Πόντος

Θέματα λαογραφίας του ποντιακού ελληνισμού

Ο τόμος για τον λαϊκό πολιτισμό και την παράδοση του Πόντου αποτελεί έργο 28 ειδικών ερευνητών, επιστημόνων και πανεπιστημιακών Καθηγητών υπό τον συντονισμό του Επίκουρου Καθηγητή Λαογραφίας στο Τμήμα Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού των Παρευξεινίων Χωρών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης κ. Μανόλη Γ. Σέργη. Εντάσσεται στην σειρά "Ελληνικοί Τόποι και Πολιτισμοί" των εκδόσεων "Αλήθεια" και σχεδιάστηκε με διπλό σκοπό: - Να αποτελέσει βήμα γνώσης του κάθε Έλληνα πολίτη, αλλά και έναυσμα προώθησης των λαογραφικών σπουδών γύρω από τον πλούσιο λαϊκό πολιτισμό του Πόντου - Να αποτελέσει έγκυρο πανεπιστημιακό βοήθημα, για την ειδικότερη γνώση, διδασκαλία και σπουδή της ποντιακής λαογραφίας. Στο έργο αυτό, πρωτόγνωρο για τα μέχρι τώρα δεδομένα -ανάλογες προσπάθειες στο παρελθόν περιορίσθηκαν σε μονοσήμαντες και συνήθως ιστορικές μόνο καταγραφές και μαρτυρίες για τον Πόντο και τον Ποντιακό Ελληνισμό- εξετάζονται όψεις της λαϊκής παράδοσης του Μικρασιατικού Πόντου και η διαμόρφωση της νέας ταυτότητας των Ποντίων που ήρθαν στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 και την ανταλλαγή πληθυσμών, στο πλαίσιο της συνθήκης της Λωζάννης, το 1923. Εξετάζεται, επίσης, η παράδοση των Ποντίων που εντάχθηκαν στα όρια της τέως Σοβιετικής Ένωσης και παλιννόστησαν στην Ελλάδα κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Οι σχετικές μελέτες περιλαμβάνουν όλες τις εκφάνσεις ενός παραδοσιακού πολιτισμικού συστήματος. Δηλαδή, τόσο τον υλικό και τον κοινωνικό, όσο και τον πνευματικό βίο, στη μεγάλη ποικιλία των επιμέρους εκδηλώσεων τους. Προκύπτει, λοιπόν, αβίαστα ότι το ανά χείρας επιστημονικό έργο θα θυμίσει στους παλιότερους, αλλά και θα διδάξει στους νεότερους τη λαϊκή παράδοση του Ποντιακού Ελληνισμού, ενός από τα δυναμικότερα και πλέον μαρτυρικά τμήματα του Γένους μας. Εκτίμησή μου είναι ότι ο τόμος για την λαογραφία του Πόντου των εκδόσεων "Αλήθεια" αποτελεί πραγματικό εργαλείο εθνικής και πολιτισμικής αυτογνωσίας, σε μια εποχή κρίσιμων ανακατατάξεων και οριακών ιστορικών και πολιτισμικών μετασχηματισμών στην ευρύτερη περιοχή μας. Γιατί συντελεί στη διατήρηση της μνήμης. Και αποτελεί, ταυτόχρονα, απάντηση στις τάσεις και τις φωνές εκείνες που επιζητούν -ή ακόμη και προσπαθούν να επιβάλλουν- τη συστηματική διαστρέβλωση της ιστορίας. (από τον πρόλογο του Κώστα Τσαρούχα)