Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Πώς μπορούμε να γίνουμε ελεύθεροι; Η "αγωγή στην ελευθερία" είναι κάτι εφικτό ή παράλογο; Αν οι παιδαγωγοί μάς αναγκάζουν να γίνουμε "ελεύθεροι", τότε αυτό που θα γίνουμε θα είναι κάτι άλλο από ελεύθεροι, γιατί θα είναι προϊόν εξαναγκασμού. Αν αντιθέτως μας αφήνουν "ελεύθερους" να γίνουμε ό,τι θέλουμε, πάλι δεν θα γίνουμε ελεύθεροι, γιατί δεν θα αποκτήσουμε τα μέσα, ώστε να πραγματώσουμε την ελευθερία μας. Πώς μπορεί να λυθεί αυτό το πρόβλημα; Σύμφωνα με τον Γιώργο Σαγκριώτη, η λύση μπορεί να εξαχθεί από τον Καντ, και συνίσταται στο να ορίζουμε την αγωγή όχι ως κάτι που παρ...

Η "Αργκό της αυθεντικότητας" είναι ένα πολεμικό βιβλίο του Τ.Β. Αντόρνο, γραμμένο στο περιθώριο των εργασιών του για την Αρνητική Διαλεκτική. Στο στόχαστρο της κριτικής βρίσκεται η ανύψωση της "αυθεντικότητας" σε φευδοφιλοσοφική κατηγορία εντός ενός πεδίου που ορίζεται από το τρίγωνο φιλοσοφίας της ζωής, φαινομενολογίας και οντολογίας. Εστιάζοντας στη χρήση της γλώσσας, ο Αντόρνο ερευνά και στηλιτεύει τον τρόπο με τον οποίο η κριτική της νεωτερικής εμπειρίας μετατρέπεται στο έργο των θεωρητικών που εξετάζει, και πρωτίστως σε εκείνο του Χάιντεγκερ, σε απεριόριστη κατάφαση το...

Το φιλοσοφικό έργο του Άρη Κουτούγκου κατανέμεται αδρομερώς σε δύο περιοχές: στη διερεύνηση της γνώσης και στη διερεύνηση της αξίας. Βασικό αφετηριακό σημείο από το οποίο αρχίζει να υφαίνεται ο ερευνητικός ιστός του υπήρξε η προβληματική που τον απασχολούσε αναφορικά με την αλλαγή των απλών πίστεων. Το ενδιαφέρον του εστιάστηκε σε αυτήν την προβληματική αμέσως μετά την κριτική κατάληξη και τα συμπεράσματα της διδακτορικής διατριβής του. Οι κατευθύνσεις των ερευνητικών ενδιαφερόντων και δημοσιεύσεων του αφορούσαν στη Φιλοσοφία της Επιστήμης, στην Αναλυτική Θεωρία της Γνώσης...

Η αιωνιότητα προηγείται του χρόνου με το "πριν" και το "μετά". Στον χρόνο τα πάντα περνούν, ενώ στην αιωνιότητα τα πάντα είναι μονίμως παρόντα χωρίς μέλλον και παρελθόν. Πως όμως να μετάσχουμε στην αιωνιότητα αφού είμαστε στο χρόνο; Οι σημερινοί άνθρωποι βρισκόμαστε πολύ μακριά από τον Πλωτίνο, όμως κάτι κοινό υπάρχει ανάμεσα σε εκείνον και σε εμάς : Σκεπτόμαστε τον χρόνο εν χρόνω .

Στην εικονιστική κοινωνία οι απαισιόδοξες φωνές προβλέπουν ένα ζοφερό μέλλον υποδούλωσης του ανθρώπου στους αλγορίθμους, την βιολογική μετάλλαξή του σ' ένα ανεπιθύμητο είδος ακόμη και την ολοκληρωτική εξαφάνισή του. Από την άλλη οι αισιόδοξες φωνές διακηρύσσουν ότι θα προσαρμοστούμε βαθμιαία στην τεχνική εξέλιξη, απολαμβάνοντας τα οφέλη της, ή ότι ανατέλλει μια νέα εποχή για το ανθρώπινο είδος, που υπερβαίνοντας τους βιολογικούς περιορισμούς θα αποικίσει τελικά το σύμπαν εκπληρώνοντας το πεπρωμένο του. Είναι δυνατόν να παραμείνουμε κριτικοί τόσο ως προς το ευαγγέλιο των υπε...

