Η πληροφορική τεχνολογία στην κοινωνική έρευνα

Το πρόβλημα των δεδομένων

Βασική θέση του συγγραφέα είναι ότι οι εφαρμογές των κοινωνικών επιστημών δεν περιορίζονται μόνο στη στήριξη θεωριών για ιδεολογική χρήση, κοσμοθεωριών με στόχο την οργάνωση της γενικής συναίνεσης του πληθυσμού. Αντίθετα ζητείται από τις κοινωνικές επιστήμες να στηρίξουν επιστημονικά, και όχι μόνο ιδεολογικά, πολιτικές σε επί μέρους τομείς. Με αυτή την έννοια καλούνται να στηρίξουν "πρακτικά" καθημερινές αποφάσεις παρέχοντας τις απαιτούμενες πληροφορίες για την πορεία εξέλιξης των κοινωνικών φαινομένων, αλλά και τους τρόπους ανάλυσης αυτών των πληροφοριών. Έτσι τα δεδομένα που παράγονται από την εμπειρική έρευνα δεν χρησιμεύουν μόνο για την τεκμηρίωση θεωρητικών γενικεύσεων, "νόμων" λειτουργίας της κοινωνίας, αλλά και για τη στήριξη αποφάσεων και τη ρύθμιση επί μέρους κοινωνικών πρακτικών. Η εμπειρική έρευνα ως μέθοδος αποτύπωσης της κοινωνικής πραγματικότητας, αλλά κυρίως ως διατύπωση τρόπων διακυβέρνησης της κοινωνίας συγκροτεί τελικά μια τεχνολογία. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η πληροφορική τεχνολογία και η μετάβαση στην "κοινωνία των πληροφοριών" ενισχύει θεαματικά αυτές τις τάσεις και ταυτόχρονα επιβάλλει σημαντικές αλλαγές στην ίδια τη διαδικασία της εμπειρικής έρευνας. Το πρόβλημα της διαχείρισης των δεδομένων δεν είναι τελικά ένα απλό "τεχνικό" πρόβλημα, όπως το αντιλαμβάνονται ορισμένοι ερευνητές, αλλά ένα από τα σοβαρότερα μεθοδολογικά προβλήματα της εμπειρικής έρευνας και επομένως απαιτεί μια ειδική θεωρητική προσέγγιση. Η ανάλυση των δεδομένων έχει, εδώ και πολλές δεκαετίες, κεντρική θέση στη μεθολογία της εμπειρικής έρευνας. Σήμερα ωστόσο λόγω της εκρηκτικής αύξησης των δεδομένων σε ψηφιακή μορφή που αναμένεται, αποκτούν προτεραιότητα νέες μεθολογικές προσεγγίσεις για τη διαχείρηση και την ανάλυση των κοινωνικών δεδομένων. Η πληροφορική τεχνολογία παρέχει λοιπόν σημαντικές δυνατότητες στις κοινωνικές επιστήμες αλλά ταυτόχρονα τους ασκεί πιέσεις προσαρμογής σε ένα νέο μεθολογικό περιβάλλον.