Ο τελευταίος πειρασμός

Το συναρπαστικό μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη, στο οποίο βασίστηκε η πολύκροτη ταινία τού Μάρτιν Σκορσέζε "The Last Temptation of Christ", σε σχολιασμένη έκδοση. "Από τον αξέχαστο συγγραφέα τού Ζορμπά, ένα μυθιστόρημα μεγαλειώδες και με βαθύ συναισθηματικό αντίκτυπο, που αφηγείται την αγάπη και το πάθος ενός ανθρώπου: του Ιησού από τη Ναζαρέτ. Γιος ενός ξυλουργού, ο άνθρωπος Ιησούς θα 'θελε να αγαπήσει μια γυναίκα και να αποκτήσει οικογένεια, αλλά η φωνή τού Θεού αντηχεί εκρηκτικά μέσα στην ψυχή του, τον οπλίζει με μια δύναμη ανώτερη από χίλιους στρατούς, του επιβάλλει θυσίες και μαρτύρια. Η εσωτερική σύγκρουση του ανθρώπου, η πάλη μεταξύ σάρκας και πνεύματος, το ένστικτο της ανταρσίας και η ακαταμάχητη επιθυμία του να ενωθεί με τον Θεό, αναδύονται εδώ σε μιαν αφηγηματική τοιχογραφία που δοξάζει την υπέρτατη θυσία τού Χριστού. Επάνω στον σταυρό, ετοιμοθάνατος πια, ο Ιησούς έχει ένα όραμα: πώς θα ήταν η ζωή του αν δεν είχε ακολουθήσει το κάλεσμα του Θεού. Είναι πράγματι ο τελευταίος πειρασμός, ο πειρασμός που ο Χριστός αποκρούει, πεθαίνοντας για ολόκληρο το ανθρώπινο γένος. Ο Νίκος Καζαντζάκης, γεννημένος το 1883 στην Κρήτη, θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς τής εποχής μας. Πέθανε στη Γερμανία το 1957." (από την ιταλική έκδοση Nikos Kazantzakis, "L' Ultima Tentazione", Euroclub, Edizioni Frassinelli, Bergamo 1989.) "Ο "Τελευταίος Πειρασμός" είναι η καζαντζακική αναδημιουργία τής ζωής και του Πάθους τού Χριστού. Είναι ένα βαθιά πνευματικό πόνημα και ταυτόχρονα ένα ασυνήθιστα ζωντανό και συναρπαστικό μυθιστόρημα. Σ' αυτό ο Νίκος Καζαντζάκης εναλλάσσεται ανάμεσα σε στιγμές ύψιστου ευφάνταστου λυρισμού και στιγμές αφόρητου σχεδόν ρεαλισμού, όταν η όλη αίσθηση του πλήθους, των ανθρώπων και της ατμόσφαιρας της Ιουδαίας ζωντανεύει, και όταν το σύνορο του χρόνου που μας διαχωρίζει από εκείνα τα σπουδαία γεγονότα μοιάζει να εξαφανίζεται. Αυτό δεν είναι ένα "βιβλικό" μυθιστόρημα με τη συνηθισμένη έννοια. Οι χαρακτήρες δεν είναι σύγχρονοι άνθρωποι μασκαρεμένοι με τους χιτώνες τής αρχαιότητας. Ο Καζαντζάκης γράφει για αληθινούς ανθρώπους: ο Χριστός του είναι ένας άνθρωπος, ένας άνθρωπος του λαού, που τίθεται οδυνηρά στον πειρασμό να εγκαταλείψει την αφοσίωσή του σε ένα υπερ-ανθρώπινο ιδανικό και να βολευτεί ήσυχα σε μια ζωή ευτυχίας με την αγαπημένη του Μαρία. Είναι ένας άνθρωπος με ακραία πάθη και μεγάλο θάρρος και είναι ικανός -όπως όλοι οι άνθρωποι- να ενδώσει στον θυμό, στη θλίψη και σε στιγμές δειλίας. Οι Απόστολοι είναι, επίσης, αληθινοί άνθρωποι, διστακτικοί, αβέβαιοι για τον εαυτό τους και για τον Χριστό, γρήγορα εγκαταλείπουν όταν οι περιστάσεις στρέφονται εναντίον τους. Εκτός από έναν: τον Ιούδα. Ο Ιούδας είναι ο πολεμιστής, ο άνθρωπος της δύναμης, ο άνθρωπος που βλέπει στον Χριστό τον Μεσσία αυτού του κόσμου, έναν αυτοκράτορα που θα νικήσει τη Ρώμη στο ίδιο της το παιχνίδι. Και, σε τελική ανάλυση, μόνον ο Ιούδας είναι που μπορεί να καταστήσει δυνατό τον θρίαμβο του Χριστού. Γιατί είναι ο Χριστός που ζητάει από τον Ιούδα να εκτελέσει την ύστατη πράξη αφοσίωσης: να τον προδώσει. Ο Χριστός συνειδητοποιεί ότι μπορεί να εδραιώσει τη Βασιλεία του μόνο αν ανέβει στον σταυρό. Και ο Ιούδας, ο άνθρωπος από ατσάλι, ο μόνος φερέγγυος μαθητής, παραδίδει τον Δάσκαλό του στους σταυρωτές του. Πρόκειται για ένα σπουδαίο βιβλίο, ένα έπος βίας, αγάπης και πίστης. Είναι ένα βαθιά σημαντικό βιβλίο, από έναν άνθρωπο τον οποίο τόσον ο Τόμας Μαν όσο και ο Άλμπερτ Σβάιτσερ αποκάλεσαν ένα από τους Μεγάλους συγγραφείς τού αιώνα μας. Είναι, στην πραγματικότητα, ένα από τα πιο δυνατά και συγκινητικά βιβλία τού Νίκου Καζαντζάκη". (από την αγγλική έκδοση "The Last Temptation of Christ: A Novel" by Nikos Kazantzakis, Simon and Schuster, New York 1960)