Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Με την έντονα φορτισμένη, αλλά όχι απολύτως κυριολεκτική, ονομασία "Αρχείο Αγώνος" απόκειται στο Τμήμα των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη ένα πολύτιμο σύνολο από πεντέμισι περίπου χιλιάδες έγγραφα, τα οποία αγοράστηκαν το 1938 από τον Αντώνη Μπενάκη. Η Μαρία Δημητριάδου, επιμελήτρια αυτού του τόμου, στην εισαγωγή της αποτυπώνει την ιδιαίτερη φύση αυτού του υλικού, ιχνηλατεί με τον αρμόζοντα τρόπο τη διαδρομή του, καταγράφει τα προβλήματα -τους τρόπους συγκρότησής του σε αρχειακή μονάδα-, αποτυπώνει τα ερωτήματα και σκιαγραφεί τις ενότητές του, προσανατολίζοντας τον...

Στο πρώτο μέρος του πρώτου τόμου της δίτομης αυτής έκδοσης δημοσίευσα ελληνόγλωσσα γράμματα ξένων επιστημόνων και λογίων, που απευθύνονται σ' εμένα· στο δεύτερο μέρος του τόμου εξέδωσα γράμματα των ίδιων και άλλων ξένων επίσης επιστημόνων, γραμμένα αυτά στην εθνική γλώσσα του επιστολογράφου. Στο δεύτερο αυτό μέρος περιέλαβα γράμματα προσώπων, των οποίων τα επώνυμα αρχίζουν από τα στοιχεία Α έως Η. Ξεκινώντας τώρα το δεύτερο τόμο εκδίδω βέβαια περαιτέρω γράμματα ξένων επιστημόνων, σημειώνω όμως ότι δε συνεχίζω τη δημοσίευση γραμμάτων λογίων που τα επώνυμα τους αρχίζουν, ό...

[...] Η παρούσα έκδοση αποτυπώνει τις ομιλίες οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της εκδήλωσης που οργάνωσε το Μουσείο Μπενάκη για την παρουσίαση του βιβλίου "Για την ποιητική διαμόρφωση του Διονυσίου Σολωμού (1815-1833)", την Τετάρτη, 3 Νοεμβρίου του 2010. Ο Αλέξης Πολίτης και η Κατερίνα Τικτοπούλου, ανταποκρινόμενοι με υποχρεωτική ευγένεια στην πρόσκληση του Ιδρύματος, μίλησαν για τη μέθοδο και περιεχόμενο, για το πλαίσιο προβληματισμών και τους ορίζοντες του βιβλίου αυτού, ενώ ο συγγραφέας, με την απόσταση του χρόνου, μίλησε για την εμπειρία της μελέτης του, εκθέτον...

[...] Η παρούσα έκδοση αποτυπώνει τις ομιλίες οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της εκδήλωσης που οργάνωσε το Μουσείο Μπενάκη για την παρουσίαση του βιβλίου "Για την ποιητική διαμόρφωση του Διονυσίου Σολωμού (1815-1833)", την Τετάρτη, 3 Νοεμβρίου του 2010. Ο Αλέξης Πολίτης και η Κατερίνα Τικτοπούλου, ανταποκρινόμενοι με υποχρεωτική ευγένεια στην πρόσκληση του Ιδρύματος, μίλησαν για τη μέθοδο και περιεχόμενο, για το πλαίσιο προβληματισμών και τους ορίζοντες του βιβλίου αυτού, ενώ ο συγγραφέας, με την απόσταση του χρόνου, μίλησε για την εμπειρία της μελέτης του, εκθέτον...

Μαθητής και συνεργάτης του Μανόλη Τριανταφυλλίδη, ο Γιώργος Αλισανδράτος (1915-2004) ζωντανεύει μέσα από τις σελίδες της μελέτης αυτής όχι μόνο το πρόσωπο του μεγάλου πρωτεργάτη της Δημοτικής, αλλά και μία ολόκληρη εποχή που σφραγίστηκε από τους αγώνες των Δημοτικιστών, με διαφιλονικούμενο πεδίο κυρίως τον χώρο της εκπαίδευσης. Αντλώντας πληροφορίες από το πλούσιο Αρχείο του Μανόλη Τριανταφυλλίδη, ο συγγραφέας σκιαγραφεί τον βίο του, επισημαίνει τους σταθμούς της επιστημονικής του πορείας, αναλύει το περιεχόμενο των βασικών του έργων και αναδεικνύει τους αταλάντευτους σκ...

