Αντιμανιφέστο

Λοιπόν, ο Μίκης είναι ανεξάντλητος και σε "ανθρωπομονάδες". Αυτή ήταν η γεύση που μας έμεινε τελειώνοντας τούτο το κείμενο του. Βεβαίως, δε μένει μόνο η γεύ-ση. Μένουν κι ο προβληματισμός κι η αγωνία του, που 'ναι μεταδοτικά. Με δυο λόγια, το κείμενο του μας παρέχει αρκετές "ανθρωπομονάδες". Κερδίζουμε. Τι είναι "ανθρωπομονάδες", ας το συζητήσετε μαζί τον στο 1ο κεφάλαιο του βιβλίου. Σπεύδουμε όμως να διευκρινίσουμε εδώ πως αυτή η "συζήτηση" δεν είναι σχήμα λόγου: Πάλι καταφέρνει -ελπίζουμε- να ταράζει τα νερά της λιμνούλας μας. Πραγματικά, έχουμε να κάνουμε με ένα κείμενο που στοχεύει μακριά. Πρόκειται για μια κάτοψη του μελλοντικού κόσμου, ιδωμένου από έναν μεγάλο δημιουργό: Λό-γος ανεπιτήδευτος, αναζήτηση, αγωνία, σκέψη τολμηρή, προωθημένη, δηλαδή φως. Πώς φανταζόμαστε το "βασίλειο της ελευθερίας" στους (μετά)μοντέρνους καιρούς μας; Θα γίνει, και με ποιο τρόπο, ο άνθρωπος μέτρο πάντων; Οι λέξεις δουλειά, απασχόληση, εργασία, δραστηριότητα, είναι συνώνυμες; Πόσοι αιώνες πέρασαν για ν' αλλάξει συλλαβή ένας τόνος στη λέξη δουλεια; Και με ποιο τρόπο θα πάψει να δυναστεύει και να καθορίζει τη ζωή μας; Θα 'μαστέ ΟΛΟΙ ελεύθεροι ποτέ ή απλώς από εργασίας ελεύθεροι; Κι ο χρόνος που συχνά ελεύθερο τον λέμε, μήπως είναι ο ανελεύθερος χρόνος "απελεύθερων" της δουλειάς; Πώς θα αξιοποιηθεί ώ-στε να αποτελεί πραγματική διάσταση του αυριανού κόσμου της ελευθερίας, κι όχι "χρήμα"; Αν με το νεολογισμό "ανθρωπομονάδες" μετράμε την ανθρώπινη ενέργεια, με τι θα μελετήσουμε την αγωνία; Και γιατί το βιβλίο τούτο, "αντιμανιφέστο"; Ο Μαρξ έγραφε πως ο άνθρωπος θα 'ναι ελεύθερος μόνο όταν βγει από τον κύκλο της παραγωγής. Κι ακόμη, για ανθρώπους "πλούσιους και βαθιά ευαίσθητους σε όλα". Πλούσιους, με την έννοια ότι "θα χρειάζονται ένα σύνολο ζωτικών ανθρώπινων εκδηλώσεων, των οποίων η πραγμάτωση θα αποτελεί εσωτερική αναγκαιότητα". Επιτέλους, ο άνθρωπος να αποδοθεί ξανά στον εαυτό του. Το "βασίλειο της ελευθερίας" δεν ξέρουμε πόσο απέχει ακόμη από το βασίλειο της Ουτοπίας. Όμως, χτεσινές ουτοπίες αποτελούν σήμερα καθημερινές πραγματικότητες. Συμβαίνει βέβαια και η μικρόνοια να αποτελεί καθημερινή πραγματικότητα. Αλήθεια, τι θα πουν για το έργο σου "εκείνοι που δεν άγγιξαν το αίμα σου;". Για την ώρα, πιο σιγά: η Ελλάς ξαποσταίνει, περιμένοντας κι άλλα συνήθη θαύματα. Μ.Β.