Ψυχή στα δόντια

ΠΕΙΡΑΤΙΚΟ Δούλευε ταξί πειρατικό στο δρομολόγιο Κουκουβάουνες - Δουργούτι μεροδούλι μεροφάι. Ύστερα τα παράτησε βρήκε μια Νίτσα με προίκα τρανταχτή κι έγινε εργολάβος. Είπε κι ο πεθερός του δυο λόγια εκεί που έπρεπε και τόνε κάναν κομματάρχη. Όσο να πεις, δεν είναι πια του κλότσου και του μπάτσου. Στο όγδοο ποιητικό του βιβλίο ο Δημήτρης Χουλιαράκης (που έχει ήδη βραβευτεί στο παρελθόν από την Ακαδημία Αθηνών, το 2004 και το 2016, και από το περιοδικό "Διαβάζω", το 2003), δίχως να απομακρύνεται από το ύφος που τον χαρακτηρίζει από την πρώτη του εμφάνιση στα γράμματα, το 1983, επιχειρεί μια "γενέθλια" στροφή στη θεματική του. Πλαίσιο των ιστοριών που διηγείται αποτελούν μεγάλα και μικρά γεγονότα των κρίσιμων δεκαετιών ΄40 έως και ΄70 στην Ελλάδα (ανάμεσά τους οι δολοφονίες του Τζορτζ Πολκ στη Θεσσαλονίκη και της Ανν Ντόροθι Τσάπμαν στο Καβούρι, το σιδηροδρομικό δυστύχημα στο Δερβένι Κορινθίας και το ναυάγιο του οχηματαγωγού "Ηράκλειον" στη Φαλκονέρα, οι εκτελέσεις των δολοφόνων Σταυρούλας Γκουβούση, Χέρμαν Ντουφτ, Χανς Μπασενάουερ και Βασίλη Λυμπέρη, η βεντέτα στα Βορίζια της Κρήτης κ.α.). Εκφραστικά μέσα ο εγγενής λυρισμός, η ειρωνεία και μια ιδιότυπα αισθησιακή έκλυση. Τα 23 "διαλεκτικά" ποιήματα που απαρτίζουν τη συλλογή περιέχουν ψηφίδες μιας προσωπικής μυθολογίας ενώ ταυτόχρονα αναλύουν και αποτιμούν πτυχές του σύγχρονου εθνικού μας βίου. Είναι άτυπα μαθήματα πατριδογνωσίας, καθώς μοιάζουν να αποκρίνονται, σε διάφορους τόνους και ηχοχρώματα, στην ερώτηση του τίτλου από το γνωστό ποίημα του Ιωάννη Πολέμη "Τι είναι η πατρίδα μας;" με τον οποίο ο Χουλιαράκης μηχανεύεται μια λανθάνουσα συνομιλία. Μόνο που η απάντηση εδώ είναι ολότελα διαφορετική από εκείνην του Πολέμη, αν μη τι άλλο, τουλάχιστον ως προς την ιστορική-φιλοσοφική της διάσταση. Οι ήρωες των ποιημάτων της "Ψυχής στα δόντια" τοποθετούνται στις πραγματικές κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές τους συντεταγμένες και με τις συμπεριφορές τους θέτουν υπό αμφισβήτηση θεωρίες και κοσμοϊστορίες αλλά και το μεταπολεμικό ελληνικό τάχατες "θαύμα". Αλλά επειδή ο άνθρωπος δεν εφευρέθηκε στον τόπο αυτό οι προεκτάσεις της βιοτικής τους περιπέτειας υπερβαίνουν κατά πολύ τα στενά όρια του συγκεκριμένου γεωγραφικού χώρου. Δείγμα γραφής από το ποίημα με τίτλο "Όταν πήγαινα νήπιο": "Μια Κορίνα θυμάμαι με μαλλιά σγουρά και μάτια γλαρά / που καθόταν στο μπρος το θρανίο / η καρδιά μου πετάριζε, κι εκεινής φυσικά / -τό ΄νιωθα- μα ήταν απόμακρη, το βλέμμα της κρύο. // Σε ποιόν να δόθηκε, άραγε, με τι μπρίο; / Την ψυχρή αυτή ομορφιά / ποιος να τρύγησε / μία και δύο; // Τάχα γόνος επώνυμος / στην παρφουμαρισμένη / τη σουίτα λουξ ξενοδοχείου / ή ένας τυχαίος δονζουάν με το / σαραβαλάκι του, στων περιχώρων / κάποιο λατομείο;" (Από το Δελτίο Τύπου του εκδοτικού οίκου)