Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Σκοπός της έκδοσης αυτού του τόμου είναι η έντυπη και επεξεργασμένη παρουσίαση των ομιλιών του πρώτου Φιλοσοφικού Καφενείου που οργανώθηκε το 2005 από το Μουσείο Μπενάκη και το Κέντρο Πολιτιστικών Μελετών με γενικό θέμα τον σύγχρονο πολιτισμό. Από θεματικής πλευράς τα εννιά κείμενα του παρόντος τόμου διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Σε αυτά που αναφέρονται γενικά στον σύγχρονο δυτικό και ελληνικό πολιτισμό, και σ' εκείνα που επικεντρώνονται σε επί μέρους τομείς της σύγχρονης κουλτούρας και συγκεκριμένα στην καθημερινότητα, στη μεγαλούπολη, στο σώμα, στους διανοούμεν...

εριγράφοντας τις περιστάσεις που τον οδήγησαν να συμμετάσχει στη συμμορία που πιάστηκε το 1967, μετά από αιματηρή ανταλλαγή πυροβολισμών, και που στη συνέχεια, μετά την ισόβια καταδίκη του, τον έσπρωξαν να δουλέψει για την δημιουργία ενός πολιτικού κινήματος στις φυλακές, ο Νοταρνικόλα μας προσφέρει ένα πολύτιμο κλειδί ανάγνωσης για πολλά άλλα γεγονότα: την κρίση της «γκεριγιερίστικης» ιδεολογίας, τη μετανάστευση από το Νότο, το ρόλο των κρατικών θεσμών στην πολιτική ένταξη.

Η απόκλιση-παρέκκλιση, -η παρέγκλισις του Επίκουρου- είναι συστατική του κόσμου μας. Μια απόκλιση από τις ευθείες τροχιές των ατόμων, που θα χάνονταν στο άπειρο, επιτρέπει στον κόσμο να συγκροτηθεί, στην ύλη να πορευτεί -αντίστροφα από την αποσυνθετική εντροπία- προς διαρκώς ποοολυπλοκότερες συγκροτήσεις, στο σύμπαν και στη ζωή να υπάρξουν. Η δημιουργός παρέκκλιση είναι το θεμέλιο του κόσμου και η αιτία για την εμφάνιση του ανθρώπου ως είδους, και της ιστορίας του ως δημιουργίας... ...Η ιδιαίτερη οπτική αυτού του δοκιμίου εδράζεται στην προσπάθεια συνδυασμού δύο διαστάσεων...

Αν η γλώσσα είναι ο κατεξοχήν εκείνος παράγοντας που καθορίζει την πολιτιστική επιβίωση και παρουσία ενός λαού, τότε το θέμα "μέλλον της ελληνικής γλώσσας" ταυτίζεται μ' ένα ευρύτερο ερώτημα: ποια θέση θα έχουν οι Νεοέλληνες και Νεοελληνίδες μέσα στη σύγχρονη και μελλοντική παγκοσμιοποιημένη κοινωνία; Οδεύει πραγματικά η ελληνική γλώσσα - και ό,τι συνεπάγεται μαζί της - προς εξαφάνιση; Δηλώνει η εισβολή της Αγγλοαμερικάνικης γλώσσας την επιβολή νέων πολιτισμικών αξιών σε βάρος των βασικών αρχών που διέπουν την αρχαιοελληνική παράδοση; Μήπως πίσω από τη σχετική με την ελληνι...

Ένα άγνωστο κείμενο του Κώστα Παπαϊωάννου, γραμμένο γύρω στο 1950, το οποίο εκδίδεται για πρώτη φορά. Πρόκειται για τη σχέση των μαζών με την ιστορία, και πιο συγκεκριμένα, για το ρόλο της "επαναστατικής μάζας" στην ιστορική διαδρομή. Ίσως ένα από τα πιο φιλόδοξα εγχειρήματα του Κ. Παπαϊωάννου, το οποίο παραμένει καταπληκτικά επίκαιρο και θα ήθελε να αποτελέσει έναν αντίποδα στην αντίληψη περί "μαζικής κοινωνίας" και "εξέγερσης των μαζών" του Γουστάβου Λε Μπον και του Ορτέγα Υ Γκασέτ. Για τον Παπαϊωάννου η λεγόμενη μαζική κοινωνία δεν είναι παρά μια κοινωνία απόλυτης υποταγ...

