Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο Μπόρχες, στην ταύτισή του με τον Όμηρο, γνωρίζει καλά ότι το μόνο που μένει, είναι η μνήμη του ποιητή· αυτό που εκείνος τραγουδά. Η λέξη του ποιητή είναι το τελευταίο καταφύγιο ενάντια στο Τίποτε. Ο Μπόρχες θα επαναφέρει την προφορική παράδοση, λόγω του ότι, χάνοντας την όρασή του, θα επιστρέψει στους τύπους της κλασικής ποίησης, στο σονέτο, στα μνημοτεχνικά μέσα, όπως οι απαριθμήσεις με τις οποίες, κατά κάποιο τρόπο, δημιουργεί τους δικούς του πίνακες -συσχετίσεις- που τους χρησιμοποιεί σε ποιήματα απαράμιλλης τελειότητας. Οι σκέψεις για τη μνήμη και τα μονοπάτια της δεν του ήταν ξένα, ήδη από την παιδική του ηλικία. Εξ άλλου, είναι ενδιαφέρον να υπογραμμίσουμε το θαυμασμό που ο Μπόρχες έτρεφε για τη Φάνι Χάσλαμ, την αγγλίδα γιαγιά του, όχι μόνο για την αισιόδοξη και γεμάτη ζωντάνια προσωπικότητά της, αλλά και για την καλή της μνήμη. Μπορούσε να απαγγείλει, από μνήμης, πολλά εδάφια της Βίβλου, καθώς και ποιήματα Άγγλων συγγραφέων που εκείνη προτιμούσε. Αυτό εντυπωσίασε τον Μπόρχες όταν ήταν παιδί. Παρ' όλο που αποδέχθηκε την τύφλωση, ο Μπόρχες θα αισθάνεται σε όλη του τη ζωή νοσταλγία για εκείνα τα βιβλία που δε θα διαβάσει και που ζητά να του διαβάσουν, αλλά και επιθυμία να ξαναδιαβάσει εκείνα που ήδη γνώριζε, με το σκοπό να τα αποθησαυρίσει στη μνήμη του. Παρά την τύφλωσή του, θ' αγοράζει βιβλία συνεχώς και σε όλη του τη ζωή. Έλεγε ότι είναι χρήσιμο να διατηρεί κανείς την καλλιέργεια του βιβλίου, γιατί "αν διαβάζουμε ένα βιβλίο παλιό, είναι σαν να διαβάζουμε όλο το χρόνο που έχει περάσει από την ημέρα που γράφτηκε μέχρι τις μέρες μας". Ο Μπόρχες δίνει τον ορισμό του βιβλίου σαν "μια επέκταση της μνήμης και της φαντασίας. Η μνήμη της ανθρωπότητας σώζεται απ' την άθροιση βιβλίων από τ' άπειρα βιβλία που έχουν γράψει οι άνθρωποι". Ας μη λησμονούμε ότι, για τον Μπόρχες, το βιβλίο είναι μια επέκταση της μνήμης, γιατί δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ του να θυμάσαι το παρελθόν και να το φαντάζεσαι, αφού τόσο ένα γεγονός του παρελθόντος όσο και η φαντασία είναι ένα όνειρο. Κι ακόμα, η πραγματικότητα είναι μονάχα ένα όνειρο. Αυτό το τελευταίο είναι ένα θέμα κλασικό, το οποίο ο συγγραφέας με συνέπεια πραγματεύεται στα δοκίμια που αναφέρονται στο χρόνο. (Από την εισαγωγή της Μαρίας Κοδάμα)