Τσαλίκογλου Φωτεινή
Tsalíkoglou Foteiní
H Φωτεινή Τσαλίκογλου σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης και ειδικεύτηκε στην Κλινική Ψυχολογία. Είναι συγγραφέας και καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, όπου διδάσκει τα μαθήματα 'Κλινική Ψυχολογία μέσα από τη Λογοτεχνία και την Τέχνη' και 'Εγκληματολογική Ψυχολογία: Κλινικές Εφαρμογές'. Είναι συγγραφέας πολλών επιστημονικών βιβλίων και δοκιμίων, όπως "Σχιζοφρένεια και φόνος (Αναζητώντας τον χαμένο παράδεισο)", "Μυθολογίες βίας και καταστολής", "Ο μύθος του επικίνδυνου ψυχασθενή", "Ψυχο-λογικά (Οι παγίδες του αυτονόητου)", "Ψυχολογία της καθημερινής ζωής (H κουλτούρα του εφήμερου)", "Η ψυχή στη χώρα των πραγμάτων", "Το μέλλον ανήκει στην έκπληξη". Έχει γράψει το διαλογικό βιβλίο ''Μήπως;'' (μαζί με την Μαργαρίτα Καραπάνου), το ''Δε μ' αγαπάς, μ' αγαπάς: Tα παράξενα της μητρικής αγάπης", τα γράμματα της Μαργαρίτας Λυμπεράκη προς την κόρη της Μαργαρίτα Καραπάνου, καθώς και το παραμύθι "Η νεράιδα της γης" (με εικονογράφηση του Αλέξη Κυριτσόπουλου). Είναι συγγραφέας των μυθιστορημάτων "Η κόρη της Ανθής Αλκαίου", "Εγώ, η Μάρθα Φρόυντ", "Έρως φαρμακοποιός", "Ονειρεύτηκα πως είμαι καλά", "Το χάρισμα της Βέρθας" (υποψήφιο για το Βραβείο Αναγνωστών 2010 του ΕΚΕΒΙ), "Όλα τα ναι του κόσμου", "Το Ευτυχισμένο Νησί", "8 ώρες και 35 λεπτά", "Η μετακόμιση". Τα βιβλία της έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες όπως αγγλικά, ιταλικά, γερμανικά, τούρκικα και κυκλοφορούν σε Ευρώπη και Αμερική. Το μυθιστόρημα "8 ώρες και 35 λεπτά" (The Secret Sister), που κυκλοφορεί στην Ευρώπη και την Αμερική, διακρίθηκε από το World Literature Today ως ένα από τα πιο αξιοπρόσεκτα μεταφρασμένα βιβλία του 2015. Η ιταλική του μετάφραση (Sorella segreta) από τον Maurizio de Rosa, τιμήθηκε με το Κρατικό βραβείο μετάφρασης έργου ελληνικής λογοτεχνίας σε ξένη γλώσσα. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.
Ψυχολογία της καθημερινής ζωής
Τσαλίκογλου Φωτεινή
Εκδόσεις Καστανιώτη (1999)
Κείμενα που σχολιάζουν την καθημερινότητα και αναφέρονται σε "κάτι που συνέβη". Όμως το έναυσμα αλλά και το κίνητρο κάθε γραφής αξίζει να αναζητηθεί όχι σε εκείνο που συνέβη, αλλά σε εκείνο που θα μπορούσε να έχει συμβεί. Ο παράξενος διάλογος με αυτό το ανοιχτό ενδεχόμενο επιτρέπει να είμαστε ακόμα ζωντανοί, να ονειρευόμαστε, να επιθυμούμε, να σιωπούμε, να απορούμε, ακολουθώντας τις περιπέτειες μιας ιστορίας που, εις μάτην όλων των καιρών, εις μάτην όλων των εποχών, εξακολουθεί να κινείται προς τα εμπρός, έστω με πισωγυρίσματα, έστω με χάσματα και απύθμενα κενά μνήμης. Η...