(...) Μετά το 1968 ο εβραϊκός μεσσιανισμός θα πάψει να παίρνει, πλειοψηφικά, επαναστατική κατεύθυνση και θα στραφεί προς το κράτος του Ισραήλ και την εξυπηρέτηση της παγκοσμιοποίησης. (...) Αν λοιπόν ο μεσσιανισμός, από επαναστατικός και αντικαθεστωτικός, περάσει στην "υπεράσπιση της Δύσης", μπορεί ευκολότατα να μεταβληθεί σε ένα ακόμα όχημα του νέου "περιούσιου" λαού, των Αμερικάνων. Γι' αυτό και θα είναι οι Εβραίοι της Αμερικής που θα πραγματοποιήσουν με μεγαλύτερη ευκολία τη σύνδεση ανάμεσα στην πλανητική ηγεμονία και τον παγκοσμιοποιητικό οικουμενισμό των ΗΠΑ, από τη μ...

Βρισκόμαστε στο κοίλον της ιστορίας. Μια μορφή πολιτισμού έχει τελειώσει, χωρίς να έχει αναδυθεί το καινούργιο. Και η χώρα μας, οι αξίες "μιας άλλης ζωής, πέρα απ' τα αγάλματα" πιέζονται ασφυκτικά. Δεν αρκεί η αηδία, η απόρριψη, η προσφυγή στις ρίζες και τις παραδόσεις για τη διαμόρφωση μιας συνεκτικής εναλλακτικής πρότασης. Αποτελούν όμως αναγκαία προϋπόθεση γι' αυτήν. Η κοινωνία μας χρειάζεται συζήτηση, ανάλυση, προβληματισμό, κινήσεις και πρωτοβουλίες σε μοριακό επίπεδο, για να αποκτήσει περισσότερη εμπιστοσύνη στον εαυτό της, για να συσσωρεύσει δυνάμεις που θα επιτρέψου...

Το 1962 ο Κλωντ Λεβύ-Στρως έγραφε για το βιβλίο του Αλφρέντ Μετρώ που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1962: "Είναι βέβαιο πως δεν υπάρχει καλύτερη εισαγωγή για την γνώση των περουβιανών κοινωνιών και παρ' όλο που αυτό το βιβλίο είναι προσιτό και στον λιγότερο προετοιμασμένο αναγνώστη, ακόμα και οι ειδικοί των αμερικανικών πολιτισμών θα βρουν συγκεντρωμένες πολλές πληροφορίες που ήταν άλλοτε σκόρπιες, και που εδώ βρίσκονται στο ίδιο βιβλίο για πρώτη φορά...". Στην παρούσα έκδοση το χρονολόγιο και η βιβλιογραφία έχουν επικαιροποιηθεί και περιλαμβάνουν και ένα συμπλήρωμα του Ab...

...ο σοσιαλισμός ήταν και είναι μια θεωρία που αρμόζει στις, ή χρησιμοποιείται από τις, διαχειριστικές τάξεις (τους διανοούμενους, λέει ο Μακάισκι) για να υποκαταστήσουν την αστική τάξη, αφού πρώτα την ανατρέψουν σε συνεργασία με την εργατική τάξη, ή έστω για να συγκυριαρχήσουν με την αστική τάξη... ...H, σήμερα, τόσο απλή και αυταπόδεικτη θέση πως η κοινωνία δεν χωρίζεται μόνο σε ιδιοκτητικές και πληβειακές τάξεις, αλλά υπάρχει και μια άλλη σημαντική ταξική κατηγορία, οι τάξεις φορείς της γνώσης και της διαχείρισης, είτε πρόκειται για το ιερατείο, τους στρατιωτικούς, ή το...

