Πώς είναι

How it is

ό,τι έρχεται/ απ' όσα θυμάσαι/ φαντάζεσαι/ κανείς δεν ξέρει/ η ζωή ψηλά/ η ζωή εδώ/ ο θεός στον ουρανό/ ναι ή όχι/ αν μ' αγαπούσε λίγο/ αν ο Πιμ μ' αγαπούσε λίγο/ ναι ή όχι/ αν εγώ τον αγαπούσα λίγο/ στο σκοτάδι στη λάσπη/ εις πείσμα όλων/ λίγη τρυφερότητα/ βρίσκεις κάποιον επιτέλους/ κάποιος σε βρίσκει επιτέλους/ ζείτε μαζί κολλημένοι/ αγαπάτε ο ένας τον άλλον/ λίγη αγάπη/ λίγη/ χωρίς να αγαπιέστε/ αγαπιέστε λίγο/ χωρίς να αγαπάτε/ απάντησε σ' αυτό/ άφησε το αόριστο/ άφησε το σκοτεινό. Το "Πώς είναι", γραμμένο το 1959, βρίσκεται στο κέντρο του συνολικού έργου του Μπέκετ. Τα προηγούμενα πεζογραφήματά του το προοιωνίζουν, και τα επόμενα, θεατρικά και πεζά, μέχρι τα τελευταία κομμάτια και ξέφτια, είναι επεξεργασίες βασικών θεμάτων και εκφραστικών τρόπων τούτου του βιβλίου. Το "Πώς είναι", πεζό χωρίς καμία στίξη, μπορεί να φανεί εκ πρώτης όψεως απλησίαστο. Λίγη προσοχή είναι αρκετή για να το κάμει απολύτως κατανοητό, ακόμη και ευανάγνωστο. Στους αντίποδες του Τζόυς, που εκμεταλλεύτηκε τον μέγα πλούτο της γλώσσας, ο Μπέκετ αξιοποίησε τα φτωχότερα μέσα της -λίγες απλές λέξεις, λίγες στερεότυπες φράσεις- και κατόρθωσε να δώσει την πιο ριζοσπαστική λύση στο αδιέξοδο που αντιμετώπισε η νεότερη λογοτεχνία, στο γεγονός ότι όλα έχουν ειπωθεί με τον καλύτερο τρόπο. Η λύση του ήταν η εγκατάλειψη, η απάρνηση, η συστολή, η κατάβαση στα ενδότερα, στις στοιχειωδέστερες δυνάμεις της γλώσσας και της ζωής. Η πεζογραφία του αποτελεί, από μιαν άλλη και αναπάντεχη πλευρά, αντιπροσωπευτικό δείγμα της ποίησης του εικοστού αιώνα. Άρης Μπερλής