Ψυχολογία της καθημερινής ζωής
Τσαλίκογλου Φωτεινή
Εκδόσεις Καστανιώτη (2008)
Κείμενα που σχολιάζουν την καθημερινότητα και αναφέρονται σε "κάτι που συνέβη". Όμως το έναυσμα αλλά και το κίνητρο κάθε γραφής αξίζει να αναζητηθεί όχι σε εκείνο που συνέβη, αλλά σε εκείνο που θα μπορούσε να έχει συμβεί. Ο παράξενος διάλογος με αυτό το ανοιχτό ενδεχόμενο επιτρέπει να είμαστε ακόμα ζωντανοί, να ονειρευόμαστε, να επιθυμούμε, να σιωπούμε, να απορούμε, ακολουθώντας τις περιπέτειες μιας ιστορίας που, εις μάτην όλων των καιρών, εις μάτην όλων των εποχών, εξακολουθεί να κινείται προς τα εμπρός, έστω με πισωγυρίσματα, έστω με χάσματα και απύθμενα κενά μνήμης....
Ψυχο-λογικά
Τσαλίκογλου Φωτεινή
Πλέθρον (1994)
Στο βιβλίο αυτό βρίσκονται συγκεντρωμένα κείμενα που σχολιάζουν όψεις της καθημερινής ζωής έτσι όπως την έζησα τα τελευταία 8 χρόνια. Τα περισσότερα από αυτά είναι από τα "Νέα" και ορισμένα από το "Βήμα της Κυριακής". Η τρέλα, ο θάνατος, ο έρωτας, η καταστροφή, η ειρωνεία, η φάρσα, ο όλεθρος, η γοητεία, η μιζέρια της κάθε μέρας, έτσι όπως αποτυπώθηκαν στο βλέμμα μου, αποτελούν τον συνεκτικό ιστό που διαπερνά το διάσπαρτο περιεχόμενο των σελίδων. Κείμενα υποκειμενικά, αποσπασματικά, αντιφατικά ίσως και περιττά -όπως άλλωστε και η ίδια η καθημερινότητα που τα ενέπνευσε-, π...
Ψυχο-λογικά
Τσαλίκογλου Φωτεινή
Εκδόσεις Παπαζήση (1991)
Τα κείμενα που ακολουθούν σχολιάζουν όψεις της καθημερινής μας ζωής και δημοσιεύτηκαν στα "Νέα" από το 1988 έως το 1991. Ορισμένα από αυτά θυμίζουν διηγήματα επιστημονικής φαντασίας, ενώ άλλα προσεγγίζουν περισσότερο κάποιον επιστημονικό λόγο. Ο συνεκτικός κρίκος των διάσπαρτων περιεχόμενων τους είναι η επικαιρότητα, έτσι όπως την έζησα την τριετία που μας πέρασε. Σαν ένα μυθιστόρημα η επικαιρότητα ετούτη φέρνει στο νου τα λόγια ενός συγγραφέα που θεωρούσε ύβρη προς τις ζωές των ανθρώπων την απαλλαγμένη από οδύνη γραφή. Ένα μυθιστόρημα, έλεγε, χωρίς αίμα ή βία, χωρίς έναν τ...
Το χάρισμα της Βέρθας
Τσαλίκογλου Φωτεινή
Εκδόσεις Καστανιώτη (2010)
"Mε αγαπάς;" "Σε αγαπώ". "Από παλιά;" "Nαι. Από παλιά". "Θα σκεφτείς κάτι καλό για μένα; Έχει χώρο στο μυαλό σου για μένα; "Θα είναι ζεστά; Θα είναι σαν μαμά;" Εκλιπαρεί ο άνθρωπος για μια στάλα παραμυθιού, για ένα ελάχιστο ίχνος συγκάλυψης. Καμουφλάζ. Κι όμως, δεν μπορεί. Δε γίνεται. Θα υπάρξει κάτι άλλο, κάποιος άλλος τρόπος. "Πώς να το ζητήσω;" "Θα δεις". "Θα μπορέσω να το βρω;" "Θα μπορέσεις". "Μέσα στις ιστορίες που γράφω;" "Ναι". "Μου λες αλήθεια;" "Όχι". Η Βέρθα ζει και μεγαλώνει σε μια ανήσυχη πόλη. Μια πόλη που φοβάται τον εαυτό της και...
