Η ελληνική αρχαιότητα

Πόλεμος, πολιτική, πολιτισμός

Φτάσαμε αισίως στο πέμπτο εγχειρίδιο της σειράς "Αρχαιογνωσία και αρχαιογλωσσία" (γενναιόδωρη προσφορά του "Βήματος" σε συνεργασία με το Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη). Τίτλος ("Η ελληνική αρχαιότητα") και υπότιτλος ("πόλεμος - πολιτική - πολιτισμός") παραπέμπουν στο ατίθασο κεφάλαιο της αρχαίας ελληνικής ιστορίας, δικαιώνοντας τον πειραματικό χαρακτήρα του εγχειριδίου. Στο συνεργατικό αυτό πόνημα συστήνεται η ελληνική αρχαιότητα από τον 8ο προχριστιανικό αιώνα έως τον 4ο μεταχριστιανικό, μοιρασμένη σε τέσσερις συμβατικές εποχές: αρχαϊκή, κλασική, ελληνιστική, ελληνορωμαϊκή. Κάθε εποχή ταξινομείται σε επιμέρους ενεπίγραφα κεφάλαια και υποκεφάλαια, στα οποία συντάσσονται στοιχεία που αφορούν δρώμενα πολεμικά, πολιτικά και πολιτιστικά. Επιβάλλονται: επιλεγόμενα, χρονολόγιο, χάρτες και ευρετήριο. Η σύνταξη του εγχειριδίου προκρίνει και εφαρμόζει προπάντων την αφηγηματική μέθοδο, περιορίζοντας στο ελάχιστο τα εικονογραφικά στοιχεία και αποφεύγοντας γενικότερα την παραστατική διακόσμηση, συνδυασμένη συνήθως με αφόρητο κατακερματισμό της ύλης. Από την άποψη αυτή το ύφος του εγχειριδίου θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ηροδότειο, συνδυάζοντας την αναγνωστική μάθηση με την αναγνωστική τέρψη. Η συνεργασία στην προκειμένη περίπτωση εξελίσσεται σε πραγματικό διάλογο, στον βαθμό που οι δύο συγγραφείς (ο Δημήτρης Κυρτάτας και ο Σπύρος Ράγκος, πανεπιστημιακοί δάσκαλοι και οι δύο, δόκιμοι ιστορικοί με συμπληρωματικά ενδιαφέροντα) συνομιλούν μεταξύ τους συγγράφοντας τα διαδοχικά κεφάλαια του εγχειριδίου. Συμπλέκουν δηλαδή τις συνεισφορές τους, υπογράφοντας κάθε φορά, με το αρκτικό του ονόματος του ο καθένας, το συμβαλλόμενο κείμενο του. Δ. Ν. Μαρωνίτης