Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η εμβληματική 11η θέση του Marx για τον Feuerbach -"οι φιλόσοφοι έχουν ερμηνεύσει τον κόσμο με διάφορους τρόπους, το ζήτημα είναι να τον αλλάξουμε"- εξακολουθεί να δραστηριοποιεί κοινωνικές και θεωρητικές δυνάμεις σε κατεύθυνσης ρήξης προς την καπιταλιστική τάξη πραγμάτων. Απτή απόδειξη τα κινήματα εναντίον της λεγόμενης παγκοσμιοποίησης του κεφαλαίου, αλλά και η ιδεολογική απήχηση έργων, όπως το "Ας αλλάξουμε τον κόσμο χωρίς να καταλάβουμε την εξουσία", του John Holloway, ενός από τους πιο σημαντικούς θεωρητικούς εκπροσώπους αυτών των κινημάτων. Ωστόσο, ο συγγραφέας Αλέ...

Τα άρθρα του βιβλίου βασίζονται στις εισηγήσεις που έκαναν οι συγγραφείς τους σε τέσσερα σεμινάρια που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, το Μάιο και τον Ιούνιο 2007, με θέμα "Ο σοσιαλισμός τον 21ο αιώνα". Υπεύθυνοι των σεμιναρίων ήταν οι Θανάσης Βακαλιός και Στέλιος Μπαμπάς. Σε καθεμία από τις τέσσερις αυτές συναντήσειες, οι εισηγητές κατέθεσαν τις σκέψεις τους για ορισμένα από το πολλά θέματα που απασχολούν τη σύγχρονη ριζοσπαστική Αριστερά, ενώ μετά τις ομιλίες τους ακολούθησαν εκτεταμένες και ενδιαφέρουσες συζητήσεις, οι οποίες υπάρχουν στον ιστότοπο του Ινστιτο...

Ο Γκέοργκ Λούκατς είναι μια από τις κορυφαίες πνευματικές προσωπικότητες του 20ού αιώνα, όχι μόνο για το εύρος των γνώσεων και το βάθος των θεωρητικών του προσεγγίσεων, αλλά και επειδή το έργο του αποτελεί πεδίο συνάντησης ορισμένων από τα σημαντικότερα ρεύματα σκέψης των νεότερων χρόνων. Στην πνευματική πορεία του ούγγρου φιλοσόφου αναγνωρίζει κανείς με σαφήνεια τα αποτυπώματα του ρομαντισμού, της φαινομενολογίας και κυρίως του μαρξισμού, σε μια σειρά θεωρητικές επεξεργασίες που συσχετίζονται, στον ένα ή τον άλλο βαθμό, με τις πολιτικές του περιπέτειες. Τα κείμενα διακεκρ...

Ο Γκέοργκ Λούκατς είναι μια από τις κορυφαίες πνευματικές προσωπικότητες του 20ού αιώνα, όχι μόνο για το εύρος των γνώσεων και το βάθος των θεωρητικών του προσεγγίσεων, αλλά και επειδή το έργο του αποτελεί πεδίο συνάντησης ορισμένων από τα σημαντικότερα ρεύματα σκέψης των νεότερων χρόνων. Στην πνευματική πορεία του ούγγρου φιλοσόφου αναγνωρίζει κανείς με σαφήνεια τα αποτυπώματα του ρομαντισμού, της φαινομενολογίας και κυρίως του μαρξισμού, σε μια σειρά θεωρητικές επεξεργασίες που συσχετίζονται, στον ένα ή τον άλλο βαθμό, με τις πολιτικές του περιπέτειες. Τα κείμενα διακεκρ...