Μαθητής και συνεργάτης του Μανόλη Τριανταφυλλίδη, ο Γιώργος Αλισανδράτος (1915-2004) ζωντανεύει μέσα από τις σελίδες της μελέτης αυτής όχι μόνο το πρόσωπο του μεγάλου πρωτεργάτη της Δημοτικής, αλλά και μία ολόκληρη εποχή που σφραγίστηκε από τους αγώνες των Δημοτικιστών, με διαφιλονικούμενο πεδίο κυρίως τον χώρο της εκπαίδευσης. Αντλώντας πληροφορίες από το πλούσιο Αρχείο του Μανόλη Τριανταφυλλίδη, ο συγγραφέας σκιαγραφεί τον βίο του, επισημαίνει τους σταθμούς της επιστημονικής του πορείας, αναλύει το περιεχόμενο των βασικών του έργων και αναδεικνύει τους αταλάντευτους σκ...

Ο εντοπισμός ενός άγνωστου ιταλικού περιοδικού, της Ape italiana a Londra (Ιταλική μέλισσα στο Λονδίνο), στην εκδοτική ομάδα του οποίου ανήκε και ο Ανδρέας Κάλβος, γίνεται η αφορμή για ένα "διπλό βιβλίο", για ένα διπλό ταξίδι. Ένα ταξίδι αφενός στον κόσμο των ιταλών εξόριστων του Λονδίνου και των ιδεολογιών της μεταναπολεόντειας Ιταλίας και αφετέρου στον κόσμο του Ανδρέα Κάλβου.

[...] Πριν από πέντε χρόνια παρουσίασα ως δεύτερο τμήμα του βιβλίου μου "Ανιχνεύσεις" μια πρώτη "Συμβολή στο Χρονολόγιο του δημοτικισμού". Με το σημερινό μου δημοσίευμα παρουσιάζω μια δεύτερη "Συμβολή" στο θέμα, ως φυσική συνέχεια του δημοσιεύματος εκείνου. Υπογραμμίζω και πάλι ότι καταρτίζω Χρονολόγιο μόνο δημοτικιστικών δημοσιευμάτων και συναφών με το κίνημα γεγονότων· όχι του όλου γλωσσικού ζητήματος. Η θεωρητική ανακίνηση του γλωσσικού ζητήματος στον τόπο μας παρατηρείται βέβαια μέσα στον προχωρημένο δέκατο όγδοο αιώνα. Όμως έκρινα αναγκαίο να σημειωθούν στο Χρονολόγ...

Ο τόμος συγκεντρώνει τις εισηγήσεις οι οποίες παρουσιάστηκαν στο συνέδριο (4 και 5 Απριλίου 2008) που αφιέρωσε το Μουσείο Μπενάκη στον συγγραφέα, με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από τη γέννησή του. Έλληνες και ξένοι μελετητές του Καραγάτση και της νεοελληνικής φιλολογίας φωτίζουν κρίσιμες πτυχές του έργου του, επικεντρώνοντας στην πολυεπίπεδη σχέση του με την ιστορία και αναδεικνύοντας τους δρόμους της συγκρότησης της ποιητικής του. Περιέχονται οι εισηγήσεις: Πρόγραμμα εργασιών του συνεδρίου Σημείωμα του εκδότη Σταύρος Ζουμπουλάκης, χαιρετισμός Οι εισηγ...

Η Ντόρα Ντ' Ίστρια -ψευδώνυμο της αλβανικής καταγωγής ρουμάνας πριγκίπισσας Ελένης Γκίκα (1828-1888)- υπήρξε αναμφισβήτητα μία από τις αξιολογότερες Ευρωπαίες της εποχής της. Χαρισματική προσωπικότητα, με εκπλήσσουσες ικανότητες, πλήθος ενδιαφερόντων, ευρύτατη μόρφωση και πλουσιότατο συγγραφικό έργο, εστίασε την έμφυτη αγωνιστικότητά της στην ευόδωση των στόχων της, που, παρόλο το συντηρητικό περιβάλλον από το οποίο προερχόταν, ήταν βαθύτατα προοδευτικοί. Με τη συγγραφή βιβλίων, μελετών και άρθρων σε ευρωπαϊκά περιοδικά και εφημερίδες, αγωνίστηκε για αρχές και θεσμούς...

