Μερακλής Μιχάλης Γ. 1932-
Meraklís Michális G.
Ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, λαογράφος και φιλόλογος Μ. Γ. Μερακλής γεννήθηκε το 1932 στην Καλαμάτα. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και της Γοτίγγης της Γερμανίας, όπου και εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή. Το 1975 εξελέγη τακτικός καθηγητής λαογραφίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, του οποίου διετέλεσε και πρύτανης (1981-1982). Στο χρονικό διάστημα 1990-1999 δίδαξε το ίδιο αντικείμενο στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών, ύστερα από μετάκληση. Είναι προεδρος της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας και χρημάτισε πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων. Έχει εκδώσει βιβλία αναφερόμενα στη λαογραφία και τη (νεοελληνική κατεξοχήν) φιλολογία και έχει δημοσιεύσει πολυάριθμα άρθρα σχετικά με τα δύο αυτά αντικείμενα.
Η λάμψη του χρήματος στη νεοελληνική λογοτεχνία
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη (2014)
Η παιδαγωγική και διδακτική αξιοποίηση του παραμυθιού
Συλλογικό έργο
Γρηγόρη (2007)
Το παραμύθι είναι το προσφιλέστερο και ίσως το ουσιωδέστερο είδος της ελληνικής προφορικής λαϊκής παράδοσης, το οποίο πρέπει και συνήθως αξιοποιείται στο Δημοτικό Σχολείο και ιδίως στις δύο πρώτες τάξεις του, μέχρι σήμερα. Πάντως η θέση και η παιδαγωγική αξιοποίηση του παραμυθιού, κατά τη σχολική πράξη, στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση είναι εξαιρετικά υποβαθμισμένη, σε σχέση με τη μεγάλη παιδαγωγική αξία του. Στον παρόντα τόμο δεκατέσσερις ειδικοί επιστήμονες, λαογράφοι, παιδαγωγοί και ψυχολόγοι, προσεγγίζουν το παραμύθι από την πλευρά της ειδικότητάς τους, ως αφηγηματικό εί...
Η παράδοση μέσα από τη νεωτερικότητα
Anttonen Pertti J.
Εκδόσεις Πατάκη (2018)
Η έννοια της παράδοσης από πού προκύπτει; Δηµιουργήθηκε από εκείνους που ερευνούν τις παραδόσεις ή από εκείνους των οποίων τις παραδόσεις ερευνούν οι επιστήµονες; Και στις δύο περιπτώσεις εφαρµόζονται συγκεκριµένα κριτήρια για την παραδοσιακότητα, είτε αυτά δηλώνονται ρητά είτε όχι. Κι ενώ τα άτοµα ή οι οµάδες που ακολουθούν παραδοσιακές πρακτικές δεν είναι υποχρεωµένα να απαριθµήσουν τα κριτήρια που τους οδηγούν στο να χαρακτηρίζουν µια πράξη τους παραδοσιακή, δεν µπορεί να συµβαίνει το ίδιο µε εκείνους που µελετούν τις παραδόσεις επιστηµονικά. Στην ακαδηµαϊκή ανάλυση, οι...
Η συνηγορία της λαογραφίας
Μερακλής Μιχάλης Γ. 1932-
Ίδρυμα Αγγελικής Χατζημιχάλη (2004)
Έχει γίνει μόδα ορισμένοι ιστορικοί, κοινωνικοί, ανθρωπολόγοι, κοινωνιολόγοι και άλλοι να ασκούν αξιωματικά μιαν επιδερμική κριτική στη λαογραφία, χρησιμοποιώντας μονότονα τα ίδια πάντα τετριμμένα, κυριολεκτικά έωλα επιχειρήματα, αγνοώντας (ηθελημένα ή όχι, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία) την ιστορία και προπάντων τη διαδρομή της επιστήμης αυτής ιδίως στο δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα. Ο συγγραφέας του παρόντος βιβλίου έχει εκφράσει με διάφορους τρόπους την ανάγκη να γίνει ένας επιστημονικός διάλογος για να διευκρινιστούν πολλές παρεξηγήσεις. Εντούτοις οι τιμητές της λαογρ...
