Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η επιστήμη της κοσμολογίας ασχολείται ούτε λίγο ούτε πολύ με την προέλευση και τη δομή του σύμπαντος: τι είναι, πώς γεννήθηκε, πού μπορεί να οδηγείται; ποιο είναι το μέγεθος, η φύση και η ηλικία του; "Το βιβλίο του κόσμου" παρουσιάζει τη σημερινή κατάσταση των γνώσεών μας για το σύμπαν, μέσα από τα κείμενα των σημαντικότερων ανθρώπων που εργάζονται σήμερα ή συνέβαλαν κάποτε σε αυτό το πεδίο. Καθώς η κοσμολογία καλύπτει όλες τις μορφές ενέργειας και ύλης, το βιβλίο περιλαμβάνει μελέτες για το γαλαξία μας, για το ηλιακό μας σύστημα, από τους ενδότερους πλανήτες μέχρι τα απώτε...

Τι είναι η μεγάλη έκρηξη; Ποιος κρύβεται πίσω της; Γιατί πιστεύουμε ότι πράγματι έγινε; "Αποφάσισα να γράψω ένα βιβλίο για τη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης επειδή αποτελεί ένα από τα κορυφαία επιτεύγματα του ανθρώπου. Θα ήθελα να μάθουν όλοι γι' αυτή, να απολαύσουν τη μαγευτική ιστορία της, να την καταλάβουν. Είναι η ιστορία της γένεσης του Σύμπαντος, και οι άθλοι των πρωταγωνιστών της: λαμπροί επιστήμονες που αφιέρωσαν τη ζωή τους στη μάχη εναντίον της κατεστημένης ιδέας ενός αιώνιου και αμετάβλητου Κόσμου. Μέσα από παράξενες καταστάσεις επιστημονικής φιλοδοξίας, επαγγελμ...

Η βαθιά φιλία του Άλμπερτ Αϊνστάιν με τον Κουρτ Γκέντελ "άφησε εποχή". Αποδείχθηκε πολύ σημαντική, τόσο για την ίδια την επιστήμη όσο και για τους δύο κορυφαίους επιστήμονες. Οι ανακαλύψεις τους -στο πλαίσιο των συγκλονιστικών ρευμάτων της φυσικής, της φιλοσοφίας της λογικής, των μαθηματικών και της τέχνης που κατέκλυσαν τον εικοστό αιώνα- ήταν κοσμοϊστορικές. Από τις πρώτες κιόλας ημέρες που βρέθηκαν στην Αμερική, στο Ινστιτούτο Ανωτέρων Μελετών του Πρίνστον, αχώριστοι, επέστρεφαν κάθε μέρα μαζί στα σπίτια τους. Μοιράζονταν τις ιδέες τους για τη φυσική, τη φιλοσοφία, την...

Στο σχολείο μάθαμε ότι πρώτος αριθμός είναι εκείνος που διαιρείται (ακριβώς) μόνο με τη μονάδα και με τον ίδιο του τον εαυτό. Εκείνο που δεν μάθαμε είναι ότι οι πρώτοι αριθμοί, ταυτίζονται με το πιο βασανιστικό μυστήριο που προσπαθεί να εξιχνιάσει η ανθρώπινη γνώση. 330 π.Χ.: ο Ευκλείδης, στα Στοιχεία του, αποδεικνύει ότι οι πρώτοι αριθμοί είναι άπειροι, ρίχνοντας το γάντι στους μαθηματικούς των επόμενων αιώνων. Πού βρίσκεται η πρότυπη μορφή (το καλούπι) που παράγει αυτούς τους αριθμούς; Ποιος είναι ο επόμενος; 1859, Ακαδημία του Βερολίνου: ο γερμανός μαθηματικός Μπέρ...

Γνωρίζουμε ότι το Σύμπαν διαστέλλεται, όμως οι θεωρίες σχετικά με το μέλλον του είναι αμφιλεγόμενες. Άραγε, θα συνεχίσει να υπάρχει ή θα εξαφανιστεί; Η μοίρα του εξαρτάται από την ποσότητα και τις ιδιότητες της ύλης που περιέχει. Δηλαδή, προκειμένου να αποφανθούμε για το μέλλον του Σύμπαντος, πρέπει πρώτα να το... ζυγίσουμε! Εξαιρετικά αποκαρδιωτική προοπτική. Παρ' όλα αυτά, οι προσπάθειες έχουν ήδη αποκαλύψει μια μεγάλη έκπληξη: υπάρχουν πολύ περισσότερα "εκεί έξω" από όσα μπορούν να ανιχνεύσουν τα τηλεσκόπια. Μια αόρατη "ουσία" μεταβάλλει δραματικά το βάρος του Σύμπαντ...

