Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο τεύχος Νο 4 του περιοδικού "Ρωσική σκέψη" με τον υπότιτλο "Για τους Δαίμονες του Ντοστογιέφσκι σε σχέση με την θεατρική του μεταφορά στο Θέατρο Τέχνης της Μόσχας. "Οι Δαίμονες" αναμφίβολα αποτελούν ένα από τα καταστατικά κείμενα όχι μόνο του συνολικού έργου του Ντοστογιέφσκι, μα και ολόκληρης της ρωσικής γραμματείας του 19ου αιώνα. Η ανάλυσή του, οι προβληματισμοί γύρω από τη θεματολογία, τους ήρωες, τις ιδεολογικές αναφορές και τις πολιτικές εκτιμήσεις, παρόλο που μετρά ένα και πλέον αιώνα ως αντικείμενο έντονων αντιπαραθέσε...

Το βιβλίο του Νικολάι Λόσσκι "Ο χαρακτήρας του ρωσικού λαού "είναι το πρώτο που μεταφράζεται σε μια προσπάθεια γνωριμίας του Έλληνα αναγνώστη με τους θησαυρούς της ρωσικής γραμματείας του 20ού αιώνα και να παρακολουθήσει μόνο την πορεία του ίδιου, αλλά και ενός μεγάλου και δημιουργικού τμήματος της ρωσικής διανόησης, το οποίο περνώντας μέσα από το αδυσώπητο καμίνι της ιστορίας, κατάφερε όχι μόνο να επιβιώσει αλλά και να μας κληροδοτήσει έναν πολύτιμο θησαυρό.

Με την ποιητική συλλογή "Στον ουρανό του μεσονυχτιού άγγελος πετούσε" της Βέρας Πάβλοβα, οι εκδόσεις S@mizdαt εγκαινιάζουν μία σειρά εκδόσεων σύγχρονων Ρώσων ποιητών, το έργο των οποίων καλύπτει τα χρόνια από την ύστερη περίοδο της μη λογοκριμένης ποίησης της σοβιετικής περιόδου μέχρι τις μέρες μας. Η ελληνική έκδοση περιλαμβάνει έργα από όλες τις περιόδους της δημιουργικής πορείας της Βέρας Πάβλοβα και μία συνέντευξή της στο πρώτο τεύχος του περιοδικού "Στέπα", διαβάζοντας την οποία ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να γνωρίσεις "από κοντά" τη γυναίκα που έσπασε για πρώτη...

Δεν υπάρχει άλλο φαινόμενο, τόσο δημιουργικών, τόσο επικών και τόσο εσχατολογικών διαστάσεων στην ιστορία της Ρους σαν την ρωσική αναγέννηση των αρχών του 20ού αιώνα. Μέσα σε τρεις περίπου δεκαετίες, όλα εκείνα οι αιώνες εγκυμονούσαν, ήρθαν στον κόσμο με εκτυφλωτικό φως και σκόρπισαν τα σκοτάδια που συσσωρεύονταν πάνω από την οικουμένη. Μέσα σ' αυτό το ιστορικό πλαίσιο αναδύεται η μορφή του Βασίλι Βασίλιεβιτς Ροζάνοφ (1856-1919). Μορφή σκοτεινή και αινιγματική. Μορφή προφητική και αποκαλυπτική. Μορφή εσχατολογικών προσδοκιών και μεταφυσικών ανησυχιών. Το φιλοσοφικό...

Ο Αντρέι Μπέλι (1880 - 1932), ένας από τους σημαντικότερους λογοτέχνες του ρωσικού Αργυρού αιώνα, κληροδότησε στις επόμενες γενιές μεγάλο ποιητικό έργο. Δίχως την αντιφατική, συγκλονιστική και εμπνευσμένη μορφή του Αντρέι Μπέλι είναι αδύνατο να κατανοηθεί η ατμόσφαιρα της εποχής που προηγήθηκε του 1917 και των κατακλυσμιαίων γεγονότων που ακολούθησαν. Η ποίηση του Αντρέι Μπέλι εισήγαγε στη ρωσική ποιητική δημιουργία πολλές νέες ιδέες και καινοτομίες. Ο ίδιος έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στη ρυθμική κάθε ξεχωριστού στίχου, τολμώντας, παράλληλα, να χρησιμοποιήσει τις αντιθέσεις...