Τα "Γράμματα από το βουνό" του Jean-Jacques Rousseau είδαν το φως της δημοσιότητας στα 1764 κυρίως ως κείμενα υπεράσπισης των δύο κορυφαίων έργων του φιλοσόφου, του "Αιμίλιου" και του "Κοινωνικού Συμβολαίου", που είχαν ήδη προκαλέσει σωρεία αντιδράσεων στην καθεστηκυΐα τάξη της Ευρώπης του 18ου αιώνα. Χωρίς φόβο, αλλά με πάθος, ο Rousseau υπερασπίζεται τις απόψεις του στο θεολογικό ζήτημα και προβάλλει τις κοινωνικές και πολιτικές αντιλήψεις του απέναντι στην εκκλησιαστική και την κοσμική εξουσία του καιρού του, ιδίως απέναντι στους άρχοντες της αγαπημένης του Γενεύης που π...

Η Εισαγωγή στην κοινωνική φιλοσοφία του ευρωπαϊκού διαφωτισμού αποβλέπει σε μια όσο το δυνατόν ευσύνοπτη και συστηματική απόπειρα γνωριμίας του αναγνώστη με την κοινωνική σκέψη των σημαντικότερων φιλοσόφων του 17ου και 18ου αιώνα. Αντλώντας κυρίως από τις κλασικές πηγές, αλλά και από τη βασική δευτερογενή βιβλιογραφία, ο συγγραφέας αναπτύσσει το θέμα του σε έξι επιμέρους θεματικές ενότητες στο πλαίσιο των οποίων παρουσιάζονται κριτικά και στις βασικές πτυχές τους τα μεγάλα ζητήματα που απασχόλησαν τους διαφωτιστές φιλοσόφους, όπως αυτά της ανθρώπινης φύσης, του κοινωνικού...

Σε αντίθεση με την αστική σκέψη, που θεώρησε αλαζονικά την κατάρρευση των καθεστώτων του "υπαρκτού σοσιαλισμού" ως το τέλος της ιστορίας και πανηγύρισε για την ολοκληρωτική κυριαρχία του καπιταλισμού, η Οκτωβριανή Επανάσταση, η οποία αποπειράθηκε να οικοδομήσει την εργατική εξουσία, αποτελεί σημείο τομής στην ιστορία και ένα κορυφαίο γεγονός για την ανθρωπότητα, ένα εγχείρημα που, ακόμα και έναν αιώνα μετά, παραμένει αξεπέραστο. Ο παρών συλλογικός τόμος φιλοδοξεί να υπερβεί τόσο την ισοπέδωση της μετεπαναστατικής σοβιετικής κοινωνίας όσο και την ιδεολογική εξιδανίκευσή τη...

Από τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα ως τις μέρες μας, η θεωρητική συζήτηση και η πρακτική αναζήτηση αποτελεσματικών τρόπων μετάβασης από την καπιταλιστική στη σοσιαλιστική τάξη πραγμάτων γνώρισαν σημαντικές μεταπτώσεις. Η έξοδος από την καπιταλιστική κοινωνία εξακολουθεί να παραμένει ανεπίλυτο πρόβλημα. Πρόβλημα, που προσλαμβάνει πιεστικό χαρακτήρα, αν συνεκτιμήσουμε τις δραματικές συνέπειες του τρόπου με τον οποίο αναπαράγεται, διεθνώς και στη χώρα μας, το κυρίαρχο σύστημα. Η μελέτη μιας σύγχρονης θεωρίας, αλλά και η επεξεργασία μεταβατικών πολιτικών προγραμμάτω...

Ποια χαρακτηριστικά παίρνει σήμερα ο ιμπεριαλισμός; Ποιες αντιθέσεις τον διαπερνούν, αλλά και ποιες αντιστάσεις τον αμφισβητούν; Μπορούμε να διακρίνουμε τα χαρακτηριστικά ενός σύγχρονου επαναστατικού υποκειμένου που θα αποτελέσει το αντίπαλο δέος στην καπιταλιστική εκμετάλλευση και στην ιμπεριαλιστική επιθετικότητα; Σε μια προσπάθεια να αναζητηθούν και συζητηθούν ξανά απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, που απασχολούν τόσο την κοινωνική θεωρία όσο και την πολιτική δράση, τα περιοδικά Διάπλους, Το Στίγμα και Ουτοπία διοργάνωσαν ένα διεθνές συνέδριο που πραγματοποιήθηκε τον Απρ...