Το χάρισμα της Βέρθας
Τσαλίκογλου Φωτεινή
Εκδόσεις Καστανιώτη (2010)
"Mε αγαπάς;" "Σε αγαπώ". "Από παλιά;" "Nαι. Από παλιά". "Θα σκεφτείς κάτι καλό για μένα; Έχει χώρο στο μυαλό σου για μένα; "Θα είναι ζεστά; Θα είναι σαν μαμά;" Εκλιπαρεί ο άνθρωπος για μια στάλα παραμυθιού, για ένα ελάχιστο ίχνος συγκάλυψης. Καμουφλάζ. Κι όμως, δεν μπορεί. Δε γίνεται. Θα υπάρξει κάτι άλλο, κάποιος άλλος τρόπος. "Πώς να το ζητήσω;" "Θα δεις". "Θα μπορέσω να το βρω;" "Θα μπορέσεις". "Μέσα στις ιστορίες που γράφω;" "Ναι". "Μου λες αλήθεια;" "Όχι". Η Βέρθα ζει και μεγαλώνει σε μια ανήσυχη πόλη. Μια πόλη που φοβάται τον εαυτό της και...
Το μέλλον ανήκει στην έκπληξη
Τσαλίκογλου Φωτεινή
Εκδόσεις Καστανιώτη (2011)
Από την Ελλάδα της ολυμπιακής ευφορίας φτάσαμε στην Ελλάδα της μετα-ολυμπιακής μελαγχολίας. Θα την ονομάσω "άγρια μελαγχολία". Ένα παράξενο μείγμα οργής και θλίψης. Από τη μια στιγμή στην άλλη καταρρέουν οι βεβαιότητες μιας ζωής. Με άγνωστες ακόμα τις παρενέργειες στο σύνολό τους, η εποχή αυτή μας αλλάζει. Αλλάζει τη ζωή μας, τις συνήθειές μας, τις επιθυμίες μας, τον τρόπο που βλέπουμε τον εαυτό μας και τους άλλους. 34 σχόλια για την επικαιρότητα βρίσκονται συγκεντρωμένα σε αυτό το βιβλίο. Αφηγήσεις μιας επικαιρότητας που μας πονά και μας τρελαίνει, αλλά και γεννά τεχνάσματ...
Το λιμάνι της ζωής μου
Συλλογικό έργο
Εμπειρία Εκδοτική (2007)
Δέκα συγγραφείς γράφουν για το Λιμάνι της Ζωής τους. Άλλοι εντός θέματος, άλλοι εκτός, όλοι όμως με ένα στόχο: την απόλυτη συνέπεια στο συγγραφικό τους ύφος που τους κάνει να ξεχωρίζουν. Ένα βιβλίο που θα συγκινήσει, θα προκαλέσει, θα εξοργίσει, ένα βιβλίο που θα ταξιδέψει τον αναγνώστη σε λιμάνια αλλόκοτα, πραγματικά ή φανταστικά, σε λιμάνια ζωής...
Το ευτυχισμένο νησί
Τσαλίκογλου Φωτεινή
Εκδόσεις Καστανιώτη (2015)
Έγινε νύχτα κι όλα μονομιάς άλλαξαν. Η Κοραλλένια, η μονάκριβη κόρη του βασιλιά Αιγέα, ξαφνικά έχασε το φως της. Το Ευτυχισμένο Νησί βυθίστηκε στη θλίψη. Την ίδια εκείνη νύχτα, ανοιχτά στο πέλαγος, ένα αγόρι πάλευε με τα κύματα. Μαζί του ήταν ένα χρυσόψαρο, που γνώριζε μια μυστική γλώσσα. Σε λίγο θα έφταναν στο νησί της τυφλής πριγκίπισσας. Είχαν ένα σχέδιο κρυφό να εκπληρώσουν. Έρχονταν από μακριά, από τη Χώρα του Πολέμου. Κι εκεί δεν ξέρεις ποτέ αν το ξημέρωμα θα σε βρει ζωντανό ή αν κάποια αδέσποτη σφαίρα θα σε χτυπήσει κατευθείαν στην καρδιά σου κι όλα όσα ονειρ...
