Εισαγωγή στη φιλοσοφία

Γνωσιολογία, ηθική φιλοσοφία, αισθητική

Η φιλοσοφία δημιουργεί πάντοτε μόνη της την έννοιά της. Συνεπώς δεν υπάρχει άλλο κριτήριο ανώτερό της για να κριθή και να ορισθή τι είναι φιλοσοφία. Μόνον τότε καταλαβαίνω τι είναι φιλοσοφία, όταν ζω ο ίδιος μέσα της, όταν δηλαδή φιλοσοφώ" σημειώνει προοιμιακά ο Ιωάννης Ν. Θεοδωρακόπουλος και αυτό ακριβώς ορίζει την ουσιαστική επιδίωξη της τετράτομης "Εισαγωγής στη φιλοσοφία:" να οδηγήσει τον αναγνώστη της στο φιλοσοφείν. Φιλοσοφώ σημαίνει μετατρέπω σε ερώτημα αυτό που εκ πρώτης όψεως φαίνεται αυτονόητο και προφανές, και, με αυτή την έννοια, η φιλοσοφία δεν είναι μια δυσνόητη μάθηση που απευθύνεται σε έναν περιορισμένο αριθμό ειδικών, αλλά αφορά τον καθένα που αναρωτιέται για τον εαυτό του μέσα στον κόσμο. Η φιλοσοφία είναι η μοίρα του ανθρώπινου πνεύματος και η αξιοπρέπειά του. Κανείς ωστόσο δεν μπορεί να φιλοσοφήσει ουσιαστικά, χωρίς να γνωρίζει τα θεμελιώδη ερωτήματα της φιλοσοφικής παράδοσης, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο τέθηκαν αυτά και συζητήθηκαν από τους μεγάλους φιλοσόφους -εξού και η μέθοδος της "Εισαγωγής" αυτής είναι ταυτόχρονα συστηματική και ιστορική. Ο Γ΄ τόμος χωρίζεται σε τρεις μεγάλες ενότητες: Γνωσιολογία, Ηθική, Αισθητική. Τι είναι γνώση, είναι δυνατή η γνώση, με ποιο τρόπο συγκροτείται, ποιο είναι το κύρος και η αξία της; Χωρίς απάντηση στα ερωτήματα αυτά, χωρίς δηλαδή στέρεη Γνωσιολογία, κάθε φιλοσοφικό σύστημα μένει μετέωρο. Ο άνθρωπος όμως δεν είναι ένα ον που διακρίνεται μόνο από την έφεση της γνώσης, αλλά είναι ένα ον που πράττει. Ποιες πράξεις του ανθρώπου μπορούν να χαρακτηριστούν ηθικές και με ποιο κριτήριο; Αυτό είναι το κύριο ερώτημα της Ηθικής, η οποία, στην προσπάθειά της να του δώσει απάντηση, θα θέσει νέα ερωτήματα: τι είναι καλό και κακό, πώς ορίζεται το αγαθό και πώς συνδέεται με την ευδαιμονία, τι είναι αρετή; Αν η Αισθητική ως όρος είναι πολύ νεώτερος (18ος αι.), τα ερωτήματα που την απασχολούν είναι πανάρχαια: τι είναι το ωραίο, πώς ορίζεται και πώς αναγνωρίζεται; Ποιός ο σκοπός της τέχνης;