Τι σηματοδοτεί ο Μπρεχτ σήμερα, στη χαραυγή του 21ου αιώνα, σ' έναν κόσμο βαθύτατων αλλαγών (αν και όχι προς την κατεύθυνση που ο ίδιος επεδίωξε); Τι έχει χαθεί και τι ενσωματώθηκε στην παγκόσμια θεατρική παράδοση από τη θεωρία και την πρακτική του για το θέατρο; Πώς διαγράφεται η συνέχεια και πού εκδηλώνονται οι ρήξεις στη σημερινή του πρόσληψη, αν υποβάλλουμε στη δοκιμασία της "ιστορικοποίησης" την εξέλιξη της συνάντησης μαζί του ανθρώπων και κινημάτων, που συντάραξαν τον προηγούμενο αιώνα; Με τι όρους θα μπορούσαν ν' αποτιμηθούν οι πλευρές του έργου του που συνδέονται με...

Επιχειρώντας να διαβάσει διαλεκτικά τη σχέση του Marx της δημοκρατίας με τον Marx του κομμουνισμού, ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι ο Marx της δημοκρατίας, ο Marx που δεν έχει ακόμη προσχωρήσει στην κομμουνιστική υπόθεση, χωρίς να ανάγει σε προϋπόθεση "εκ των ων ουκ άνευ" την κατάργηση των αντιπροσωπευτικών θεσμών και διαδικασιών για τη λειτουργία της "αληθινής δημοκρατίας", υποδεικνύει ωστόσο τη σημασία της άμεσης συμμετοχής των πολιτών στις συλλογικές λειτουργίες της πολιτείας. Αξιοποιώντας στοιχεία από τον πλούτο της μαρξιστικής σκέψης, χωρίς να αγνοεί ταυτόχρονα και τι...

Σε αυτό το φιλοσοφικό δοκίμιο, μέσα από μια κριτική προσέγγιση της διδακτορικής διατριβής του Καρλ Μαρξ για τη Διαφορά της δημοκρίτειας και επικούρειας φυσικής φιλοσοφίας, αναδεικνύεται μια για αρκετούς άγνωστη και για άλλους υποτιμημένη πτυχή της μαρξικής θεωρίας για την επανάσταση και την ελευθερία. Αντιμετωπίζοντας το νεανικό μαρξικό κείμενο ως κείμενο καμπής, μάχης και αυτοσυνειδησίας, αλλά και ως πεδίο συνάντησης ρομαντικών και διαφωτιστικών μοτίβων, ο συγγραφέας επιδιώκει να μας φέρει κοντά σε έναν Μαρξ στοχαστή της εξέγερσης και του αυτοσχεδιασμού, για τον οποίο η ελ...

Στην ιστορία των ιδεών του ευρωπαϊκού διαφωτισμού, το έργο του Montesquieu κατέχει ασφαλώς μια εξέχουσα θέση, αποτελώντας ταυτόχρονα αντικείμενο πολλαπλών και διαφορετικών ερμηνευτικών θεωρήσεων. Από την πλευρά του, ο συγγραφέας του βιβλίου υποστηρίζει τη στωική ρίζα της φιλοσοφίας του Montesquieu και επιχειρεί να αναδείξει επιμέρους πτυχές του έργου του αριστοκράτη στοχαστή, με βασικό άξονα αναφοράς το διαχρονικό φιλοσοφικό ζήτημα της σχέσης ελευθερίας και αναγκαιότητας. Η γνωσιοθεωρητική θέση του νόμου στη φιλοσοφία του Montesquieu, το ζήτημα του φιλοσοφικού και ιστορικού...

