Ισπανία 1936: Λαϊκό μέτωπο και επανάσταση ενάντια στο φασισμό

Στις 16 Φλεβάρη του 1936, η εκλογική νίκη του Λαϊκού Μετώπου έφερε την αριστερά στην κυβέρνηση της Ισπανίας. Όταν τον Ιούλη, ο στρατός με επικεφαλής το στρατηγό Φράνκο οργάνωσε πραξικόπημα για να ανατρέψει τη Δημοκρατική κυβέρνηση, εκατοντάδες χιλιάδες εργάτες κι αγρότες οργανώθηκαν σε επιτροπές και πολιτοφυλακές και οπλίστηκαν για να σταματήσουν τους φασίστες. Ήταν μια πραγματική κοινωνική επανάσταση. Από πολλές πλευρές, το επίπεδο της μαζικής πρωτοβουλίας, του εργατικού και λαϊκού ελέγχου και του κοινωνικού πειραματισμού στην Ισπανία του 1936 ξεπέρασε ακόμα και αυτό της Ρωσίας του 1917. Όμως, η κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου στράφηκε ενάντια στην επανάσταση, που τη θεωρούσε ότι ήταν εμπόδιο στη στρατιωτική πάλη ενάντια στο φασισμό, και προχώρησε στην καταστολή της. Από τη στιγμή που το επαναστατικό κύμα κάμφθηκε, ήταν ζήτημα χρόνου η πλάστιγγα να γύρει στο πλευρό του πιο ισχυρού στρατιωτικά -του Φράνκο και των φασιστών που στηρίζονταν στην άφθονη βοήθεια του Χίτλερ και του Μουσολίνι. Τη δεκαετία του 1930, στην Ισπανία δόθηκε η μεγαλύτερη μάχη της εργατικής τάξης με στόχο τη δική της επαναστατική εναλλακτική διέξοδο από την προηγούμενη μεγάλη κρίση του καπιταλισμού. Σχεδόν 80 χρόνια αργότερα είναι σημαντικό να ανατρέξουμε και να αντλήσουμε τα διδάγματα -θετικά και αρνητικά- από την εμπειρία ενός ριζοσπαστικού εργατικού κινήματος και μιας αριστεράς αντιμέτωπης με πολιτικά διλήμματα που η αντανάκλασή τους φτάνει μέχρι την Ελλάδα σήμερα.