Πότε μια γάτα είναι ζωντανή και νεκρή, ταυτόχρονα; Μα, οπωσδήποτε, όταν πρόκειται για τη γάτα του Σρέντινγκερ. Μια γάτα με διπλή υπόσταση. Το ίδιο συμβαίνει και με τα άτομα του μικρόκοσμου. Μπορούν να βρίσκονται σε δύο διαφορετικούς τόπους, ταυτόχρονα. Άραγε, μήπως κι εμείς -εκτός από τον συνηθισμένο οικείο μας χώρο- βρισκόμαστε, ταυτόχρονα, και κάπου αλλού; Η κβαντική φυσική εγείρει εξαιρετικής σημασίας φιλοσοφικά και τεχνολογικά ερωτήματα, τα οποία αναμφισβήτητα ανεβάζουν την πίεση των διανοητών. Ο συγγραφέας -εξαιρετικός εκλαϊκευτής της επιστήμης- απεχθάνεται τα εγκ...

Άραγε, μετά από δισεκατομμύρια χρόνια -εκείνη τη μακάβρια εποχή- λίγο πριν το Σύμπαν μας καταλήξει, ψυχρό και σκοτεινό, στο παντοτινό τέλος του, θα μπορούσε η ανθρωπότητα να δραπετεύσει μετοικώντας σε ένα άλλο, γειτονικό σύμπαν; Οι "Παράλληλοι κόσμοι" είναι ένα διαστημικό ταξίδι στα πέρατα της φαντασίας, ένα εκθαμβωτικό πορτρέτο της θυελλώδους επανάστασης που σαρώνει το τοπίο της σημερινής κοσμολογίας. Το Σύμπαν μας μοιάζει με κοσμική φυσαλίδα που αναδεύεται αιώνια μέσα σε έναν ωκεανό από σύμπαντα-φυσαλίδες. Ποια είναι η μοίρα της; Μήπως η εξαφάνισή της σημάνει το τέλος...

Πώς γεννιέται και πότε πεθαίνει ένα αστέρι; Τι είναι οι μαύρες τρύπες και τι σχέση έχουν με τις λευκές τρύπες; Πότε οι κόκκινοι γίγαντες γίνονται άσπροι νάνοι; Ποιοι νόμοι καθορίζουν τη συμπεριφορά της ύλης στο εσωτερικό μιας μαύρης τρύπας; Μήπως στο σύμπαν υπάρχει μια σειρά από μαύρες τρύπες κλεισμένες η μία μέσα στην άλλη; Μήπως ολόκληρος ο Κόσμος μας είναι μια περιοχή κρυμμένη στο βάθος μιας μαύρης τρύπας; Ο Ζαν Πιερ Λουμινέ, μας προσφέρει ένα περιεκτικό έργο για τη γένεση, τη ζωή και το θάνατο των αστέρων. Κυρίως, εστιάζει στην ιστορία της μαύρης τρύπας. Μας παρ...

Το 1906, στην Τσεχία, γεννιέται ένα αγόρι με υψηλότατο βαθμό νοημοσύνης. Στα 8 του χρόνια συνειδητοποιεί ότι οι διανοητικοί ορίζοντες των γονιών του είναι πολύ περιορισμένοι. Η λογική κυριαρχεί στη σκέψη του, όμως ο σπόρος της παράνοιας διαμορφώνει τον βίο του. Στα 18 του -στο Πανεπιστήμιο- γνωρίζει τον έρωτα της ζωής του: τον πλατωνισμό. Λίγο αργότερα, αιχμάλωτος της λογικής των μαθηματικών, επινοεί το θεώρημα της μη πληρότητας. Διαβάζει παραμύθια -παριστάνουν τον κόσμο όπως θα έπρεπε να είναι- ενώ λατρεύει τις ταινίες του Ντίσνεϊ (συγκεκριμένα τη Χιονάτη). Στη Βιέννη του...