Ο Βλαδίμηρος Σολοβιόφ (1853 - 1900) δικαίως θεωρείται γενάρχης της ρωσικής φιλοσοφικής σχολής, ο άνθρωπος που μέσα από μεγάλες, βαθιές και επίπονες αναζητήσεις, κατάφερε να θεμελιώσει τον φιλοσοφικό στοχασμό, πάνω στα πανάρχαια θεμέλια του πλατωνισμού. Γόνος οικογένειας διανοουμένων, ο πατέρας του ήταν ιστορικός και συγγραφέας του μνημειώδους έργου Η ιστορία του ρωσικού κράτους, ο Σολοβιόφ μας κληροδότησε όχι μόνο σημαντικό έργο, αλλά και μία πλειάδα μαθητών που συνέχισαν το έργο του, τόσο εντός της σοβιετικής Ρωσίας, όσο και στην υπερόρια εξορία του πρώτου κύματος της...

Μαρίνα Τσβετάγιεβα (1892 - 1941) η ρωσίδα ποιήτρια, το έργο της οποίας σημάδεψε όχι μόνο τη λογοτεχνία της πατρίδας της, μα και την παγκόσμια. Ευαίσθητη μα και μαχητική, λυρική μα και πολιτική, ερωτική μα και μυστηριώδης, η Μαρίνα Τσβετάγιεβα είναι ο χρησμός του μέλλοντος για τον Αργυρό αιώνα της ρωσικής ποίησης. Γητεύτρα λέξεων και ανθρώπων, πλανήθηκε στην Ευρώπη, μετά το 1922, μα δεν άντεξε την αναγκαστική υπερορία και επέστρεψε στην πατρίδα της για να δει το σύζυγό και το παιδί της να συλλαμβάνονται και να κλείνονται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Μη αντέχοντας τις...

Έζησε µόλις 36 χρόνια, µα τα έζησε φλεγόµενος και πέθανε καιόµενος, έτσι όπως αρµόζει σε κάποιον που εισέβαλε ορµητικά στη λογοτεχνική σκηνή της Ρωσίας των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα και αποφάσισε να εγκαταλείψει τον κόσµο µε µία σφαίρα στο κεφάλι, αρνούµενος να δει κατάµατα την πραγµατικότητα, είτε αυτή αφορούσε τον έρωτα, είτε την επανάσταση την οποία τόσο λαχταρούσε, τόσο πολύ εργάστηκε για να έρθει και τόσο πολύ της αφοσιώθηκε. Το "Περί αυτού" είναι ίσως το καλύτερο από τα έργα του. Διαβάζοντάς το ο αναγνώστης αναγνωρίζει εκείνη την ορµητική γραφή του Μαγιακόφσ...

Νεαρός αριστοκράτης, ποιητής, περιηγητής, πατέρας του ρωσικού Συμβολισμού, ο Νικολάι Γκουμιλιόφ, ανήκει στους πατέρες του κινήματος που έμεινε γνωστό στην ιστορία ως Αργυρός αιώνας της ρωσικής ποίησης. Πρώτος σύζυγος της Άννας Αχμάτοβα και πατέρας του μονάκριβου παιδιού τους, ο Γκουμιλιόφ επηρέασε όσο λίγοι την εξέλιξη και την πορεία της ρωσικής ποίησης, αλλά και γραμματείας κατά τον 20ό αιώνα. Ο Νικολάι Γκουμιλιόφ κληροδότησε στις επόμενες γενιές τεράστιο πνευματικό έργο που περιλαμβάνει ποίηση, δραματουργία, διηγήματα, δοκίμια, μα και ένα απαράμιλλο ήθος εντιμότητας κ...

Ο π. Πάβελ Φλορένσκι έχει μείνει στην ιστορία ως ο τελευταίος εγκυκλοπαιδιστής του ρωσικού πολιτισμού. Ιερέας, θεολόγος, φιλόσοφος, φυσικός, μα πάνω απ' όλα στοχαστής, άφησε πίσω του ένα τεράστιο σε εύρος και όγκο έργο, το οποίο, δυστυχώς, είναι ελάχιστα γνωστό στην πατρίδα μας. Το ογκώδες έργο του "Ο στύλος και η δικαίωση της αλήθειας" ένα δοκίμιο ορθόδοξης θεοδικίας, αποτελεί σήμερα το opus magnus των θεολογικών σπουδών σε πολλές δυτικές χώρες αλλά και στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Ανάμεσα στις άλλες ασχολίες του ο π. Πάβελ Φλορένσκι ασχολήθηκε και με ζητήματα αισθητικ...