Το ευτυχισμένο νησί
Τσαλίκογλου Φωτεινή
Εκδόσεις Καστανιώτη (2015)
Έγινε νύχτα κι όλα μονομιάς άλλαξαν. Η Κοραλλένια, η μονάκριβη κόρη του βασιλιά Αιγέα, ξαφνικά έχασε το φως της. Το Ευτυχισμένο Νησί βυθίστηκε στη θλίψη. Την ίδια εκείνη νύχτα, ανοιχτά στο πέλαγος, ένα αγόρι πάλευε με τα κύματα. Μαζί του ήταν ένα χρυσόψαρο, που γνώριζε μια μυστική γλώσσα. Σε λίγο θα έφταναν στο νησί της τυφλής πριγκίπισσας. Είχαν ένα σχέδιο κρυφό να εκπληρώσουν. Έρχονταν από μακριά, από τη Χώρα του Πολέμου. Κι εκεί δεν ξέρεις ποτέ αν το ξημέρωμα θα σε βρει ζωντανό ή αν κάποια αδέσποτη σφαίρα θα σε χτυπήσει κατευθείαν στην καρδιά σου κι όλα όσα ονειρ...
Τέλος καλό, όλα καλά
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Καστανιώτη (2012)
Μια κλασική ρήση που εκφράζει το αίσιο τέλος μιας περιπέτειας, μιας ερωτικής ιστορίας, μιας ταραχής, ενός δύσκολου ταξιδιού, μιας θύελλας, ή ακόμα ενός δυσάρεστου περιστατικού. Μια διαπίστωση που κάνουμε ανακουφισμένοι, βλέποντας την ελπίδα να έρχεται, την πόρτα του αδιεξόδου να ανοίγει ξαφνικά, το "ουδέν κακόν αμιγές καλού", όπως έλεγαν και οι αρχαίοι. Οι ιστορίες αυτού του βιβλίου έχουν όλες καλό τέλος, αλλά είναι απρόβλεπτες. Γραμμένες σε δύσκολους καιρούς, δεν διεκδικούν απλώς το δικαίωμα στην ευτυχία, την ομορφιά, τη λύτρωση και το χαμόγελο· το κατακτούν διότι ο από...
Τέλος καλό, όλα καλά
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Καστανιώτη (2012)
Μια κλασική ρήση που εκφράζει το αίσιο τέλος μιας περιπέτειας, μιας ερωτικής ιστορίας, μιας ταραχής, ενός δύσκολου ταξιδιού, μιας θύελλας, ή ακόμα ενός δυσάρεστου περιστατικού. Μια διαπίστωση που κάνουμε ανακουφισμένοι, βλέποντας την ελπίδα να έρχεται, την πόρτα του αδιεξόδου να ανοίγει ξαφνικά, το "ουδέν κακόν αμιγές καλού", όπως έλεγαν και οι αρχαίοι. Οι ιστορίες αυτού του βιβλίου έχουν όλες καλό τέλος, αλλά είναι απρόβλεπτες. Γραμμένες σε δύσκολους καιρούς, δεν διεκδικούν απλώς το δικαίωμα στην ευτυχία, την ομορφιά, τη λύτρωση και το χαμόγελο· το κατακτούν διότι ο από...
