Welles Orson
Welles Orson
Ο αμερικανός σκηνοθέτης, σεναριογράφος, παραγωγός και ηθοποιός Όρσον Ουέλς γεννήθηκε το 1915 στο Γουισκόνσιν των ΗΠΑ και πέθανε το 1985 στο Χόλιγουντ από καρδιακή προσβολή. Ξεκίνησε ως ηθοποιός σε μικρές θεατρικές ομάδες, στη Ν. Υόρκη και αλλού, και στο ραδιόφωνο, και έγινε διάσημος μέσα σε μια νύχτα με τη ραδιοφωνική σκηνοθεσία του έργου του Χ. Τζ. Ουέλς "Ο πόλεμος των κόσμων" (1938). Το Χόλιγουντ "εκτίμησε" το σκάνδαλο και το 1941 του έδωσε την ευκαιρία να σκηνοθετήσει την πρώτη του ταινία, τον "Πολίτη Καίην", μια από τις καλύτερες ταινίες στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου, που σημείωσε, ωστόσο, στην εποχή της, εμπορική αποτυχία, αφήνοντας χρέος 150.000 δολαρίων στην εταιρεία παραγωγής RKO. Συνέχισε την καριέρα του γράφοντας, παίζοντας και σκηνοθετώντας με πληθωρικό τρόπο, αρνούμενος κατά κανόνα να υποταχτεί στους όρους των παραγωγών του, με καταστροφικά αποτελέσματα τόσο για τον ίδιο όσο και για την τύχη των περισσότερων από τις ταινίες του. Αυτό τον οδήγησε να αναζητήσει, συχνά, καταφύγιο στην Ευρώπη και σε ανεξάρτητες παραγωγές χαμηλού κόστους, ενώ πάρα πολλά σχέδιά του για ταινίες δεν ολοκληρώθηκαν. Τιμήθηκε με Όσκαρ σεναρίου, το 1941, για τον "Πολίτη Καίην", με υποψηφιότητα για Όσκαρ, το 1948, για τον "Μακμπέθ" του (όταν το βραβείο κέρδισε ο "'Αμλετ" του Λώρενς Ολίβιε), με Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ Κανών το 1952 για τον "Οθέλο" (βραβείο που είχε απονεμηθεί και στον "Τρίτο άνθρωπο", του Κάρολ Ριντ, το 1949, με τον ίδιο πρωταγωνιστή), με βραβείο ερμηνείας του Φεστιβάλ Κανών το 1959 για τον ρόλο του στο "Άγγιγμα του κακού", με Βραβείο Εικοσαετίας του Φεστιβάλ Κανών, το 1966, για το "Φάλσταφ ή οι καμπάνες του μεσονυχτίου", και με ειδικό Όσκαρ, το 1970, για το σύνολο της προσφοράς του στον κινηματογράφο. Φιλμογραφία: -"Πολίτης Καίην", 1941 -"Οι υπέροχοι Άμπερσον", 1942 -"Ταξίδι στο φόβο", 1943 -"Ο ξένος", 1946 -"Η κυρία απ' τη Σαγκάη", 1947 -"Μακμπέθ", 1948 -"Οθέλος", 1952 -"Ο κύριος Αρκάντιν", 1955 -"Άγγιγμα του κακού", 1958 -"Η δίκη", 1962 (μεταφορά του βιβλίου του Φραντς Κάφκα) -"Φάλσταφ, ή οι καμπάνες του μεσονυχτίου", 1965 -"Η αθάνατη ιστορία", 1968 (για τη γαλλική τηλεόραση) -"Η αλήθεια και το ψέμα" (αγγλ.: "F for fake"), 1976 Μετά το θάνατό του εκδόθηκαν, σε κάποια μορφή, επεξεργασμένες από συνεργάτες του, οι ημιτελείς ταινίες: -"Η άλλη πλευρά του ανέμου", (1970-76) -"Δον Κιχώτης", (1955) -"Είναι όλα αλήθεια", (1942) -"Μόμπι Ντικ", μικρού μήκους, (1971) κ.ά.