Στην αναψηλάφηση περί αληθείας και ψεύδους συνοψίζονται τα κρισιμότερα ίσως κεφάλαια της αρχαιοελληνικής φιλοσοφίας και οι πιο λυσιτελείς ερμηνευτικές διεισδύσεις σε δυσεπίλυτα σύγχρονα ζητήματα. Η πληρέστερη και ακριβέστερη φιλοσοφική διατύπωση του ερωτήματος εντοπίζεται στη μικρή πραγματεία του Αριστοτέλους Περί Ψυχής, στην οποία η αλήθεια αναζητείται και υπάρχει στα εν συνθέσει ή εν διαιρέσει τελούντα νοήματα. Καθώς η θήρευση του αληθούς ως ανθρώπινη λειτουργία φέρει μεθ’ εαυτής στοιχεία επάλληλων επιπέδων, ορισμένα εκ των οποίων στην εμφανή ή τελική αποτύπωσή τους...

Με το παρόν έργο επιχειρείται η ερμηνεία και η κριτική ανασυγκρότηση της έννοιας του πολιτικού στη φιλοσοφία της Χάνα Άρεντ και του Κορνηλίου Καστοριάδη. Ο συγγραφέας μελετά το ανάπτυγμα της σκέψης των δύο αυτών στοχαστών θέτοντας ως σημείο εκκίνησης τα οντολογικά και ανθρωπολογικά θεμέλια του έργου τους τα οποία και προσδιορίζουν σε σημαντικό βαθμό την πολιτική τους θεώρηση. Υπό το πρίσμα αυτό αποτιμάται η συμβολή τους όχι μόνο στην ανάλυση του πολιτικού φαινομένου αλλά και στον μετασχηματισμό της πολιτικής πραγματικότητας με πρόσημο την ελευθερία.

Σύμφωνα με τον Hegel, η σκέψη του Spinoza δεν είναι ακόμη αρκετά διαλεκτική. Και αν ήταν πάρα πολύ διαλεκτική; Ή, έστω, αν ήταν διαλεκτική με έναν τρόπο που δεν μπορούσε να αποδεχτεί ο Hegel; Η απάρνηση αυτής της διαλεκτικής -ας πούμε, για να μην χρονοτριβούμε, μιας διαλεκτικής χωρίς τελεολογία- στην οποία προβαίνει ο Hegel μέσω του Spinoza, είναι ο τρόπος με τον οποίο συναντά ένα αξεπέραστο εμπόδιο κατά την ανάπτυξη της δικής του σκέψης: πρόκειται για το εμπόδιο ενός λόγου για τον οποίο πρέπει να πούμε όχι ότι δεν είναι ακόμη εγελιανός, αλλά ότι δεν είναι ήδη πλέον. Ο Heg...

Εδώ και μερικές δεκαετίες η φιλολογική έρευνα έχει περιβάλει τα Ομηρικά έπη με το ενδιαφέρον της κι έχει οδηγηθεί σε αξιόλογα συμπεράσματα - αλλά έχει σχεδόν πάρει και το μονοπώλιο! Ανιχνεύει π.χ. το "Ομηρικό ζήτημα" (δηλ. μήπως ο Όμηρος δεν ήταν ένας αλλά πολλοί, ή μήπως δεν υπήρξε καν ο έτσι επονομαζόμενος) και τα προγενέστερα λογοτεχνικά-μυθολογικά μοτίβα που μεταποίησε ο Όμηρος και συμπεριέλαβε μέσα στα έργα του. Τέτοιες έρευνες διατρέχουν όμως πάντα τον κίνδυνο να μειώσουν ή και να εξαφανίσουν από τα μάτια μας τα βαθύτερα μηνύματα που έχει να προσφέρει το Ομηρικό κε...