Σχιζοφρένεια και φόνος
Τσαλίκογλου Φωτεινή
Εκδόσεις Παπαζήση (1989)
Το βιβλίο αυτό αναφέρεται σε δύο οριακά ανθρώπινα φαινόμενα: το φόνο και τη σχιζοφρένεια, επιχειρώντας την ψυχοδυναμική διερεύνηση των σχέσεων που αναπτύσσονται ανάμεσά τους. Αν φόνος είναι η συντριβή, ο αφανισμός του άλλου, τότε η σχιζοφρένεια -όπως εκφράζεται μέσα στην οικογένεια, στα ψυχιατρεία, μέσα στην πολυμορφία της θεσμικής καταστολής- είναι η ζωή που συντρίβεται μέσα στον εαυτό της, είναι η ζωή που αντιτίθεται στον εαυτό της. Ποια είναι η σχέση που υπάρχει ανάμεσα σ' αυτές τις δύο καταστάσεις; Πόσο η συντριβή του εαυτού υποθάλπει ή προκαλεί τη συντριβή του άλλου;...
Σχιζοφρένεια και φόνος
Τσαλίκογλου Φωτεινή
Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη (2007)
"Tον σκότωσα για να φύγει το κακό. Να σωθούμε εγώ κι η μάνα μου." Αντώνης "Πήρα δύναμη. Τώρα όλοι με υπολογίζουν." Ανδρέας "Δεν ήθελα να πεθάνω γι' αυτό τον σκότωσα." Ιωσήφ "Όμως εκείνη τα έφταιγε όλα που με έφερε στον κόσμο και τυραννιζόμουνα έτσι." Αριστείδης "Ήμουνα δεσμευμένος μαζί της... Δεν είχα εαυτό... Ήμουνα το όργανό της... Όταν έπαιζα κιθάρα, τα χέρια μου ήταν τα δικά της χέρια." Νίκος "Τον ψυχοπαθή τον κλείνουν και του περνάνε ρεύμα στο κεφάλι και τον σκοτώνουνε επειδή φοβούνται ότι θα κάνει έγκλημα." Βασίλης Τι σημαίνει ο φόνος της μ...
Όψεις του σύγχρονου ανορθολογισμού
Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (2005)
[...] Περισσότερο όμως πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να μας προβληματίσει η εισβολή του ανορθολογισμού στους χώρους της φιλοσοφίας και της επιστήμης. Η εισβολή αυτή έχει βέβαια της απαρχές της σε μια απόλυτα δικαιολογημένη αμφισβήτηση της ιδεολογίας του Διαφωτισμού. Αρκετοί πράγματι φιλόσοφοι διαπίστωσαν τις δυσκολίες ή και την αδυναμία εφαρμογής στις επιστήμες του ανθρώπου των μεθόδων που είχαν προαγάγει οι επιστήμες της φύσης, και συνακόλουθα, αναζήτησαν άλλους τρόπους προσέγγισης και κατανόησης των ψυχικών και κοινωνικών φαινομένων. Άλλοι πάλι αποδύθηκαν σε μια εύστοχη κριτ...
Ονειρεύτηκα πως είμαι καλά
Τσαλίκογλου Φωτεινή
Εκδόσεις Καστανιώτη (2004)
Η Ιουλία Δαμασκηνού ζει με την ιερά νόσο. Από το φεγγίτη του δωματίου της κρυφακούει τις ιστορίες των ασθενών του ψυχίατρου πατέρα της. Ιστορίες βίας, ανελέητου έρωτα και εγκατάλειψης. Από τη μητέρα της μαθαίνει για την ηδονή της πτώσης και για την αγάπη που, εκείνη μόνη, μπορεί να θεραπεύσει και να καταφέρει όλα όσα δεν μπορούν τα χάπια και τα λόγια. Ερωτεύεται τον καθηγητή της, διάσημο συγγραφέα. Όμως η γυναίκα του σε λίγες μέρες θα φέρει στον κόσμο το πρώτο τους παιδί. Με όπλο την ονειρική μητέρα, τον ανέλπιδο έρωτα για το συγγραφέα, τις σποραδικές απώλειες συνείδησης, τ...