Αίγυπτος, μια χώρα στο σταυροδρόμι της Ανατολής με τη Δύση που κουβαλάει καλά κρυμμένα τα μυστικά ενός πολιτισμού, ο οποίος άνθησε περισσότερο από 5.000 χρόνια πριν. Σε τούτη τη γη συναντιούνται στα μέσα του 19ου αιώνα δύο άνθρωποι τόσο διαφορετικοί και ταυτόχρονα τόσο ίδιοι. Ο δυναμικός, γεμάτος ζωή και πάθος Γάλλος εξερευνητής Ογκύστ Μαριέτ, και ο ρομαντικός, χαμηλών τόνων και χαρισματικός Γερμανός αιγυπτιολόγος Χάινριχ Μπρουγκς. Μαζί ξεκινούν μια θαυμαστή περιπέτεια που καταλήγει στο λυκαυγές του νέου αιώνα. Σφυρηλατούν μια μοναδική σχέση φιλίας και φέρνουν στο φως μνημε...

Εάν θέλαμε να χαρακτηρίσουμε μονολεκτικά αυτό το βιβλίο θα αρκούσε η λέξη "πάθος". Η ιστορία των μεταμαθηματικών μοιάζει με ένα "ανθρώπινο δράμα": ιδιοφυείς μαθηματικοί εφαρμόζουν -ανά εποχές- τις μεθόδους τους προκειμένου να "σκάψουν" βαθιά στις ρίζες των μαθηματικών και να αμφισβητήσουν τους περιορισμούς της ίδιας της επιστήμης τους. Τα μαθηματικά ταυτίζονται με τον φορμαλισμό, την τελειότητα, τον απόλυτο υπολογισμό, την πλήρη τυπικότητα, την πληρότητα, την αδιαμφισβήτητη βεβαιότητα. Ή μήπως όχι; Μήπως ταυτίζονται με την τυχαιότητα, το αίνιγμα και το παράδοξο; Ο "βα...

Τι θα σήμαινε για εμάς -κοινωνικά, πνευματικά, νομικά, υλικά και ψυχολογικά- το να ζούμε για πάντα; Ποια είναι η φύση ενός άπειρου συνόλου; Μπορούμε να κάνουμε λόγο για μικρά και για μεγάλα άπειρα; Άραγε, το Σύμπαν θα υπάρχει αιωνίως; Σε ένα άπειρο Σύμπαν μπορεί να συμβεί οτιδήποτε; Άραγε, ο Θεός είναι άπειρος; Και αν ναι, δεν πρέπει να είναι "πιο μεγάλος" από τα εγκόσμια άπειρα, όπως είναι ο ανεξάντλητος κατάλογος των θετικών αριθμών; Πόσα άτομα φιλοξενούνται στο ξενοδοχείο "Το άπειρο", του γερμανού μαθηματικού Νταβίντ Χίλμπερτ; Οι αρχαίοι φιλόσοφοι με πρώτο τον Ζήνωνα αν...

Ντάβιντ Χίλμπερτ (1862-1943): ο μοναδικός μαθηματικός του 20ού αιώνα, στη ζωή του οποίου απεικονίζεται ολόκληρη η ιστορία των μαθηματικών της εποχής του. Οι μαθητές του, σαν μαγεμένοι, συνωστίζονταν στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν, πριν και ανάμεσα από τους Παγκόσμιους Πολέμους, προκειμένου να απολαύσουν τον σημαντικότερο μαθηματικό της Ιστορίας, την ίδια την προσωποποίηση των μαθηματικών. Ο Χίλμπερτ είναι ο πατέρας του φορμαλισμού (της πιο ακραιφνώς τυπικής σχολής στην προσπάθεια των μαθηματικών να διερευνήσουν τα θεμέλια της επιστήμης τους), και μαζί με τον Ανρί Πουαν...

Το 1971, τα εκπληκτικά "Έγγραφα του Πενταγώνου" του Ντάνιελ Έλσμπεργκ αποκάλυψαν όχι μόνο κάποιες από τις κυβερνητικές μηχανορραφίες πίσω από τον Πόλεμο του Βιετνάμ, αλλά επίσης μια άκρως μυστική ομάδα επιστημόνων που διαπλέκονταν με την κυβέρνηση, τη λεγόμενη "ομάδα Ιάσων". Το "Κωδικός Ιάσων" είναι η πρώτη εκ των ένδον προσέγγιση σε αυτή τη μυστηριώδη ομάδα, μια συναρπαστική, εκρηκτική περιγραφή του τι συμβαίνει όταν η επιστήμη συναντά την πολιτική. Εξαιρετικά προικισμένοι, πατριώτες και πεισματικά ανεξάρτητοι, οι "Ιάσονες" συναντιούνταν κάθε καλοκαίρι, από το 1960 και...

