Οι χάρτες εννοιών στο σχολείο

Θεωρητικό πλαίσιο, διδακτική αξιοποίηση, δραστηριότητες

Τα νέα βιβλία και τα ανανεωμένα αναλυτικά προγράμματα αποτελούν πλέον μια πραγματικότητα και ήδη βρίσκονται στην κρίση των εκπαιδευτικών. Όμως, πέρα από τα εγχειρίδια και τα αναλυτικά προγράμματα, ο εκπαιδευτικός κόσμος έχει ανάγκη να γνωρίσει και να πειραματιστεί με νέες διδακτικές πρακτικές και σύγχρονες μεθοδολογικές προσεγγίσεις. Η εννοιολογική χαρτογράφηση (χάρτος εννοιών) αποτελεί μια τέτοια διδακτική τεχνική, η οποία εφαρμόζεται εδώ και πολλά χρόνια σε αρκετές χώρες, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, σε διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα. Είναι μια διδακτική πρόταση χρήσιμη, δημιουργική, εύκολη στην εκμάθηση, με εξαιρετικά αποτελέσματα τόσο για το μαθητή όσο και για τον εκπαιδευτικό. Το συγκεκριμένο βιβλίο αναφέρεται στους χάρτες εννοιών μέσα από παραδείγματα και σενάρια μάθησης που έχουν σχεδιαστεί και εφαρμοστεί στην τάξη από έμπειρους εν ενεργεία εκπαιδευτικούς και μπορούν να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για τους συναδέλφους ώστε να αναπτύξουν και αυτοί τις δικές τους ιδέες στην καθημερινή διδακτική πρακτική, ειδικά τώρα που τα καινούρια σχολικά βιβλία προωθούν και προτείνουν διδακτικές μεθόδους όπως η εννοιολογική χαρτογράφηση. Το βιβλίο διαμορφώνεται σε τρία μέρη: - Το πρώτο μέρος αναφέρεται στο θεωρητικό πλαίσιο της εννοιολογικής χαρτογράφησης. Γίνεται μια σύντομη ιστορική αναδρομή στο πώς αξιοποιήθηκε αυτή η τεχνική στην εκπαίδευση και κατόπιν επιχειρείται μία παιδαγωγική θεμελίωση της μεθόδου, σύμφωνα με τις νέες θεωρήσεις της μάθησης. - Το δεύτερο μέρος αποτελούν οι δραστηριότητες. Διδακτικά σενάρια που έχουν σχεδιαστεί από εκπαιδευτικούς και έχουν υλοποιηθεί στην τάξη και τα οποία χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, α) διδακτικά σενάρια στο χαρτί, β) διδακτικά σενάρια στον υπολογιστή με το λογισμικό Inspiration. - Το τρίτο μέρος περιλαμβάνει την αναλυτική εκμάθηση (βήμα-βήμα) του λογισμικού εννοιολογικής χαρτογράφησης Inspiration, προκειμένου να βοηθηθεί τόσο ο εκπαιδευτικός όσο και οι μαθητές που ενδιαφέρονται, να μάθουν εύκολα και γρήγορα να "χαρτογραφούν" και στον υπολογιστή.