Όλα τα ναι του κόσμου
Τσαλίκογλου Φωτεινή
Εκδόσεις Καστανιώτη (2008)
Κάποτε δεν ήμουν η Ελένη. Ήμουν το μανταρίνι, το γλυκό του κουταλιού. Η καρδιά του μαρουλιού, το τζιέρι. Κι άλλα πολλά ήμουν που εκείνη κάθε τόσο επινοούσε. Ζούσα σ' ένα αστέρι που το λέγαν "Μία". Στη "Μία" δε σκοτεινιάζει ποτέ. Χιλιάδες κόκκινα μπαλόνια πετούν ανενόχλητα στον ουρανό. Ο Αλμπέρ Λαμορίς με τον Πασκάλ ζουν μιαν αχώριστη χαρισάμενη ζωή. Η κρεμ καραμελέ συνοδεύει το μαντί. Το Παρίσι δεν είναι μακριά από την Καππαδοκία. Οι φάρσες δεν πληγώνουν τη Σεχίρ. Το "μη σε μέλλει" και το κιρμιζί πιπέρι φορούν τα γιορτινά τους και με προσκαλούν σε γιορτή που δεν τελειώνει....
Οι παράξενες ιστορίες της κυρίας Φι
Τσαλίκογλου Φωτεινή
Εκδόσεις Καστανιώτη (2019)
"Μα δεν υπάρχει κανένας σοβαρός λόγος να μην πιστεύει ένας άνθρωπος στο θαύμα". Τα λόγια του Πασκάλ ασπάζεται η κυρία Φι και ενδίδει στο απροσδόκητο, στο απίθανο που παραμονεύει σε κάθε μας βήμα. Γιατί η ζωή, έτσι όπως είναι, δεν μας είναι αρκετή και η κυρία Φι εννοεί να ζήσει. Με πόνο, με αβεβαιότητα, με συντριβή, με γέλιο, με έκσταση, ακόμα και με χαμό, αλλά εννοεί να ζήσει. Και στο τέλος, ποιος ξέρει; Ίσως καταφέρει να γιατρέψει το γιο της, που πάσχει από μια παρατεταμένη και ακατανόητη θλίψη. "Οι παράξενες ιστορίες της κυρίας Φι" είναι αναπάντεχες, ευρηματικές, αν...
Ο συμμαθητής, η συμμαθήτριά μου από την άλλη χώρα
Ελληνικά Γράμματα (2004)
Η δημιουργία μιας πιο ανοιχτής και συμμετοχικής κοινωνίας, μιας κοινωνίας που αντλεί τα αποθέματά της από την πολλαπλότητα και τη διαφορά, περνά μέσα και από τον τρόπο που τα παιδιά αντιλαμβάνονται, βιώνουν, αλλά και φαντασιώνουν την ετερότητα. Μια τέτοια οπτική επιτρέπει το πέρασμα από μια κουλτούρα της σιωπής, του φόβου ή της αδιαφορίας, στην κουλτούρα της ενεργούς παρέμβασης, της κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης.
Ο μύθος του επικίνδυνου ψυχασθενή
Τσαλίκογλου Φωτεινή
Εκδόσεις Παπαζήση (1987)
Η ψυχική ασθένεια αποτελεί πρόσφορο έδαφος για τη γενεσιουργία μιας ιδιαίτερα πλούσιας μυθολογίας, μιας μυθολογίας που αλλοιώνει δραματικά το φαινόμενο της τρέλας, περιβάλλοντάς το με πέπλα μυστηρίου ή με απολυτότητες που παγιδεύουν τις πραγματικές του διαστάσεις. Μέσα στους κόλπους της μυθολογίας αυτής ο ψυχικά ασθενής ανάγεται σ' ένα δυνάμει εγκληματικό, επικίνδυνο και επίφοβο άτομο, που η συμπεριφορά του καθορίζεται από πρωτόγονες και απροσπέλαστες στην κατανόηση ενορμήσεις. [...] Η θεώρηση αυτή του ψυχικά ασθενή ως επικίνδυνου, η ταύτιση της τρέλας με την εγκληματικ...