Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Αντικείμενο του συνεδρίου μας υπήρξε ο αναστοχασμός επί των διαδρομών της ιστοριογραφίας της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας. Η σπουδή της ιστορίας και η καλλιέργεια του ιστορικού λόγου υπήρξαν θεμελιώδη και προσδιοριστικά στοιχεία της πνευματικής ζωής που αναπτύχθηκε στο ελληνικό κράτος από τη χαραυγή της ανεξαρτησίας του. Οι πραγματικές ιδεολογικές και κοινωνικές ανάγκες στις οποίες ανταποκρίθηκε η ιστοριογραφία ως διανοητικός παράγοντας της συγκρότησης του ελληνικού εθνικού κράτους πρόσθεσαν στην ακαδημαϊκή της υπόσταση και σοβαρές κοινωνικές λειτουργίες οι οποίες βρίσκον...

Οι δεσμοί του Φίλιππου Ηλιού με το Πανεπιστήμιο Κρήτης και τους ανθρώπους που το πλαισιώνουν υπήρξαν στενοί και μακρόχρονοι, με θεσμικό επιστέγασμα την ανακήρυξή του σε επίτιμο διδάκτορα της Φιλοσοφικής Σχολής (1994). Έτσι, η επιστημονική συνάντηση που οργάνωσε το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Ρέθυμνο (14-15/10/2005) υπήρξε μια χειρονομία μεστή περιεχομένου: ιστορικοί, φίλοι και συνεργάτες, ομότεχνοι του Φ. Ηλιού τίμησαν τη μνήμη του με τρόπο ουσιαστικό, καταθέτοντας τον γνωστικό οβολό τους στη μεγάλη τράπεζα της νεοελληνικής ιστοριογραφίας. Ο τόμος περιέχει τ...

Οι δεσμοί του Φίλιππου Ηλιού με το Πανεπιστήμιο Κρήτης και τους ανθρώπους που το πλαισιώνουν υπήρξαν στενοί και μακρόχρονοι, με θεσμικό επιστέγασμα την ανακήρυξή του σε επίτιμο διδάκτορα της Φιλοσοφικής Σχολής (1994). Έτσι, η επιστημονική συνάντηση που οργάνωσε το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Ρέθυμνο (14-15/10/2005) υπήρξε μια χειρονομία μεστή περιεχομένου: ιστορικοί, φίλοι και συνεργάτες, ομότεχνοι του Φ. Ηλιού τίμησαν τη μνήμη του με τρόπο ουσιαστικό, καταθέτοντας τον γνωστικό οβολό τους στη μεγάλη τράπεζα της νεοελληνικής ιστοριογραφίας. Ο τόμος περιέχει τ...

[...] Ως νεωτερική, γραφειοκρατικοποιημένη και ιεραρχημένη μορφή οργάνωσης των κοινωνικών σχέσεων, οι εθελοντικές συσσωματώσεις ταυτίστηκαν με τα μεσαία στρώματα και την ηγεμονία τους στον χώρο της πόλης, με τη λεγόμενη "αστική κοινωνικότητα". Οι άτυπες συλλογικότητες μελετήθηκαν πολύ λιγότερο. Θεωρήθηκαν επί μακρόν διακριτές μορφές δόμησης των κοινωνικών σχέσεων, που συνδέονται με συλλογικές δράσεις στο επίπεδο της γειτονιάς, της "κοινότητας" ή στους χώρους δουλειάς, συχνά αυθόρμητες και απροσχεδίαστες, χαρακτηριστικό πρωτίστως των εργατικών στρωμάτων. Απασχόλησαν επί...

Εκατόν ογδόντα και πλέον χρόνια μετά τη δολοφονία του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, δεκατέσσερις διαπρεπείς ιστορικοί και νέοι ερευνητές επιχειρούν μια επαναξιολόγηση της προσωπικότητας και του έργου του. Από την άφιξή του στην Ελλάδα μέχρι σήμερα η διακυβέρνησή του επιδοκιμάσθηκε και αμφισβητήθηκε, επαινέθηκε και επικρίθηκε ενώ εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η διαφοροποίηση των σύγχρονων ιστορικών ως προς την προσέγγιση των προθέσεων και των πράξεών του. Στο βιβλίο επισκοπούνται πολλές πτυχές της ιστορικής του δράσης: Η θητεία του στη ρωσική διπλωματική υπηρεσία, το κυβ...

