Yevtushenko Yevgeni A. 1932-2017
Evtushenko Evgenij A.
Ο Γιεβγκένι Γιεφτουσένκο (Ζίμα, Σιβηρία, 1932 - Tulsa, Οκλαχόμα, 2017) ήταν Ρώσος συγγραφέας, ποιητής, σεναριογράφος και σκηνοθέτης του κινηματογράφου. Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα το 1949 και εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο το 1952, ενώ σπούδαζε στο Ινστιτούτο Λογοτεχνίας Γκόρκι, στη Μόσχα. Υπήρξε από τους πιο δημοφιλείς και γνωστούς στη Δύση ποιητές της Σοβιετικής Ένωσης τις δεκαετίες του '50 και του '60, μαζί με τους Βασίλι Αξιόνοφ, Αντρέι Βοζνισιένσκι και Μπέλα Αχμαντούλινα (που υπήρξε η πρώτη του σύζυγος), επωφελούμενος από τη χαλάρωση των μέτρων λογοκρισίας από τον Χρουστσώφ. Το 1962 συνέθεσε το πιο δημοφιλές ίσως ποίημά του, "Μπάμπι Γιαρ", με θέμα το ολοκαύτωμα των Εβραίων του Κιέβου από τους Ναζί το 1941, που αργότερα περιέλαβε ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς, μαζί με άλλα τρία ποιήματά του, στη 13η Συμφωνία του. Το 1965 ένωσε τη φωνή του με την Άννα Αχμάτοβα, τον Ζαν Πωλ Σαρτρ και άλλους διανοούμενους, εναντίον της δίωξης του Γιόζεφ Μπρόντσκι από τις σοβιετικές αρχές. Το 1968 συνυπέγραψε κείμενο εναντίον της επέμβασης στην Τσεχοσλοβακία. Την ίδια χρονιά, άρχισε να διδάσκει ποίηση στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Ωστόσο, τόσο ο Μπρόντσκι όσο και άλλοι αντιφρονούντες συγγραφείς οι οποίοι, αντίθετα με τον Γιεφτουσένκο, φυλακίστηκαν (όπως οι Αντρέι Σινιάφσκι και Γιούλι Ντανιέλ), αμφισβήτησαν την πολιτική του εντιμότητα και τον κατηγόρησαν για διπροσωπία. Το 1987 έγινε επίτιμο μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Γραμμάτων. Το 1989 εκλέχτηκε μέλος του Σοβιετικού Κοινοβουλίου, εκπροσωπώντας το Χάρκοβο, όπου υποστήριξε πολιτικά τον Μιχαήλ Γκορμπατσώφ και αργότερα τον Μπόρις Γιέλτσιν (τον οποίο κατήγγειλε, όμως, όταν κατέστειλε βίαια την εξέγερση στην Τσετσενία). Στη συνέχεια άρχισε να μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα στην πατρίδα του και τις ΗΠΑ, όπου δίδαξε ρωσική και ευρωπαϊκή ποίηση και ιστορία του κινηματογράφου στο Πανεπιστήμιο της Τούλσα, στην Οκλαχόμα, και στο Queens College του Πανεπιστημίου της Πόλης της Νέας Υόρκης (City University of New York). To 2006 εξέδωσε τις αναμνήσεις του από τη δεκαετία του '60 και από τη γνωριμία με πρόσωπα όπως ο Πάμπλο Νερούδα, ο Σαλβαδόρ Αλιέντε, κ.ά. ("Shestidesantnik: memuarnaia proza"/"The Paratroopers of the 1960s: A Memoir in Prose"). Πέθανε μετά από μακροχρόνια νόσο στην Τούλσα της Οκλαχόμα, το πρωί της 1ης Απριλίου 2017, σε ηλικία 84 ετών.