Το παρόν έργο αποτελεί μία προσπάθεια εντρύφησης στα περί ψυχής δόγματα του νεοπλατωνικού φιλοσοφικού ρεύματος της ύστερης αρχαιότητας, με αφορμή το υπόμνημα του Ιωάννου Φιλοπόνου στην πραγματεία "Περί ψυχής" του Αριστοτέλους. Το προοίμιο του υπομνήματος παρουσιάζεται σε απόδοση στην νέα ελληνική και ακολουθεί εκτενής ανάλυση και σχολιασμός του. Η μελέτη αυτή καινοτομεί στο ότι ο σχολιασμός του κειμένου του Ιωάννου Φιλοπόνου βασίζεται κυρίως σε προγενέστερα εκείνου φιλοσοφικά υπομνήματα, χωρία των οποίων παρατίθενται στο πρωτότυπο και σε νεοελληνική απόδοση. Παρουσιάζετα...

Το βιβλίο αυτό απαρτίζεται από τρία επιμέρους δοκίμια τα οποία εστιάζουν την προσοχή τους σε τρεις θεμελιώδεις όψεις της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση: την πολιτική, την ηθική και την αισθητική. Στο πρώτο δοκίμιο ορίζεται το πεδίο της πραγματικής οικολογίας, το οποίο πολιτικά διαχωρίζεται σαφώς από αυτό της ψευδο-οικολογίας, καθώς περιλαμβάνει την οικολογία του υποκειμένου και την κοινωνική οικολογία ως στενά και άρρηκτα συνυφασμένες με την οικολογία της φύσης-περιβάλλοντος. Στο δεύτερο δοκίμιο διατυπώνεται η οφειλόμενη ηθική στάση του ανθρώπου απέναντι στα ζώα, μέσα απ...

Ο Σπινόζα δέχτηκε επιθέσεις από κάθε πλευρά, οι θέσεις του όμως σημάδεψαν τις διαμάχες για τη Βίβλο, το φυσικό δίκαιο και την ελευθερία της συνείδησης. Τον συναντάμε εκ νέου στον Διαφωτισμό, στον Γερμανικό Ιδεαλισμό, στον μαρξισμό και στην ψυχανάλυση. Η "Ηθική" και η "Θεολογικο-πολιτική πραγματεία" οικοδομούν μια σκέψη του Λόγου, που αρνείται την τελεολογία, την πρόνοια και την αυταπάτη του αυτεξούσιου, μια σκέψη της καθολικότητας των νόμων της φύσης, της ατομικότητας, της ελευθερίας του φιλοσοφείν. Στον Σπινόζα, τίποτε δεν υπερβαίνει την ανθρώπινη νόηση· η έκταση δ...

Στον τόμο αυτόν της βιογραφίας του Σρι Σάτυα Σάι Μπάμπα, ο καθηγητής Καστούρι αφηγείται τη ζωή Του από το 1968 έως το 1971. Είναι σ' αυτό το διάστημα που επισκέφθηκε την Ανατολική Αφρική, εγκαινίασε το πνευματικό κέντρο Νταρμακσέτρα στη Βομβάη, διοργάνωσε το Α΄ Παγκόσμιο Συνέδριο του Οργανισμού Σάτυα Σάι, ίδρυσε το Κολέγιο Θηλέων στην Ανανταπούρ, το Κολέγιο Αρρένων στο Μπριντάβαν κ.α. Στις περιοδείες Του αυτές έκανε και πολλά θαύματα, όπως η θεραπεία του ιδρυτή του Ινστιτούτου Ινδικού Πολιτισμού Κ.Μ. Μούνσι. Στα αποσπάσματα από τις ομιλίες Του, τα οποία με σοφία έχουν...

Στο δοκίμιό του "Η κληρονομιά της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας", που πρωτοδημοσιεύτηκε το 1981, ο Μπέρναρντ Ουίλλιαμς επανεξετάζει τι κληροδότησε η αρχαία ελληνική σκέψη στη νεότερη δυτική φιλοσοφία. "Στη φιλοσοφία οι Έλληνες εγκαινίασαν σχεδόν όλα τα μείζονα πεδία της - τη μεταφυσική, τη λογική, τη φιλοσοφία της γλώσσας, τη γνωσιολογία, την ηθική, την πολιτική φιλοσοφία και (μολονότι σε πολύ πιο περιορισμένο βαθμό) τη φιλοσοφία της τέχνης. Όχι μόνο θεμελίωσαν αυτούς τους τομείς έρευνας, αλλά προοδευτικά διέκριναν πολλά ζητήματα που θα αναγνωρίζονταν ως τα βασικότερα στου...

