Εγκωμιαστικοί λόγοι

Ο αυτοκράτορας Ιουλιανός, συγγραφέας του 4ου μεταχριστιανικού αιώνα, είναι μια ιδιαίτερα αξιοσημείωτη περίπτωση ανθρώπου που στα ελάχιστα χρόνια της ζωής του (συνολικά τριάντα τρία) έκανε παρά πολλά και σε συνθήκες που δεν του έδιναν ψυχική άνεση να γίνει συγγραφέας μεγάλης ποσότητας έργων. Η πνευματική προπαιδεία του υπήρξε γόνιμη και οδήγησε στην παραγωγή έργων που δείχνουν ότι μελέτησε πολύ κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και ενέταξε την προσπάθειά του στο πλαίσιο της λεγόμενης "δεύτερης σοφιστικής". Από φιλοσοφική άποψη ανήκει στον χώρο του νεοπλατωνισμού. Είναι αναμφίβολα μια πολύ ενδιαφέρουσα μορφή της ιστορίας. Κρίθηκε με αυστηρότητα (και όχι χωρίς κάποια αδικία) και το όνομά του συνοδεύτηκε από τους όρους "αποστάτης" ή "παραβάτης". Είναι αλήθεια ότι το πλαίσιο του μη κωδικοποιημένου ως την εποχή του Χριστιανισμού δεν τον βόλευε. Οι θεολογικές-φιλοσοφικές απόψεις του ήταν βαθιά επηρεασμένες από τον Μιθραϊσμό, μια τάση που ήταν κυρίαρχη στα χρόνια που αποτελούν το μεταίχμιο μεταξύ του ρωμαϊκού και του χριστιανικού κόσμου. Από την άποψη αυτή δεν διαφοροποιούνται από τον θείο του Κωνσταντίνο, τον αποκαλούμενο Μέγα, τον ιδρυτή της Κωνσταντινούπολης, και από τον Κωνστάντιο, τον ξάδελφό του, αυτοκράτορα που την διαδέχθηκε στην βραχύβια από μέρους του άσκηση της αυτοκρατορικής εξουσίας.