Η ιστορία της Μικράς Ασίας: Οι πρόσφυγες στην Ελλάδα, εγκατάσταση και ενσωμάτωση

Η υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αποτελεί το τελευταίο και τραγικότερο επεισόδιο της μακραίωνης ελληνικής παρουσίας στη Μικρά Ασία. Παρά τις κοινωνικές και πολιτικές εντάσεις σε πολιτισμικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο που δημιουργεί, η "συνάντηση" προσφύγων και γηγενών πραγματοποιείται με επιτυχία, μέσω ενός νέου μοντέλου οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, ένας από τους μεγαλύτερους άθλους της ελληνικής κοινωνίας, η αγροτική και αστική αποκατάσταση των προσφύγων. Η Μεγάλη Ιδέα δίνει τη θέση της στην οικονομική ανάπτυξη, την εθνική και κοινωνική ανασυγκρότηση. Η μεταρρύθμιση που πυροδοτείται από την έλευση των προσφυγικών πληθυσμών συνοδεύεται από την έντονα παρεμβατική παρουσία του κράτους στην οικονομική ζωή, οδηγεί σε αύξηση της καλλιεργούμενης έκτασης και της αγροτικής παραγωγής, παγιώνει το κοινωνικό κράτος και τις προνοιακές πολιτικές. Οι πρόσφυγες συμβάλλουν στη βιομηχανική ανάπτυξη και με την πολιτιστική τους ετερότητα πλουτίζουν την ελληνική κουλτούρα. Σημαντική πτυχή της εγκατάστασης αποτελεί και η προσφυγική συλλογική μνήμη στις τέχνες, τα γράμματα και την επιστήμη καθώς και η ανάδειξη και διαφύλαξή της από προσφυγικούς συλλόγους και σωματεία. Περιέχονται τα κείμενα: - Μενέλαος Χαραλαμπίδης, "Πρόσφυγες και γηγενείς στη μεσοπολεμική Αθήνα: πτυχές μιας δύσκολης συνύπαρξης" - Ραϋμόνδος Αλαβανός, "Οι πρόσφυγες και η αγροτική επανάσταση του Μεσοπολέμου" - Κώστας Παλούκης, "Αστική αποκατάσταση. Οι προσφυγικοί οικισμοί. Τυπολογία της προσφυγικής κατοικίας και αρχιτεκτονικά. Η συμβολή των προσφύγων στην ελληνική οικονομία (φθηνό βιομηχανικό προλεταριάτο)" - Γιώργος Ε. Παπαδάκης, "Η πολιτιστική συμβολή των προσφύγων: το ρεμπέτικο" - Δημήτρης Κουμούζης, "Συλλογική μνήμη και προσφυγική ταυτότητα: τέχνες και γράμματα, σωματεία, επιστήμη"