Το βιβλίο αυτό εστιάζεται στο να παρουσιάσει βιογραφίες ιατρών που γεννήθηκαν τον δέκατο όγδοο αιώνα. Ο κύριος σκοπός της συγγραφής του δεν ήταν να βαθμολογήσει ούτε τις ιατρικές γνώσεις των ιατροφιλοσόφων εκείνης της εποχής, ούτε την αξία των ιατρικών θεωριών που διατυπώθηκαν κατά τον δέκατο όγδοο αιώνα. Ο σκοπός ήταν, περιγράφοντας γεγονότα και μαρτυρίες των ιδίων των γιατρών, να προσεγγίσει τις συνθήκες ζωής και τις νοοτροπίες εκείνων των γιατρών, κατά τη μεταβατική εποχή από τον 18ο στον 19ο αιώνα. Όλοι οι βιογραφούμενοι ήταν συγγραφείς βιβλίων, που ασχέτως του ποικίλου...

Το βιβλίο αποτελείται από άρθρα της συγγραφέως μαζί με επιλογές πλατωνικού και άλλου φιλοσοφικού υλικού. Στις μισές ενότητες ακολουθούν ασκήσεις για καλύτερη κατανόηση και κάποιες νεότερες προσεγγίσεις σε διαχρονικά ερωτήματα, όπως το τι κάνει τον άνθρωπο άνθρωπο, τη σχέση φιλοσοφίας και θρησκείας, ενώ σχολιάζεται και η απουσία ή υποεκπροσώπηση των γυναικών στους συναφείς χώρους. Το βιβλίο αφορά την πολιτική κυρίως φιλοσοφία των αρχαίων, η οποία είναι μέρος της ηθικής φιλοσοφίας, καθώς και συνδέσεις της με το σήμερα.

Το 1975, σε μια έντονα πολιτική στιγμή του έργου του, ο Λουί Αλτουσέρ επιχείρησε να συντάξει ένα εγχειρίδιο φιλοσοφίας προσιτό για όλες και όλους. Από αυτή την απόπειρα προέκυψε, ανάμεσα στο 1977 και το 1978, η τελική εκδοχή του κειμένου που εκδόθηκε στη Γαλλία το 2014, αρκετά χρόνια μετά τον θάνατο του συγγραφέα του, με τον τίτλο "Μύηση στη φιλοσοφία γιο τους μη φιλοσόφους", συντελώντας αποφασιστικά σε μια νέα ανάγνωση της θεωρητικής συνεισφοράς του Αλτουσέρ. Η "Μύηση" δεν επιδιώκει απλώς να προσφέρει άλλη μια δίοδο πρόσβασης στη φιλοσοφία, εν είδει εκλαΐκευσης. Αντιθέτ...

Εάν επρόκειτο να αναζητήσουμε έναν γενικό χαρακτηρισμό της περιόδου του Διαφωτισμού, η καθιερωμένη απάντηση θα ήταν ότι θεμελιώδες γνώρισμά της είναι προφανώς η κριτική και σκεπτικιστική στάση απέναντι στη θρησκεία. Αν προσπαθήσουμε να ελέγξουμε αυτή την εδραιωμένη αντίληψη με την συνδρομή συγκεκριμένων ιστορικών γεγονότων, καταλήγουμε σύντομα να έχουμε τις σοβαρότερες αμφιβολίες και επιφυλάξεις όσον αφορά τη σκέψη του γερμανικού και του αγγλικού Διαφωτισμού. Ωστόσο η γαλλική φιλοσοφία του 18ου αιώνα φαίνεται να επιβεβαιώνει όλο και πιο πεισματικά την πατροπαράδοτη αντίληψη...