Το ναυτικό στην αρχαιότητα

Πριν από την ανακάλυψη του τροχού και την δημιουργία δρόμων και οδών, ο άνθρωπος μεταχειρίστηκε τις λίμνες, τα ποτάμια και θάλασσες για την μετακίνηση και το εμπόριο. Παράδειγμα αποτελεί η Αίγυπτος η οποία όντας προικισμένη με ένα εξαιρετικό ποτάμι, δημιούργησε πολυάριθμα πλοία και οι κάτοικοί της άνοιξαν αυλάκια που τους επέτρεψαν να αξιοποιήσουν σε βάθος την κοιλάδα του Νείλου. [...] Η ίδια περίπου κατάσταση επικρατούσε και στις κοιλάδες του Τίγρη και του Ευφράτη όπου πρωτόγονοι λαοί και κατόπιν οι Ασσύριοι και οι Πέρσες, ίδρυσαν τις πόλεις τους στις όχθες των ποταμών και των λιμνών χρησιμοποιώντας τους υδάτινους δρόμους για τις κύριες επικοινωνίες τους. Αυτή η κατάσταση άλλαξε λίγο με τους Έλληνες γιατί πέρασε στα χέρια ενός λαού που κατοικούσε μια χώρα με δαντελένιες ακτές περιτριγυρισμένη από πολυάριθμα νησιά και μέρη στα οποία η πρόσβαση ήταν πιο εύκολη από τη θάλασσα παρά από την ξηρά. Το πλοίο επικράτησε σαν το προτιμώμενο μέσον της μεταφοράς του ανθρώπου. Aυτό δεν έγινε χωρίς ρίσκο, γιατί τα πλοία που διέτρεχαν τη Μεσόγειο ήταν αναγκασμένα να πλέουν κοντά στις ακτές και έπρεπε κάθε νύχτα, να βρίσκουν κάποιο κόλπο ή κάποια φιλόξενη αμμουδιά. [...] Από τη στιγμή που τα κέντρα εξουσίας και δύναμης μετακινήθηκαν προς τη Καρχηδόνα και τη Ρώμη, οι μετακινήσεις από ξηράς βελτιώθηκαν για να πολλαπλασιαστούν την εποχή των ρωμαίων αυτοκρατόρων, χωρίς όμως αυτό να γίνει εις βάρος των θαλασσίων μεταφορών. Το αντίθετο μάλιστα. Είναι κατ’ αυτή τη περίοδο που τα πλοία έγιναν πιο σταθερά και γρήγορα και μέχρι να αντικατα-σταθεί το σύστημα προώθησης από κάποιο άλλο, η ανθρώπινη δύναμη ήταν κυρίαρχη. Αυτό έγινε δυνατό χάρις στην δουλειά που επέτρεπε στους αυτοκράτορες και στα έθνη να εξουσιάζουν -μηχανικά μέσα- φθηνά, πολυάριθμα και εύκολα αντικαταστάσιμα. Εν τούτοις στην ελληνιστική εποχή, οι σοφοί της Αλεξάνδρειας είχαν εφεύρει την ατμομηχανή και κατάφεραν να προχωρήσουν μια μηχανή που χρησιμοποιούσε τη δύναμη της για να κινείται πάνω σε 4 τροχούς… Τελικά δεν είναι παρά 18 αιώνες αργότερα, που σπρωγμένοι από την ανάγκη, εφευρέτες που ονειρεύτηκαν να περιστρέψουν πτερυγιοφόρο τροχό στο νερό και μεγάλους μεταλλικούς τροχούς πάνω σε ράγες. Αυτή η καθυστέρηση στέρησε την ανθρωπότητα από πολλές ανέσεις και τόσες άλλες ανακαλύψεις ! Σίγουρα το πανί πρόσφερε μεγάλες δυνατότητες στην πλεύση, αλλά είχε πάντοτε ανάγκη μια ισχυρή ανθρώπινη δραστηριότητα υποχρεώνοντας συχνά το πλήρωμα να είναι περισσότερο από τους ταξιδιώτες. Ευτυχώς παρέμεινε η ομορφιά ενός συνό-λου σε δράση, η ευγένεια του σκοπού των συμμετεχόντων, συχνά προερχομένων από διάφορες φυλές που εξελίσσετο με χάρη και χωρίς θόρυβο. Τελικά μπορούμε να πούμε ότι το πανί υπήρξε η πιο όμορφη στιγμή στην ιστορία του ναυτικού, ότι διήρκησε για αιώνες και ότι δεν εξαφανίστηκε εντελώς...