βασιλού-Παπαγεωργίου (εκδ. Μεταίχμιο, Ιούνιος 2013).
Παιδεία
Μεταίχμιο (2002)
Το περιοδικό Παιδεία κυκλοφόρησε από τον Ιανουάριο μέχρι τον Ιούνιο του 1936 σε έξι τεύχη. Όπως δηλώνει το ίδιο το όνομά του, επρόκειτο για ένα περιοδικό με παιδαγωγικά θέματα, με πρωτότυπες για την εποχή προσεγγίσεις και ριζοσπαστικές απόψεις. Εκδότης του ήταν ο Μίλτος Κουντουράς. Για το καλοκαίρι του ’36 είχε προγραμματίσει ένα διπλό τεύχος με πλούσια ύλη. Οι σελίδες του τεύχους αυτού βρέθηκαν σε ένα και μοναδικό αντίτυπο κανονικά τυπωμένες στις δύο όψεις του χαρτιού, στα κατάλοιπα του Μίλτου Κουντουρά. Είναι προφανές ότι η έκδοση δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ εξαιτίας της...
Ο Χαρίλαος Τρικούπης και η εποχή του
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Παπαζήση (2000)
Περιλαμβάνονται τα κείμενα: - Λύντια Τρίχα, "Ο Χαρίλαος Τρικούπης, η πολιτική του και το πολιτικό του έργο" - Κωνσταντίνος Σβολόπουλος, "Η εξωτερική πολιτική του Χαρίλαου Τρικούπη: διαχρονική θεώρηση" - Ευάγγελος Κωφός, "Διαπλοκή στρατηγικών και τακτικών επιλογών: ο Τρικούπης κατά την Ανατολική κρίση, 1875-1878" - Μαργαρίτα Δρίτσα, "Η Ελλάδα και ο ευρωπαϊκός οικονομικός τύπος κατά την Τρικουπική περίοδο: απαρχές της πολιτικής επικοινωνίας" - Δημήτρης Τσακίρης, "Η στάση της γερμανικής πολιτικής στο Ανατολικό ζήτημα και ειδικότερα σε σχέση με την Ελλάδα" -Σία Αναγνωστ...
Ο πόλεμος του 1897
Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (1999)
Φιλοσοφία και κοινωνικές επιστήμες
Εκδοτική Αθηνών (1999)
Ο τόμος "Φιλοσοφία και κοινωνικές επιστήμες" της "Εκπαιδευτικής Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας" είναι ένα πρωτοποριακά σχεδιασμένο μονότομο έργο και καλύπτει γνωστικά αντικείμενα εννέα επιστημών: της γλωσσολογίας, του δικαίου, της κοινωνιολογίας, της λαογραφίας, της οικονομίας, της παιδαγωγικής, της πολιτικής επιστήμης, της φιλοσοφίας και της ψυχολογίας. Τα λήμματα του έργου είναι κατανεμημένα με απόλυτη αλφαβητική σειρά (έτσι ώστε να είναι εύκολη και γρήγορη η προσφυγή του αναγνώστη στα επιμέρους άρθρα), ενώ παράλληλα υπήρξε και πρόνοια για τη σύνταξη ενός εκτεταμένου ευρετηρίο...
Η μεταρρύθμιση που δεν έγινε
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1998)
Από το 1821 το γένος επιθυμεί μιαν εκπαίδευση που θα βοηθήσει να μεταβληθούν οι ραγιάδες σε πολίτες ενός ελεύθερου κράτους. Τις προσδοκίες του τις εξέφρασε με σαφήνεια στην περίοδο 1821-1827. Στα δέκα επόμενα χρόνια διαμορφώθηκε το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Από τότε και ύστερα, το αίτημα παρέμεινε το ίδιο: Να γυρίσουμε σε κείνο που πρωτοζητήθηκε, να αποκτήσουμε σχολεία που να εκφράζουν το παρόν και να ετοιμάζουν για το μέλλον.
Το αλφαβητάρι με τον ήλιο
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (1997)
Μέσα στα ανακυκλίσματα των μεταρρυθμίσεων και αντιμεταρρυθμίσεων που χαρακτηρίζουν τη νεότερη ιστορία των εκπαιδευτικών πραγμάτων του τόπου, το "Αλφαβητάρι με τον Ήλιο" αποτελεί σημαντικό ορόσημο. Εκφράζει το γενικότερο πνεύμα του εκπαιδευτικού δημοτικισμού, και με την καταδίκη του από την αντιμεταρρύθμιση έγινε σύμβολο του πνεύματος αυτού.