Ο πυρήνας του αρχείου εντοπίστηκε το καλοκαίρι του 1975. Το μισό υλικό ήταν στοιβαγμένο σ' ένα δωμάτιο του δημαρχιακού μεγάρου το οποίο κάποτε ήταν το δημοτικό φαρμακείο. Το υπόλοιπο βρισκόταν σ' έναν από τους "πύργους" του ίδιου μεγάρου, και σ' άλλους χώρους. Το φθινόπωρο του 1975 η "Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού" δέχθηκε να αναλάβει την ταξινόμηση του αρχείου. Την άνοιξη του 1976 μια ομάδα πήγε στην Ερμούπολη να διερευνήσει τη φύση και την έκταση του υλικού. Διαπιστώθηκε ότι τα χρονικά όρια κυμαίνονταν από το 1830 περίπου ως τα τέλη της δεκαετίας του 1960· ότι μικρό μ...

Οι σημερινοί Ερμουπολίτες δεν έχουν αφορμές να θυμούνται τον Στέφανο Δ. Ρήγα, ευυπόληπτο συμπολίτη τους που πέθανε το 1899. Κανείς δρόμος δεν φέρει το όνομά του, κανένα μνημείο ή κτίσμα δεν συνδέεται μ' αυτόν. Η "Ρήγειος Επαγγελματική Σχολή", για την ίδρυση της οποίας άφησε όλη του την περιουσία, έμεινε μόνο στα χαρτιά. Ωστόσο, αυτή ακριβώς η δωρέα συνετέλεσε στο να διασωθεί ένα μέρος από το προσωπικό του αρχείο. Οι εκτελεστές της διαθήκης, ο δήμος Ερμουπόλεως κυρίως, έσπευσαν να συγκεντρώσουν τα έγγραφά του για να αναζητήσουν σ' αυτά στοιχεία σχετικά με τους οφειλέτες του:...

[...] Το Μουσείο μας αποτελεί ζωντανό κύτταρο της Πόλεως των Αθηνών, μετέχον στην κοινωνική, πνευματική και πολιτισμική της ζωή, όχι μόνο με την προβολή των πολύτιμων συλλογών, με τις οποίες το προικοδότησε ο αείμνηστος ιδρυτής του και οι οποίες ήδη εμπλουτίζονται με νεώτερες ευγενείς δωρεές. Εμπλουτίζει επί πλέον και ενθαρρύνει την μελέτη της Πόλεώς μας και της ζωής της από κάθε δυνατή σκοπιά. Καρπό αυτής της δραστηριότητας αποτελούν οι περιεχόμενες στον παρόντα τόμο μελέτες, που υπό μορφή διαλέξεων παρουσίασαν στο Μουσείο μας οι διαπρεπείς ομιλητές κατά την ως άνω περίοδο...

Η διαθήκη σηματοδοτεί το τέλος μιας πορείας· είναι ο μακρυνός απόηχος μιας ολόκληρης ζωής. Στην πράξη αυτή, στο μέτρο που επιχειρείται ένα είδος προσωπικού απολογισμού εν όψει, μάλιστα, του επερχόμενου ή αναμενόμενου θανάτου, εμπεριέχονται ποικίλα στοιχεία. Η μελέτη τους μπορεί, ίσως, να επιτρέψει την αποδέσμευση ενός πλέγματος αλληλοσυνδεόμενων σχέσεων που αφορούν, μεταξύ άλλων, στα οικονομικά ζητήματα, στις συγγενικές σχέσεις, στη φιλανθρωπία, στη θρησκευτικότητα, στη στάση απέναντι στο θάνατο. Διαθήκες συνέταξε μικρό ποσοστό των κατοίκων της Σύρου. Επειδή όμως οι συντάκτ...

