Σκηνές από το βίο του Μάξιμου του Γραικού

Μόσχα των αρχών του 16ου αιώνα. Στη δίνη σφοδρών συγκρούσεων εκείνης της μεταβατικής εποχής βρίσκεται ένας Έλληνας λόγιος, ο Μάξιμος ο Γραικός, φερμένος από το Άγιο Όρος προκειμένου να διορθώσει τα ρωσικά εκκλησιαστικά βιβλία. Ακέραιος πνευματικός άνθρωπος, ανυποχώρητος στις ηθικές πεποιθήσεις του, έρχεται σε ρήξη με την κρατική και την εκκλησιαστική εξουσία. Οι "Σκηνές από το βίο του Μάξιμου του Γραικού", που συγκροτούν το μυθιστόρημα του Μήτσου Αλεξανδρόπουλου (γραμμένο το 1967-69), αποτυπώνουν τη δραματική εξέλιξη του ήρωα: από τιμώμενο πρόσωπο μετατρέπεται σε θύμα διώξεων, αντιμετωπίζει συνωμοσίες, υφίσταται δίκες, βασανιστήρια και δεκαετίες στη φυλακή, ενώ τα έργα του κυκλοφορούν παράνομα (μία από τις πρώτες μάλλον περιπτώσεις του περίφημου ρωσικού 'σαμιζντάτ'). Εντέλει αποκαθίσταται και επανακτά την ελευθερία του και τις τιμές, όχι όμως και το ποθητό δικαίωμα να γυρίσει στην πατρίδα του. Γι΄ άλλη μια φορά πέφτει θύμα των αλλότριων διαπλοκών, της συναλλαγής. Το ηθικό ανάστημα του Μάξιμου, η πνευματική του προσφορά -και όσο ζούσε, και μετά θάνατον- λειτούργησαν ως λυδία λίθος για τους κριτές του, σύγχρονους και μεταγενέστερους, που ανακύκλωσαν το παρελθόν με τα διαχρονικά του προβλήματα και διλήμματα.