Ηδονών ήδιον έπαινος: Θεωρήσεις της παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας
Συλλογικό έργο
Τζιόλα (2018)
Περιέχει: Πρόλογος, Χαιρετισμός, Εισαγωγή, Σύντομο βιογραφικό, Πεδία έρευνας, Εργογραφία, κείμενα για το έργο του Β. Δ. Αναγνωστόπουλου, γλώσσα και λογοτεχνία στην εκπαίδευση, προφορική λογοτεχνία και λαϊκή παράδοση, ζητήματα παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας, Ευρετήριο.
Θέματα λαογραφίας
Μερακλής Μιχάλης Γ. 1932-
Εκδόσεις Καστανιώτη (1999)
Ο τόμος εντάσσεται στη σειρά της "Νεας Ελληνικής Λαογραφίας". Ο προσδιορισμός "νέα" δεν υπονοεί ότι υπάρχει κάποια βαθιά ρήξη με τη λαογραφία του Πολίτη και των επιστημόνων συνεχιστών του. Θέλει απλώς να δηλώσει ότι και η λαογραφία, όπως και όλες οι άλλες επιστήμες του ανθρώπου, αναπόφευκτα εξελίσσεται, αποτελώντας ωστόσο φυσική συνέχεια της προηγούμενης λαογραφίας. Η εξέλιξη δεν σημαίνει ρήξη. Άλλωστε, ειδικά όσον αφορά στις επιστήμες του ανθρώπου, όσο πιο συνετός γίνται κανείς με τα χρόνια, τόσο περισσότερο πείθεται ότι η ανανέωση και η εξέλιξη πρέπει να νοούνται με τη με...
Θεώρηση του Νίκου Καζαντζάκη
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1993)
Στο πρώτο τέταρτο του αιώνα μας άρχισε να ορθώνεται μεστωμένη η μεγάλη προσωπικότητα του Νίκου Καζαντζάκη. Στο δεύτερο τέταρτο του αιώνα μας, η προσωπικότητα αυτή έδειξε ολάκερο τον απαρομοίαστο πνευματικό της δυναμισμό και με ασίγαστο δημιουργικό οίστρο, με αυστηρότητα και θαυμαστή πειθαρχία πνεύματος και σώματος, ύψωσε ένα πολύμορφο, επιβλητικό έργο που προκάλεσε -όπως όλων των μεγάλων πνευματικών μορφών τα έργα- ένθερμο έπαινο και ψόγο. Τώρα, ένα σχεδόν τέταρτο αιώνα μετά το θάνατό του, προβάλλει για τις γρηγορούσες συνειδήσεις που μ' αγωνία εφορεύουν τον πνευματικ...
Κανίσκιον φιλίας
Συλλογικό έργο
Αναγνωστόπουλος Βελισσάριος Σ. (2002)
[...] Ο τιμητικός τόμος για τον Guy/Michel Saunier "Κανίσκιον φιλίας" αποτελείται, μετά το βιογραφικό-μυθιστορηματικό "Χαιρετισμό" του Βασίλη Βασιλικού, από μελέτες για την Ελλάδα στους ποικίλους πολιτιστικούς σταθμούς της, στους οποίους ο Saunier συχνάζει άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο. Πέρα από τις δύο μελέτες της Ε. Αρβελέρ και του J.P. Vernant που αποτελούν ένα είδος τελετουργικής Εισόδου και Εξόδου, οι υπόλοιπες είναι οργανωμένες σε τέσσερις θεματικού άξονες (μερικές από αυτές αλληλοεμπλέκονται θεματικά) σε διαχρονική προοπτική. Πολλά θέματα συμπίπτουν με ορισμ...
