Το ξένο κεφάλαιο στην Ελλάδα

Για την Ελλάδα, η ιστορία του ξένου κεφαλαίου είναι στενά δεμένη με την πολιτική ιστορία των 120 χρόνων της ελεύθερης ύπαρξης του έθνους μας. Όποιος θελήσει ν' ανιστορήσει τούτη την περίοδο, πολλές φορές θα χρειαστεί να ζητήσει στους ξένους τοκογλύφους και στα κράτη που τους προστάτευαν τις αιτίες για πολλές συμφορές που βρήκαν τη χώρα μας. Κι όποιος πάλι θελήσει να γράφει για το ξένο κεφάλαιο και ιδιαίτερα για τα εξωτερικά δάνεια, δεν μπορεί να μη δέσει την ιστορία τους με πολλά από τα κυριότερα πολιτικά γεγονότα, που ξετυλίχτηκαν στην Ελλάδα τούτα τα 120χρόνια. Νίκος Μπελογιάννης Απ' όταν θυμάμαι τον εαυτό μου, θυμάμαι και τη μητέρα μου, την Έλλη Παππά, να μιλάει για "το χαμένο βιβλίο του Νίκου Μπελογιάννη για τα αναπτυξιακά δάνεια του 19ου αιώνα και την υποδούλωση στο ξένο κεφάλαιο". Τα χειρόγραφα τα είχε δώσει, μάλλον αμέσως μετά τη Βάρκιζα, για δημοσίευση στην ΚΟΜΕΠ και από τα πρώτα πράγματα που της είχε πει εκείνος όταν γνωρίστηκαν, ήταν η πικρία του που δεν δημοσιεύτηκαν ποτέ. Μοναδική γραπτή αναφορά στην ύπαρξη των χειρογράφων έχουμε στην τελευταία επιστολή του Ν. Μ. από το κελί των μελλοθανάτων (12.3.52): "... Η ανάπαυλα του 1945 μου 'δοσε την δυνατότητα να συνεχίσω διάφορες μελέτες μου και να τελειώσω και δυο βιβλία μου: Η οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας και Η ιστορία της Ελληνικής λογοτεχνίας, που όμως είναι ακόμη και τα δύο ανέκδοτα, γιατί οι νέοι διωγμοί εμπόδισαν την έκδοσή τους." (Από τον πρόλογο της έκδοσης) Ο Νίκος Μπελογιάννης γράφει ένα βιβλίο για το ρόλο του ξένου κεφαλαίου στην Ελλάδα για να επιβεβαιώσει, στο πεδίο τής οικονομίας και στη συνάφειά της με την κοινωνία και την πολιτική, το παραπάνω θεώρημα. Έτσι λοιπόν, κατά τον συγγραφέα, ο ανολοκλήρωτος αστικοδημοκρατικός μετασχηματισμός, η αρπακτικότητα της "αστοκοτζαμπάσικης " συμμαχίας, οι δεσμοί εξάρτησης και υποταγής στον ξένο παράγοντα που ως εγγυητή τους είχαν τη μοναρχία και ως ιδεολογικό επικάλυμμα τη Μεγάλη Ιδέα, τέλος, η ψευδής θεωρία της φτώχειας ως εγγενούς χαρακτηριστικού της ελληνικής πραγματικότητας, ήταν οι μεγάλοι ένοχοι για την ψεύτικη ανεξαρτησία, την οικονομική καχεξία της χώρας και τη δυστυχία του λαού. Η υλικότητα της οικονομίας, και μάλιστα το μέρος που σχετίζεται με το δανεισμό και τη διαχείριση των σχετικών πόρων, επιλέγεται ως προνομιακό πεδίο για την κορύφωση της κριτικής του Μπελογιάννη στο κυρίαρχο πολιτικοοικονομικό σύμπλεγμα και τη συμμαχία του με το ξένο κεφάλαιο, η δράση των οποίων σκιαγραφείται ως ένα αμοραλιστικό συνεχές συνωμοσιών και δολοπλοκιών εις βάρος του λαού.