Η απαρχή της γνώσης

Der Anfang des Wissens

Η "Απαρχή της γνώσης" του Χανς - Γκέοργκ Γκάνταμερ είναι η ολοκλήρωση της ερμηνευτικής προσέγγισης της προσωκρατικής φιλοσοφίας, όπως τη γνωρίσαμε στην "Απαρχή της φιλοσοφίας", συνδυαζόμενη με διεύρυνση του θεματικού φάσματος της. Εν πρώτοις ο φιλόσοφος καταπιάνεται με την ερμηνεία των αποσπασμάτων που από τη γραπτή παράδοση της ύστερης αρχαιότητας αποδίδονται στον Ηράκλειτο. Τα λιγότερα γνωστά ηρακλείτεια αποσπάσματα αντιμετωπίζονται ως παλίμψηστα με δυνατότητες αποκάλυψης ενός πρωτότυπου και πρωτοποριακού τρόπου σύλληψης των διαλεκτικών αντιθέσεων, κάτι που διαφοροποιεί αισθητά τον Εφέσιο στοχαστή από τους προγενέστερους Ίωνες φυσικούς φιλοσόφους και θεμελιώνει τις δυνατότητες αξιοποίησής του από τους Χέγκελ, Νίτσε και Χάιντεγκερ, ακόμη και προς διαφορετικές φιλοσοφικές κατευθύνσεις. Ο Γκάνταμερ εστιάζει επίσης στην πραγμάτευση της ερμηνείας της προσωκρατικής κοσμολογίας από τον Πλάτωνα, αναδεικνύοντας σ' αυτό το πλαίσιο το ειδικό βάρος της δημοκρίτειας ατομικής θεωρίας. Η αντιπαράθεση μεταξύ Δημόκριτου και Πλάτωνα έμελλε να αποδειχθεί καθοριστικής σημασίας για τη διαμόρφωση της ώριμης πλατωνικής φιλοσοφίας της φύσης, ενώ ο Γκάνταμερ δείχνει ότι μέσα από τη σύγκριση και την αναμέτρηση με θεμελιώδεις παραδοχές της νεότερης και σύγχρονης φυσικής οι πλατωνικές θεωρητικές επιτεύξεις κερδίζουν μιαν απροσδόκητη επικαιρότητα.