Ο φιλοσοφικός στοχασμός του Πλάτωνα ήταν στο επίκεντρο των αναζητήσεων των Ρώσων μελετητών και ερευνητών του κολοσσιαίας σημασίας φαινομένου της ρωσικής Φιλοσοφικής και Θεολογικής Αναγέννησης στο μεταίχμιο του 19ου και 20ού αιώνα. Ένας εκ των πρωταγωνιστών αυτού του δημιουργικού ρεύματος ήταν και ο Σέργιος Τρουμπετσκόι, μαθητής και φίλος του γενάρχη της ρωσικής θρησκευτικής φιλοσοφίας Βλαδίμηρου Σολοβιόφ, ο οποίος συνέχισε το έργο του και μας κληροδότησε σημαντικά κείμενα. Ανάμεσα σε αυτά είναι τα δύο δοκίμια που δημοσιεύονται στο παρόντα τόμο: "Ο Πρωταγόρας του Πλά...

Οι "Μέρες καταραμένες" είναι το ημερολόγιο που κρατούσε ο Ιβάν Μπούνιν τα δύο πρώτα χρόνια μετά τα τραγικά γεγονότα του 1917 που κατέλυσαν όχι μόνο το παλιό καθεστώς αλλά και ολόκληρο τον παραδοσιακό τρόπο ζωής της ρωσικής κοινωνίας. Η ανατροπή των πραγμάτων, η εμφάνιση νέων άγριων ηθών, οι σφαγές, οι εξανδραποδισμοί, οι ταπεινώσεις, ο μόνιμος τρόμος και το άδηλο μέλλον καταγράφονται από τον συγγραφέα με επιμέλεια αλλά και ευαισθησία, θέλοντας να αφήσει με αυτό τον τρόπο μία μαρτυρία της εποχής, όπου ένα μέρος του ρωσικού επιχείρησε το άλμα στο μέλλον, μα βρέθηκε στο κενό....

Το βιβλίο "Ο Κομμουνισμός ως θρησκεία" είναι μια διεισδυτική ματιά στην ιστορική γέννηση της τερατώδους θρησκείας του ολοκληρωτισμού του 20ού αιώνα, αλλά και της γοητείας που άσκησε στους διανοουμένους της Δύσης, οι οποίοι είδαν σε αυτήν την ενσάρκωση της επί της Γης βασιλείας του ανθρώπου, κλείνοντας πολλές φορές τα αυτιά τους στις οιμωγές των ταπεινών και καταφρονεμένων, των αθώων θυμάτων των Γκουλάγκ. Η βαθιά θρησκευτικότητα του ρωσικού λαού ήταν το πλέον γόνιμο έδαφος για την υιοθέτηση της μαρξιστικής αντίληψης της ιστορίας και της κοινωνίας, στη μπολσεβίκικη εκδοχή...

Ο Μιχαήλ Ζόσενκο (1894 - 1958) είναι μία ξεχωριστή και μοναχική φιγούρα στην ιστορία της ρωσικής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα. Πίστεψε στην αναζωογονητική δυναμική των γεγονότων του 1917, εργάστηκε με έμπνευση, μεράκι και αυταπάρνηση για τα ιδανικά μίας καλύτερης και ευτυχέστερης ανθρωπότητας, συμμετείχε στα προκεχωρημένα φυλάκια της ρωσικής πρωτοπορίας, αλλά η ανταπόδοση που έλαβε ήταν η δυσμένεια, η διαπόμπευση, ο παραμερισμός και η απαγόρευση κυκλοφορίας των έργων του. Έντιμος άνθρωπος, συνειδητός πολίτης, σπουδαίος καλλιτέχνης, έζησε τα μοιραία γεγονότα των ταραγμένων...

Η ημερολογιακή, σχεδόν, καταγραφή της βασανιστικής, μακρόχρονης και μοιραίας διαδικασίας κατάρρευσης της σοβιετικής αυτοκρατορίας, μέσα από τα μάτια ενός εκ των σημαντικότερων πρωταγωνιστών της δύσκολης δεκαετίας 1991-2000. Το βιβλίο του Γιεγκόρ Γκαϊντάρ είναι μια μαρτυρία τεκμηριωμένη με αρχειακό υλικό που μεταφράζεται στη γλώσσα μας για πρώτη φορά και αναδεικνύει ζητήματα τα οποία θα βοηθήσουν τον Έλληνα αναγνώστη να κατανοήσει τα βαθύτερα αίτια της κατάρρευσης μίας από τις ισχυρότερες αυτοκρατορίες του 20ού αιώνα. Έγγραφα, πρακτικά συνεδριάσεων, αποφάσεις των κομματικ...

