Κριαράς Εμμανουήλ 1906-2014
Kriarás Emmanouíl
Ο Εμμανουήλ Κριαράς (1906-2014) γεννήθηκε στον Πειραιά, με καταγωγή από την Κρήτη. Τελείωσε το γυμνάσιο στα Χανιά το 1924. Σπούδασε φιλολογία (Πανεπιστήμιο Αθηνών, 1924-29), βυζαντινή φιλολογία, νεοελληνική φιλολογία και συγκριτική γραμματολογία (Πανεπιστήμιο Μονάχου, 1930 και Πανεπιστήμιο Παρισιού, 1938-39 και 1945-48). Αναγορεύτηκε διδάκτορας το 1938. Επιστημονικός συνεργάτης του Μεσαιωνικού Αρχείου της Ακαδημίας Αθηνών (1930-39) και στη συνέχεια διευθυντής του (1939-50). Στη διάρκεια της Κατοχής έλαβε μέρος στην αντίσταση και κρατήθηκε στο Χαϊδάρι επί μήνες έως τον Σεπτέμβριο του 1944. Το 1950 διορίστηκε τακτικός καθηγητής μεσαιωνικής ελληνικής φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Διετέλεσε κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής, μεταξύ 1954-55. Απολύθηκε από τη θέση του από τη Χούντα (1968). Καλλιέργησε τη μεσαιωνική και τη νεοελληνική φιλολογία και γλώσσα και αγωνίστηκε για την επικράτηση της δημοτικής. Διετέλεσε: πρόεδρος εικοσαμελούς επιτροπής που μεταγλώττισε τους δικαστικούς κώδικες· πρόεδρος επιτροπής που πρότεινε το είδος μονοτονικού που εφαρμόζεται. Συνέθεσε το "Λεξικό της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γραμματείας 1100-1669" (14 τόμοι) και το "Λεξικό της δημοτικής". Δημοσίευσε μελέτες για τη μεσαιωνική και νέα ελληνική γλώσσα και φιλολογία. Ανάμεσα στα περισσότερα από 1.000 άρθρα και 60 βιβλία που εξέδωσε αυτοτελώς ο Εμμ. Κριαράς, ξεχωρίζουν οι μονογραφίες του για τον Ψυχάρη, το Σολωμό και τον Παλαμά, οι εκδόσεις παλαιότερων κειμένων της νεοελληνικής γραμματείας ("Πανώριας" του Χορτάτση, των θεατρικών του Πέτρου Κατσαΐτη, κ.ά), οι μελέτες του για το δημοτικισμό και η αλληλογραφία του. Τιμήθηκε με διεθνή βραβεία, μεταξύ των οποίων το Herderpreis και το βραβείο της Association des Etudes Grecques για το Μεσαιωνικό Λεξικό του. Επίσης, του απενεμήθηκαν τέσσερα ελληνικά παράσημα (το τελευταίο: Ταξιάρχης τάγματος τιμής) και ανακηρύχθηκε ιππότης της Λεγεώνας της τιμής στη Γαλλία και Commendatore in merito στην Ιταλία. Πέθανε από ανακοπή καρδιάς, στο σπίτι του στη Θεσσαλονίκη, το βράδυ της 22ης Αυγούστου 2014, σε ηλικία 108 ετών.
Πραγματώσεις και όνειρα
Κριαράς Εμμανουήλ 1906-2014
Ιανός (2001)
Ο τόμος περιλαμβάνει κείμενα του Εμμανουήλ Κριαρά, δημοσιευμένα και αδημοσίευτα που σχετίζονται με αναμνήσεις και βιώματά του κυρίως από την επιστημονική του δραστηριότητα. Ο συγγραφέας αναφέρεται στα μαθητικά και φοιτητικά του χρόνια, καθώς και στην κατόπιν επιστημονική του δραστηριότητα. Σκιαγραφεί δασκάλους και συναδέλφους του. Εκθέτει γεγονότα που συνδέονται άμεσα με τη ζωή και τη δράση του. Παρέχει εικόνες από την εποχή του πολέμου του '40 και τα επακόλουθά του. Κάνει εκτενή λόγο για το Λεξικό του της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γραμματείας, καθώς και το άλλο: της δ...
Πρόσφατα γράμματά μου σε πρόσωπα και ιδρύματα
Κριαράς Εμμανουήλ 1906-2014
Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη (2013)
Αντλώντας από το πλούσιο επιστολικό αρχείο του Καθηγητή Εμμανουήλ Κριαρά, στο παρόν έργο δημοσιεύονται 185 επιστολές του των ετών 2001-2011 προς πρόσωπα και ιδρύματα. Μια σημαντική έκδοση που αποτυπώνει την ασίγαστη δράση και τη διαρκή παρουσία στο πνευματικό γίγνεσθαι ενός κορυφαίου Έλληνα διανοούμενου.
Πρόσωπα και θέματα από την ιστορία του δημοτικισμού
Κριαράς Εμμανουήλ 1906-2014
Εκδόσεις Καστανιώτη (1986)
Συμβολή Β΄
Κριαράς Εμμανουήλ 1906-2014
Μουσείο Μπενάκη (2010)
[...] Πριν από πέντε χρόνια παρουσίασα ως δεύτερο τμήμα του βιβλίου μου "Ανιχνεύσεις" μια πρώτη "Συμβολή στο Χρονολόγιο του δημοτικισμού". Με το σημερινό μου δημοσίευμα παρουσιάζω μια δεύτερη "Συμβολή" στο θέμα, ως φυσική συνέχεια του δημοσιεύματος εκείνου. Υπογραμμίζω και πάλι ότι καταρτίζω Χρονολόγιο μόνο δημοτικιστικών δημοσιευμάτων και συναφών με το κίνημα γεγονότων· όχι του όλου γλωσσικού ζητήματος. Η θεωρητική ανακίνηση του γλωσσικού ζητήματος στον τόπο μας παρατηρείται βέβαια μέσα στον προχωρημένο δέκατο όγδοο αιώνα. Όμως έκρινα αναγκαίο να σημειωθούν στο Χρονολόγ...