1934. Προϊστορία ή καταγωγή

Τον Σεπτέμβριο του 1934 ο Ανδρέας Εμπειρίκος ολοκλήρωσε το πρώτο του ποιητικό έργο με τίτλο "1934". Είναι μια πλήρης ποιητική ενότητα έτοιμη προς έκδοση που περιέχει στο τέλος του τετραδίου και τα αναλυτικά της Περιεχόμενα. Είναι ποιήματα γραμμένα το 1933 και κυρίως το 1934. Το γνωστότερο, για το οποίο μιλάει με ενθουσιασμό ο Ελύτης στην Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο, είναι το "Θέαμα του Μπογιατιού ως κινούμενου τοπίου". Ο Εμπειρίκος δεν προχωράει στην έκδοση, γιατί στο μεταξύ γράφει την αμιγώς υπερρεαλιστική "Υψικάμινο", με την οποία θα κάνει τη θεαματική του είσοδο στα ελληνικά γράμματα λίγους μήνες μετά, την άνοιξη του 1935, παράλληλα με την ιστορική του διάλεξη για τον "σουρεαλισμό" και την έναρξη της πρακτικής της ψυχανάλυσης. Ο ποιητής έχασε το χειρόγραφο μετά τον πόλεμο. Προς το τέλος της ζωής του, γύρω στο 1971-1972, αναδιαπραγματευόμενος το παρελθόν του, προσπάθησε να ανασυγκροτήσει τη συλλογή, βρίσκοντας 14 από τα 39 ποιήματα ( το ένα εξ αυτών το αναμορφώνει ριζικά ) και προσθέτοντας ένα νέο ποίημα. Δίνει σ’ αυτό το νέο τετράδιο τον ευφάνταστο και καίριο τίτλο "Προϊστορία ή καταωγή". Το 2006 τα πρωτότυπα χειρόγραφα βρέθηκαν στις περίφημες βαλίτσες της μητέρας του, που ανακαλύφτηκαν στην αποθήκη του σπιτιού του. Η πρώτη του συλλογή ανασυστήθηκε πλέον και εκδίδεται από τις Εκδόσεις Άγρα, με εισαγωγή και φιλολογική επιμέλεια του Γιώργη Γιατρομανωλάκη και με τη φροντίδα του γιού του ποιητή Λεωνίδα Εμπειρίκου. Ο τίτλος περιέχει την αρχή και το τέλος του τόξου: "1934. Προϊστορία ή καταγωγή". Ο τόμος περιέχει τη σύνθεση του 1934, τα ποιήματα του 1933 που έμειναν εκτός επιλογής για λόγους προσωπικούς (ποίημα για τον Νικόλα Κάλας κ.α.) και λόγους πολιτικούς (επαναστατικά ποιήματα) καθώς και τα δύο τελευταία του ποιήματα της "Προϊστορίας ή Καταγωγής" που συνέταξε το 1971-72 στο πέρας της ζωής του. Ο τόμος περιέχει επίσης και 3 σχέδια του ζωγράφου Γιώργου Γουναρόπουλου που ετοίμασε τον Οκτώβριο του 1934 ειδικά για την προβλεπόμενη έκδοση. Ο ποιητής, 40 χρόνια μετά τον θάνατό του, δεν παύει να προσφέρει τα δώρα του στους λάτρεις του έργου του.