Το νόημα και η αξία του έρωτα ως αίσθημα έγκειται στο γεγονός ότι μας υποχρεώνει πραγματικά με όλη μας την ύπαρξη να αποδεχτούμε ότι ο άλλος έχει μια απόλυτη, κεντρική σημασία, την οποία, δυνάμει του εγωισμού, την νιώθουμε μόνο για τον εαυτό μας, μέσα μας.

... Διασχίζοντας απέραντες εκτάσεις με λεωφορεία, τρένα αλλά και αυτοκίνητα, γνώρισα τη σημερινή Ρωσία, αφουγκράστηκα το παρελθόν της, ψυχανεμίστηκα το μέλλον της. Για τον δυτικό περιηγητή η Ρωσία είναι μια χώρα που δεν θα καταφέρει ποτέ να την δει ολόκληρη. Δεν θα καταφέρει καν να δει ένα μεγάλο της μέρος. Όχι μόνο γεωγραφικά, αλλά ιστορικά και πολιτισμικά. Γι’ αυτό και παραμένει ένα μυστήριο ανεξερεύνητο...

Είκοσι ολόκληρα χρόνια έγραφε το "Ποίημα δίχως ήρωα" η Άννα Αχμάτοβα. Είκοσι ολόκληρα χρόνια η ποιήτρια στροβιλιζόταν στους σιγανούς ανέμους της ψυχικής ενδοχώρας. Είκοσι ολόκληρα χρόνια εγκαταβίωνε στον κόσμο της ζωντανής μνήμης και της νεφελώδους ανάμνησης. Το "Ποίημα δίχως ήρωα" είναι, κατά την ίδια την Αχμάτοβα, "μία κοσμηματοθήκη με τριπλό πάτο". Είναι ένα ποίημα τριών επιπέδων. Το πρώτο επίπεδο είναι η συνάντηση με το παρελθόν, ο θρήνος των νεκρών. Μία νύχτα μαγική η ηρωίδα καλεί τις "γλυκές σκιές" και τότε στη σκηνή εμφανίζονται οι βασικοί συντελεστές μιας νύχτας...

Το βιβλίο αυτό είναι γραμμένο από έναν Εβραίο που βρέθηκε στις μυλόπετρες της Ιστορίας, έζησε τον ζόφο στην κόλαση, επιβίωσε και πολλά χρόνια μετά την αποκατάστασή του κατά τη μετασταλινική εποχή έγραψε ένα τμήμα των αναμνήσεών του. Το βιβλίο του Λεβ Κονσόν είναι μια πραγματική κάθοδος στον Άδη, χωρίς την ελπίδα της επιστροφής. Είναι μια καταβύθιση στα μύχια του Κακού, μια γνώση από εκείνες που δεν πρέπει να κατέχει ο άνθρωπος, όπως είπε πρόσφατα η Σβετλάνα Αλεξιέβιτς, η Ρωσίδα νομπελίστρια. Το βιβλίο αυτό κονιορτοποιεί όχι μόνο το ψεύδος που εξακολουθούν να υποστηρ...

Το Πάσχα μέσα από σελίδες γεμάτες λαϊκές παραδόσεις, ρωσική ευλάβεια αλλά και τη χαρά της αναγέννησης της φύσης, εκεί όπου το σκοτάδι και η παγωνιά διαρκούν μήνες στο περιβάλλον και τις καρδιές των ανθρώπων. Το Πάσχα μέσα από περιγραφές μεγάλων Ρώσων συγγραφέων που καλύπτουν δύο αιώνες της μεγάλης λογοτεχνικής παράδοσης της χώρας των Ρως. Η Ορθοδοξία και η Ρωσία συναντιούνται στη γιορτή της χαράς και της ελπίδας που προσφέρει η Ανάσταση του Χριστού με διηγήματα του Ιβάν Μπούνιν, του Αντόν Τσέχωφ, του Αλεξάντρ Κουπρίν, του Νικολάι Γκόγκολ, του Λεοντίντ Αντρέγιεφ, του Β...