Ένας θαυμάσιος οδηγός στα μονοπάτια του νυχτερινού ουρανού. Οι χάρτες οδηγούν τους αρχάριους και βοηθούν τους γνώστες να βρίσκουν τους αστερισμούς και τα ουράνια σώματα με γυμνό μάτι, ενώ οι αρχαίοι μύθοι και θρύλοι που παρουσιάζονται συνοπτικά υποβάλλουν τη γοητεία και το μυστήριο των άστρων.

Ο Ραμανουτζάν θεωρείται ο σπουδαιότερος μαθηματικός της Ινδίας, ίσως καλύτερος από τον Χίλμπερτ, ισάξιος του Γκάους και του Όιλερ. Η μυθιστορηματική ζωή του -που ξεκίνησε από ένα μικρό χωριό της Ινδίας, έλαμψε στο Κέμπριτζ και κατέληξε στην πνευματική μοναξιά της αγαπημένης του πατρίδας- αποτελεί την πλέον συγκινητική ιστορία των σύγχρονων μαθηματικών. Το 1913, ένας νεαρός -ανειδίκευτος στα μαθηματικά- ινδός υπάλληλος γράφει μια επιστολή στον διαπρεπή βρετανό μαθηματικό Γκόντφρι Χ. Χάρντι, παρακαλώντας τον να του πει τη γνώμη του για κάποια μαθηματικά θεωρήματα που επιν...

Ποια είναι, πώς γράφτηκαν και τι σημαίνουν τα έργα του Άλμπερτ Αϊνστάιν; Από την "Ηλεκτροδυναμική των κινούμενων σωμάτων" (1905) μέχρι την "Κοινωνική ευθύνη του επιστήμονα" (1946) -μια ιλιγγιώδης περιδιάβαση στο μυαλό, τη ζωή και τον κόσμο του πιο διάσημου επιστήμονα των καιρών μας.

O Ρόμπερτ Οπενχάιμερ ήταν ένα αίνιγμα· ένας θεωρητικός φυσικός με τις ιδιότητες ενός χαρισματικού ηγέτη, ένας εστέτ που χαρακτηριζόταν από την έντονη αμφισημία. Ήταν ο Προμηθέας της Αμερικής, ο "πατέρας της ατομικής βόμβας", που σε καιρό πολέμου βρήκε το μυστικό της αστείρευτης ενέργειας του Ήλιου, για χάρη της χώρας του. Όμως, όταν πάλεψε να μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε τους τρομερούς κινδύνους της βόμβας, το κατεστημένο στράφηκε αμέσως εναντίον του. Η οδύνη και ο εξευτελισμός που υπέστη ο Οπενχάιμερ το 1954 -κατηγορούμενος ως επικίνδυνος για την εθνική ασφάλεια των...

Ο μεγαλοπρεπής Δανός Τίχο Μπράχε ήταν ένας πλούσιος, διάσημος αστρονόμος, θρυλικός οικοδεσπότης, ευφυέστατος, με μια τεχνητή μύτη φτιαγμένη από χρυσό και ασήμι. Για την Ευρώπη του 1570 υπήρξε ένας "πρίγκιπας" ανάμεσα σε αστρονόμους, και ένας αστρονόμος ανάμεσα σε πρίγκιπες. Ο Γιοχάνες Κέπλερ ήταν ένας φτωχός, άσημος, ενθουσιώδης και μεγαλοφυής μαθηματικός που θα έδινε ακόμη και την ψυχή του προκειμένου να δουλέψει δίπλα στον Τίχο, έστω και ως απλός βοηθός του! Δεν άργησε η ώρα που ο πανίσχυρος Τίχο εκτίμησε την εμμονή του Κέπλερ στη μαθηματική αυστηρότητα, και βρήκε στο...

Στις 22 Αυγούστου 2006, τέσσερις χιλιάδες μαθηματικοί συνέρρευσαν στη Μαδρίτη για να παρακολουθήσουν το 25ο Διεθνές Συνέδριο Μαθηματικών, και να παρευρεθούν στην απονομή του Μεταλλίου Φιλντς (το "Νόμπελ" των μαθηματικών). Το βραβείο θα απένειμε ο Βασιλιάς Χουάν Κάρλος σ' έναν μυστηριώδη ρώσο μαθηματικό από την Αγία Πετρούπολη, τον Γκριγκόρι Πέρελμαν, για το μνημειώδες επίτευγμά του: την απόδειξη της Εικασίας του Πουανκαρέ. Όμως, αυτή η εκκεντρική ιδιοφυΐα ουδέποτε εμφανίστηκε· αγνόησε τους πάντες· ακόμη και το έπαθλο: ένα εκατομμύριο δολάρια. Η ιστορία ξεκινά το 1904, ό...