[...] Η έρευνα αυτή πάνω στο νόημα των στίχων του Σολωμού θα μας οδηγήσει λοιπόν σε εκτενέστερη εξέταση των πρώτων ποιημάτων του, τα οποία συχνά έχουν ελάχιστη αξία, ενώ θα αγνοήσουμε ένα άλλο έργο της ίδιας εποχής, πολύ πιο ενδιαφέρον, τον "Διάλογο" (1824). Χωρίς να είναι εντελώς πρωτότυπο, είναι ζωηρό, άκρως ελκυστικό, και θα είχε πολλά να μάθει σ' όποιον θα ήθελε να γνωρίσει την άποψη του Σολωμού πάνω στις θεωρίες του Διαφωτισμού. Όμως πρόκειται για υπεράσπιση της δημοτικής γλώσσας και όχι για Ποιητική. Εκτός από μερικές πληροφορίες για τις προτιμήσεις και τα αναγνώσματα...

[...] Η έρευνα αυτή πάνω στο νόημα των στίχων του Σολωμού θα μας οδηγήσει λοιπόν σε εκτενέστερη εξέταση των πρώτων ποιημάτων του, τα οποία συχνά έχουν ελάχιστη αξία, ενώ θα αγνοήσουμε ένα άλλο έργο της ίδιας εποχής, πολύ πιο ενδιαφέρον, τον "Διάλογο" (1824). Χωρίς να είναι εντελώς πρωτότυπο, είναι ζωηρό, άκρως ελκυστικό, και θα είχε πολλά να μάθει σ' όποιον θα ήθελε να γνωρίσει την άποψη του Σολωμού πάνω στις θεωρίες του Διαφωτισμού. Όμως πρόκειται για υπεράσπιση της δημοτικής γλώσσας και όχι για Ποιητική. Εκτός από μερικές πληροφορίες για τις προτιμήσεις και τα αναγνώσματα...

Η έκθεση αποτυπώνει τη σταθερή και πολύμορφη παρουσία του Ιδρύματος στον εκδοτικό χώρο: Οδηγοί του Μουσείου, κατάλογοι εκθέσεων και κατάλογοι συλλογών, λευκώματα, ειδικές μονογραφίες και μελέτες αναδεικνύουν έναν από τους πιο σταθερούς προσανατολισμούς της πολιτικής του, ήδη από τα πρώτα χρόνια της δημιουργίας του. Η συγκέντρωση της εκδοτικής παραγωγής τόσων δεκαετιών, οργανωμένης κατά θεματικές ενότητες, οι οποίες αντανακλούν την ίδια τη φυσιογνωμία του Μουσείου, όχι μόνον εικονογραφεί τα στάδια αυτής της προσπάθειας, αλλά και αποτελεί μαζί ένα γοητευτικό ταξίδι στην ι...

Στη σειρά των εκδηλώσεων με τις οποίες το Μουσείο Μπενάκη επιθυμεί να συμβάλει στην απότιση φόρου τιμής σε ανθρώπους που εσφράγισαν με το έργο τους την πορεία του νεοελληνικού πολιτισμού, ο Αλέξανδρος Αργυρίου δικαιωματικά κατείχε μιαν από τις πρώτες θέσεις. Για να το πω ορθότερα, ο Αργυρίου ήταν από εκείνους στους οποίους οφείλουμε απεριόριστο σεβασμό και καθαρή εκτίμηση. Ο Αργυρίου, που εσπούδασε πολιτικός μηχανικός και όχι φιλόλογος, άφησε ανεξίτηλα τα ίχνη του σε ένα πεδίο για το οποίο δεν τον είχαν προετοιμάσει οι τυπικές σπουδές και η συνακόλουθη ειδίκευσή του. Υπή...

Το Μουσείο Μπενάκη, κρίνοντας πως οφείλει να τιμά όσους από τους διαπρεπέστερους Έλληνες επιστήμονες προάγουν τα γράμματα, τις τέχνες και τις ανθρωπιστικές σπουδές, αποφάσισε να απονείμει τις πρώτες του διακρίσεις στον Χαράλαμπο Μπούρα. Κι αυτό όχι επειδή τυχαίνει να είναι μέλος της Διοικητικής Επιτροπής του Ιδρύματος από το 1990, αλλά για ό,τι του χρωστά η αρχιτεκτονική κληρονομιά του τόπον μας από τις αρχές της δεκαετίας του '60. Από τότε δηλαδή που με το διδακτικό του έργο, τις μελέτες, τα άρθρα και τα αναστηλωτικά του υποδείγματα, τις υπεύθυνες θεωρητικές και πρακτικές...