Η έκδοση περιλαμβάνει τα κείμενα των ομιλιών που εκφωνήθηκαν κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου "1821 και απομνημόνευμα. Ιστορική χρήση και ιστοριογραφική γνώση", το οποίο διοργανώθηκε από το Ίδρυμα της Βουλής στις 21-22 Μαρτίου 2019 στο πλαίσιο του Κύκλου Δράσεων "1821-2021. 200 Χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Ιστορία - Αρχεία - Μνήμη", του Ιδρύματος της Βουλής. Τα Απομνημονεύματα υπήρξαν απόρροια της επιθυμίας των ανθρώπων από πολύ νωρίς, ήδη από τα χρόνια του Αγώνα, να ιστορήσουν τις εμπειρίες τους: εμπειρίες πρωτόγνωρες, οι οποίες καθόρισαν τη ζωή τους και μετέβαλα...

Ο παρών τόμος αποτελεί επιτομή των βιογραφιών δέκα αγωνιστών του '21 που έχουν βιογραφηθεί εκτενέστερα στην ιστορική σειρά των "ΝΕΩΝ" με τίτλο: "Οι ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας" (16 τόμοι, 2009-2010). Με την επιτομή των δέκα βιογραφιών αυτού του βιβλίου "Τα Νέα" θέλησαν να συμμετάσχουν στον εφετινό (2012) εορτασμό της 25ης Μαρτίου 1821, προσφέροντας στους αναγνώστες και φίλους της εφημερίδας ένα συνοπτικό αλλά έγκυρο βιβλίο. Για τη σύνταξη του μάλιστα εργάστηκαν οι ίδιοι οι συγγραφείς της παραπάνω σειράς των 16 τόμων, κάτι που εξασφαλίζει την εγκυρότητα και την αξιοπιστία τ...

Η Ιστορία γράφεται μέσα από το εκάστοτε παρόν. Ρωσία και Μεσόγειος λοιπόν ή μήπως καλύτερα Μεσόγειος και Ρωσία; Μήπως η Ιστορία, όπως την κατέθεσαν οι εξαιρετικοί ειδικοί συνάδελφοι κατά τις μέρες του συνεδρίου, μπορεί να αρχίζει με τη Μεσόγειο να εισβάλλει στη Ρωσία; Με τη Μεσόγειο, τους λαούς της ανατολικής λεκάνης της, της Άσπρης Θάλασσας, να ανακαλύπτουν, να κατασκευάζουν ένα μυθικό τοπίο, που θα φιλοξενεί με τη λαλιά του ανθρωπολόγου έναν "άλλο" ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι; Ο Άξενος Πόντος (κατ' ευμενισμόν των θεών και του φόβου: Εύξεινος), ένας παράδεισος με το χρ...

Η Ιστορία γράφεται μέσα από το εκάστοτε παρόν. Ρωσία και Μεσόγειος λοιπόν ή μήπως καλύτερα Μεσόγειος και Ρωσία; Μήπως η Ιστορία, όπως την κατέθεσαν οι εξαιρετικοί ειδικοί συνάδελφοι κατά τις μέρες του συνεδρίου, μπορεί να αρχίζει με τη Μεσόγειο να εισβάλλει στη Ρωσία; Με τη Μεσόγειο, τους λαούς της ανατολικής λεκάνης της, της Άσπρης Θάλασσας, να ανακαλύπτουν, να κατασκευάζουν ένα μυθικό τοπίο, που θα φιλοξενεί με τη λαλιά του ανθρωπολόγου έναν "άλλο" ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι; Ο Άξενος Πόντος (κατ' ευμενισμόν των θεών και του φόβου: Εύξεινος), ένας παράδεισος με το χρ...

Η σχέση της ελληνικής με τη γαλλική ιστοριογραφία ενδυναμώθηκε ιδιαίτερα στο β΄ μισό του 20ού αιώνα, όταν και εξ αιτίας των συνθηκών που επικράτησαν στο εσωτερικό της χώρας (Εμφύλιος, Δικτατορία 1967-1974) ένας μεγάλος αριθμός από Έλληνες διανοούμενους βρέθηκε στη Γαλλία. Ανάμεσά τους και ιστο­ρικοί που σπούδασαν και σταδιοδρόμησαν σε γαλλικά πανεπιστήμια. Οι επιρροές που δέχτηκαν από τη γαλλική ιστοριογραφία και από τη γαλλική κουλτούρα γενικότερα σφράγισαν το έργο τους. Στα χρόνια της Μεταπολίτευσης οι περισσότεροι και περισσότερες από αυτούς επέστρεψαν στην Ελλάδα, ίδρυσ...