Το παλίμψηστο του αίματος

Πολιτικές δολοφονίες και εκτελέσεις στη Θεσσαλονίκη (1913-1968)

Στη συλλογική μνήμη και στην ιστοριογραφία είναι ανεπαρκώς φωτισμένος ο ζοφερός "δρόμος του αίματος". Υπάρχει ένα κενό στη συλλογική μνήμη σχετικά με τα γεγονότα που αρχίζουν με τη δολοφονία του βασιλιά Γεωργίου Α' (1913), συνεχίζονται, με τις εκτελέσεις του Μεσοπολέμου και τους δολοφονημένους διαδηλωτές του Μάη '36 και γίνονται εφιαλτικά όταν φτάνουμε στα σκοτεινά και απάνθρωπα χρόνια της κατοχής και του εμφυλίου (1941-'49) με τον αφανισμό των 50.000 εβραίων της πόλης, με τις αθρόες εκτελέσεις στους χώρους γύρω από το Γεντί Κουλέ και το στρατόπεδο Παύλου Μελά, με τα φονικά της μισαλλοδοξίας και τις τρομοκρατικές επιθέσεις μέσα στην πόλη, όπου η πολύκροτη και ανεξιχνίαστη πολιτική δολοφονία του Αμερικάνου δημοσιογράφου Τζ. Πολκ (1948) ρίχνει ακόμη βαριά τη σκιά της. Το ιστορικό παλίμψηστο του αίματος συμπληρώνουν στη μετεμφυλιοπολεμική περίοδο η εκτέλεση του Ν. Νικηφορίδη (1951), η δολοφονία του Στ. Βελδεμίρη (1961) οι εν ψυχρώ δολοφονίες του Χαλκίδη (1967) και του Τσαρουχά (1968) από τα όργανα της χούντας, ενώ έχει προηγηθεί η διαβόητη πολιτική δολοφονία του βουλευτή Γρ. Λαμπράκη από τους παρακρατικούς τον Μάη του 1963. Η διαδικασία καταγραφής των ιστορικών γεγονότων στην συλλογική μνήμη είναι μια διαδικασία συνεχής, έτσι ώστε η ιστορική τους διερεύνηση μοιάζει με την ανάκτηση ενός παλίμψηστου κειμένου. Αντλώντας υλικό και μαρτυρίες από μια εκτεταμένη βιβλιογραφία, από δημοσιεύματα περιοδικών και εφημερίδων και από λογοτεχνικά κείμενα ο καθηγητής και συγγραφέας Γιώργος Αναστασιάδης προτείνει μια πολύπλευρα τεκμηριωμένη διερεύνηση, ανάγνωση και αποκρυπτογράφηση της συγκεκριμένης διαδρομής στους άγριους καιρούς.