Η έκδοση περιλαμβάνει το κείμενο των δύο χειρόγραφων τετραδίων του Κωνσταντίνου Τρίπου (1880-1977), επιθεωρητή της Εθνικής Τράπεζας και σημαντικού συλλέκτη φωτογραφίων, τα οποία αφορούν στην ιστορία της οικογένειάς του. Παράλληλα, μέσα από την αφήγησή του απορρέουν ενδιαφέροντα στοιχεία για την οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου του. Μετά το θάνατό του, το 1977, η κόρη του Κλειώ Τρίπου-Μποσταντζόγλου, στην οποία οφείλεται η ιδέα της έκδοσης, με αίσθημα ευθύνης φύλαξε τα δύο χειρόγραφα τετράδια του πατέρα της και επιπλέον κατέθεσε με την προσωπική της γραφή εκτενή συμπλ...

Κοιτάμε πίσω· πού αλλού να κοιτάξουμε. Το μπροστά δεν το ξέρουμε· δεν μπορούμε να το δούμε - υποθέσεις να κάνουμε, προβλέψεις όχι· πάντοτε με βάση εμπειρίες από το παρελθόν. Κοιτάμε πίσω, τον εαυτό μας σε άλλους χρόνους· ως τι όμως να κοιτάμε; Ασφαλώς ως κοινωνικό υποκείμενο, δεν μπορούμε να τον κοιτάξουμε έξω από τα κοινωνικά, περιβάλλοντα του παρελθόντος του· ταξιδεύουμε τον ίδιο τον εαυτό μας στο παρελθόν. Για τον ιστορικό όμως το ταξίδι αυτό είναι διπλό: ταξιδεύει τον εαυτό του και το επάγγελμά του ή τον εαυτό του με την ιδιαίτερη σχέση της δουλειάς του στο παρελθόν. Ο...

Πέντε χρόνια μετά το θάνατο του Φίλιππου Ηλιού, το τομίδιο αυτό εκδίδεται εις ανάμνησιν εκείνης της ημέρας του Μαρτίου του 2004. Ανάμνηση κριτική, με τους τρόπους τους δικούς του, που θέλω να τη μοιραστώ με φίλους και συνοδοιπόρους. Αναδημοσιεύονται, λοιπόν, στη συνέχεια, δύο από τα κείμενα που γράφτηκαν, το διάστημα που μεσολάβησε, για να νικήσουν τη σιωπή και να πατήσουν με τη γραφή το θάνατο. Επικεντρώνονται, αμέσως ή εμμέσως, σε μία επαφή κομβική με τον πρεσβύτερο ομότεχνο Κ. Θ. Δημαρά και τα συνεπακόλουθά της. Κι ίσως δεν είναι άτοπο να ξαναθυμίσω εδώ πως τον ιστ...

"Προθυμίαν έχω, χρήματα δεν έχω να βοηθήσω το φίλτατον γένος μου. Άλλοι καταβάλλον κόπους. Άλλοι ας καταβάλλωσι χρήματα προς φωτισμόν της πατρίδος." Τέκνο της ανάγκης, οι προεπαναστατικές αγγελίες προς άγραν συνδρομητών για την έκδοση νεωτερικών βιβλίων, εφημερίδων και περιοδικών, προσφέρουν μία πρώτης τάξεως μαρτυρία για την εποχή που τις γέννησε. Είτε οι ανάλογες προσπάθειες ευοδώθηκαν είτε έμειναν στα "ανεκπλήρωτα εκδοτικά σχέδια", ο προγραμματικός-διαφημιστικός λόγος των κειμένων, τα όποια εκδίδονται στον τόμο αυτό, φέρει έκδηλο το αποτύπωμα των κοσμοϊστορικών αλλαγ...

Με ιδιαίτερα τιμητική για μένα προθυμία ο πολύ αγαπητός μου φίλος, ο καθηγητής Άγγελος Δεληβορριάς, δραστήριος διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, δέχτηκε να περιλάβει στη σειρά των δημοσιευμάτων του Μουσείου δύο τόμους επιστολών ξένων επιστημόνων που στη μεγάλη τους πλειονότητα στάλθηκαν σ' εμένα κατά τον περασμένο αιώνα. Τον ευχαριστώ ιδιαίτερα. Στο πρώτο μέρος του πρώτου τόμου εκδίδονται γράμματα ξένων μελετητών γραμμένα σε ελληνική γλώσσα. Στο δεύτερο μέρος του ίδιου τόμου γράμματα γραμμένα στη γλώσσα του κάθε ξένου επιστολογράφου. Τρεις μόνο, οι Ρουμάνοι Berza και Caz...