Το 1922 αποτελεί μια τομή χωρίς ιστορικό προηγούμενο· την τραγική ολοκλήρωση τριών ή τεσσάρων χιλιάδων χρόνων ιστορίας. Έλαβε τέλος μια διαδρομή, εξέλιπε οριστικά μια συγκεκριμένη μορφή του ελληνισμού, αν με αυτή τη λέξη ορίζουμε τον ιδιαίτερο ρόλο και την παρουσία των Ελλήνων -ως διακριτού πολιτισμού- στη Μεσόγειο, το Αιγαίο, τη Μαύρη Θάλασσα που με αμπώτιδες και παλίρροιες συνεχίστηκε τρεισήμισι ή τέσσερις χιλιάδες χρόνια. Εκείνον τον Αύγουστο του 1922 ο ελληνισμός μπήκε στη θανάσιμη αγωνία του... ...Στα ογδόντα χρόνια που πέρασαν, Παλαιο-ελλαδίτες και Μακεδόνες, Πόντιο...

Η σύγχρονη Τουρκία οικοδομήθηκε πάνω στα ερείπια μιας πολυεθνικής Αυτοκρατορίας, όπου ο "Τούρκος" αποτελούσε μια στρατιωτικοδιοικητική κάστα επικυρίαρχων και όχι ένα έθνος. Αφού πρώτα εξοντώθηκαν οι χριστιανικοί πληθυσμοί -Αρμένιοι και Έλληνες- ο Κεμάλ, συνεχίζοντας την πολιτική των Νεό-τουρκων, επιχείρησε να μεταβάλει τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς σε "Τούρκους", με μια διαδικασία βίαιης και "εκ των άνω" εθνογένεσης. Όμως μετά το τελευταίο πραξικόπημα του 1980 και την κοινωνικοοικονομική αλλαγή που συντελέστηκε στην Τουρκία οι παλιές καταπιεσμένες ταυτότητες, εθνικές και...

Η παγκοσμιοποίηση, προκαλώντας βαθύτατες ανατροπές σε πολιτισμούς και κοινότητες, ανασκάπτοντας παραδοσιακές και μη ταυτότητες, επιβάλλοντας από τα πάνω ένα ενιαίο κοινωνικό και πολιτισμικό μοντέλο, οδηγεί -ιδιαίτερα σε πολιτισμικά πρότυπα εξόχως παραδοσιοκεντρικά όπως το Ισλάμ- σε αντιδράσεις που πλήττουν καίρια την ίδια την αναπαραγωγή της. Η Σοβιετική Ένωση ήταν η πρώτη που προσπάθησε να εγκαθιδρύσει ένα παγκοσμιοποιητικό μοντέλο, εκείνο του υπαρκτού σοσιαλισμού. Η κατάρρευσή της είχε εσωτερικές αιτίες αλλά πυροδοτήθηκε μετά την εισβολή στο Αφγανιστάν, το 1979, και την...

Από την εποχή του Δαρβίνου, παραδεχόμαστε ότι είμαστε παιδιά των πρωτευόντων, αλλά όχι ότι είμαστε πρωτεύοντα και εμείς οι ίδιοι. Είμαστε πεπεισμένοι ότι, καθώς κατεβήκαμε το τροπικό γενεαλογικό δέντρο όπου ζούσε ο πρόγονός μας, ξεφύγαμε για πάντα απ' αυτό, για να οικοδομήσουμε για τους εαυτούς μας και έξω από τη φύση, το ανεξάρτητο βασίλειο του πολιτισμού. Το δικό μας πεπρωμένο είναι προφανώς ιδιαίτερο σε σχέση με το πεπρωμένο των ζώων, συμπεριλαμβανομένων και των πρωτευόντων, τα οποία εξημερώσαμε, υποβιβάσαμε, διώξαμε, βάλαμε στο κλουβί ή σε ρεζέρβες· είμαστε εμείς που ιδ...