Ποια παιδεία για ποια κοινωνία; Αναμφίβολα, η κρίση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος έχει τις ιδιομορφίες της, όπως ακριβώς και η κρίση του ελληνικού καπιταλισμού, σε σχέση με εκείνη άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, η εμπορευματοποίηση της παιδείας και η επίταξη των εκπαιδευτικών θεσμών στην υπηρεσία της δομικής αναδιάρθρωσης του κεφαλαιοκρατικού συστήματος θέτει αντιμέτωπους όλους τους λαούς της Ευρώπης με το αμείλικτο ερώτημα: ποια παιδεία για ποια κοινωνία; Το στρατηγικό ζητούμενο της εκπαιδευτικής πολιτικής του κεφαλαίου, τόσο στη χώρα μας, όσο και δι...

Η Πολιτική Θεωρία, ως ενικός όρος, μπορεί να αφορά είτε σε μια συστηματοποιημένη κοσμοσωτηριακή πρόταση (Επιστήμη της Πολιτικής) είτε σε μια συστηματική και αιτιολογημένη εξηγητική προσέγγιση αυτών των προτάσεων, αλλά και των φαινομένων ισχύος γενικότερα (Πολιτική Επιστήμη).

Διακόσια χρόνια μετά τη γέννηση του Karl Marx, το έργο του εξακολουθεί να λειτουργεί ως ορόσημο στο πεδίο της ιστορίας των ιδεών και των κοινωνικών κινημάτων ταυτόχρονα. Η μαρξική θεωρία διαχωρίζει, αλλά και συνδέει το πριν και το μετά της δικής της συγκρότησης με τρόπο διαλεκτικό. Αίρει το δικό της φιλοσοφικό παρελθόν και, καθώς δεν εξαντλείται σε ερμηνείες και δεν ξοδεύεται σε παίγνιο λέξεων και εννοιών, συμβάλλει στο μετασχηματισμό του κόσμου και μάλιστα σε κομμουνιστική κατεύθυνση. Στις σελίδες αυτού του τόμου, κορυφαίοι στοχαστές των νεότερων χρόνων, όπως ο Machi...

Τα νομοθετικά σχέδια του Jean - Jacques Rousseau για την Κορσική και την Πολωνία αποτελούν δύο από τα πιο ενδιαφέροντα δείγματα γραφής, προκειμένου να προσεγγίσουμε τη σχέση θεωρίας και πράξης, ένα από τα μείζονα και διαχρονικά ζητήματα στην ιστορία των ιδεών και των κινημάτων. Αν με το "Κοινωνικό Συμβόλαιο" ο πολίτης της Γενεύης χάραξε τον ορίζοντα προς τον οποίο οφείλει και μπορεί να προσανατολιστεί η πολιτική, ακολουθώντας τις προσταγές μιας ηθικής του προσώπου και της κοινότητας, με τις νομοθετικές παρεμβάσεις του για την Κορσική και την Πολωνία επιχειρεί "επί του πεδίο...

Κατά την διάρκεια του δέκατου έβδομου αιώνα εκδηλώθηκε μια θεμελιώδης μετατόπιση στον τρόπο του σκέπτεσθαι γύρω από τον εαυτό μας και το σύμπαν. Η καθησυχαστική μεσαιωνική αντίληψη ενός γαιοκεντρικού κόσμου, σχεδιασμένου ρητά για το καλό των ανθρώπινων υπάρξεων, διαβρώθηκε σταθερά. Ταυτόχρονα αναδύθηκε ένας νέος οπτιμισμός γύρω από τη δυνατότητα να αναπτυχθεί μια σαφής και περιεκτική αποτύπωση των διαδικασιών που διέπουν το σύμπαν, σε συνδυασμό με μια απόφαση διείσδυσης στη φύση του ανθρώπινου πνεύματος και στη σχέση του με τον υλικό κόσμο. Σε ένα τέτοιο φόντο, ο John Cot...