Κρήτη και λαϊκός πολιτισμός
Συλλογικό έργο
Ταξιδευτής (2007)
Ανεξάρτητα από τη μορφή που αποκτά, ο τοπικός πολιτισμός επανέρχεται στις μέρες μας ως αναβίωση ή συνεχίζει ως επιβίωση. Σ' όλες τις περιπτώσεις ανταποκρίνεται στις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου να εγκαθιδρύσει μορφές επικοινωνίας με το παρελθόν, να έχει σημεία αναφοράς σ' έναν κόσμο που παγκοσμιοποιείται. Τα άρθρα που εμπεριέχονται στον τόμο καταθέτουν την αντιφατικότητα, αλλά και την πολυπλοκότητα της οικονομίας, της κοινωνίας και του πολιτισμού της Κρήτης, όπου συνυπάρχει το παρελθόν με το παρόν.
Λαϊκός πολιτισμός και νεοελληνικός διαφωτισμός
Μερακλής Μιχάλης Γ. 1932-
Εκδόσεις Παπαζήση (2007)
Στους χρόνους του Νεοελληνικού Διαφωτισμού προτείνεται από τους εκπροσώπους της κοραϊκής "μέσης οδού" για τον υπόδουλο ακόμα ελληνικό λαό, ενόψει πάντως της προσδοκώμενης ανεξαρτησίας του, ένα πρότυπο πολιτισμού με το συγκερασμό θεμελιωδών παραμέτρων: παράδοσης και νεωτεριστικού πνεύματος, λαϊκότητας και λογιότητας, Ανατολής και Δύσης. Η μεικτή γλώσσα θεωρείται η πλέον αρμόζουσα ως το αντικαθρέφτισμα ενός ανάλογου πολιτισμού. Το δοκίμιο αυτό επιχειρεί να δείξει, ότι το προτεινόμενο πρότυπο δεν υπήρξε εξωπραγματικό κατασκεύασμα, αντίθετα η βάση του ήταν ιστορικά τεκμηριωμέ...
Λαογραφικά ζητήματα
Μερακλής Μιχάλης Γ. 1932-
Διάττων (2004)
Περιεχόμενα - Πρόλογος - Α΄ Η λαογραφία ως επιστήμη - 1. Η ιστορικότητα των λαογραφικών φαινομένων - 2. Λαός και λαϊκός πολιτισμός - 3. Η σιωπή, τα γέλια και τα κλάματα. Μικρή συμβολή στη διευκρίνιση των σχέσεων της λαογραφίας με τη φιλολογία και την κοινωνιολογία - Β΄ Η πόλη και η αστική ζωή - 1. Αστική λαογραφία - 2. Ο άνθρωπος της πόλης - 3. Ο άνθρωπος της πόλης και το θέμα της παρακμής - 4. Πολιτιστικά - 5. Τι είναι ο folklorismus - 6. Το αργό γδύσιμο - 7. Λαογραφικά της Αθήνας (1834-1984) - Γ΄ Ο άλλος χώρος - 1. Όψεις παραδοσιακότητας του χώρου - 2. Δια...
Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Πατάκη (2007)
Ένα έργο που χρειάστηκε 19 έτη για να ολοκληρωθεί και είναι ενημερωμένο με τα πιο πρόσφατα δεδομένα και εξελίξεις στο χώρο της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζονται 106 επιστήμονες: φιλόλογοι, ιστορικοί, δημοσιογράφοι, κριτικοί, ερευνητές, συγγραφείς, θεατρολόγοι, βιβλιογράφοι. Περιέχει λήμματα για δημιουργούς, λογοτεχνικά έργα που ξεχώρισαν, ρεύματα και σχολές, λογοτεχνικά είδη, όρους της θεωρίας της λογοτεχνίας, περιοδικά, μελετητές της λογοτεχνίας, ιδρύματα, εκδοτικούς οίκους κ.ά., καθώς και ενημερωμένη και αναλυτική βιβλιογραφία. Σωστά οργανωμένο, πρωτότυπο, χρήσι...
Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Πατάκη (2012)
Ένα έργο που χρειάστηκε 19 έτη για να ολοκληρωθεί και είναι ενημερωμένο με τα πιο πρόσφατα δεδομένα και εξελίξεις στο χώρο της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Συνεργάζονται 106 επιστήμονες: φιλόλογοι, ιστορικοί, δημοσιογράφοι, κριτικοί, ερευνητές, συγγραφείς, θεατρολόγοι, βιβλιογράφοι. Περιέχει λήμματα για δημιουργούς, λογοτεχνικά έργα που ξεχώρισαν, ρεύματα και σχολές, λογοτεχνικά είδη, όρους της θεωρίας της λογοτεχνίας, περιοδικά, μελετητές της λογοτεχνίας, ιδρύματα, εκδοτικούς οίκους κ.ά., καθώς και ενημερωμένη και αναλυτική βιβλιογραφία. Σωστά οργανωμένο, πρωτότυπο, χρήσι...
Μέρες του ποιητή Κ. Π. Καβάφη
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (2006)
Μια από τις εξέχουσες ιδιότητες του Ελληνισμού είναι να σπέρνει τον κόσμο εκπολιτίζοντάς τον, εξανθρωπίζοντάς τον. Από την ιδιότητα του σπορέα ως την πραγματικότητα της Διασποράς, η απόσταση είναι μικρότερη από όσο με την πρώτη ματιά φαίνεται. Όπου γης κι αν στάθηκαν οι Έλληνες, ο νους τους έμεινε αμετακίνητος στο άθλημα της κορύφωσης. Το πιο μεγάλο επίτευγμα της γόνιμης αυτής διασποράς του Ελληνισμού, στην Αναγέννηση στάθηκε ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος· στον αιώνα μας, ο αλεξανδρινός ποιητής Κ.Π. Καβάφης.Όπως εκείνος ο μεγαλόπνοος Κρητικός με τα χρώματα, κι ετούτος, με τι...
Μετα-πτυχιακά, εξελίξεις και προοπτικές στην προσχολική και πρωτοσχολική αγωγή
Συλλογικό έργο
Ελληνικά Γράμματα (1996)
Μνήμη του Ηλία Βενέζη
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1999)
Η παρουσία του Ηλία Βενέζη στα νεοελληνικά γράμματα εκφράζει με τρόπο ανεπανάληπτο μια δραματική περίοδο της Ιστορίας του Έθνους μας. Συγχρόνως όμως, αποτελεί μια βεβαίωση της ενότητας του Ελληνισμού με καρδιά του το Αιγαίο πέλαγος. Ανατολίτης, αιγαιοπελαγίτης, Έλληνας, συναίρεσε μέσα στο έργο του την τέχνη ως μεράκι κι ως υπαρξιακή λειτουργία με την κατάθεση μιας μαρτυρίας που σώζει την ιστορία ζωντανότερη από οποιοδήποτε ιστορικό βιβλίο. Ένας από τους πιο εκλεκτούς, λαοφιλείς συγγραφείς της περίφημης Γενιάς του '30, έφερνε μέσα στις φλέβες του το αίμα του παραμυθιού. Α...
Μνημονάριον του Φώτη Κόντογλου
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1985)
Με την απόσταση που τραγικά ανοίγει ο χρόνος όταν η ύπαρξη κρυσταλώνεται με την τελευτή της, ατενίζουμε σήμερα τον Φώτη Κόντογλου - είκοσι χρόνια μετά την κοίμησή του και ενενήντα από την γέννησή του. Τον ατενίζουμε με βαθύ σέβας και πιστή αγάπη να ψηλώνει από χρόνο και χρόνο και μέσα στην δεινή εμπλοκή του Ελληνισμού με την εποχή μας, να κερδίζει η μορφή και το έργο του ακέρια την σημασία τους. Με καθαρότερη σήμερα ματιά και με καρδιά που βρίσκει την δύναμη να τιθασεύει την αγάπη της στον ζυγό της δίκαιης κρίσης, θωρούμε τον Φώτη Κόντογλου να υψώνεται εις κεφαλήν γωνίας τ...