Οικονομική ιστορία του Βυζαντίου

Από τον 7ο έως τον 15ο αιώνα

Η Βυζαντινή αυτοκρατορία στήριζε την ισχύ και τη διάρκειά της σε μια οικονομία με ενδιαφέρουσες και συχνά πολυσύνθετες δομές. Παρόλο που υπήρχαν πολλές μελέτες για διάφορες όψεις της βυζαντινής οικονομίας, έλειπε ωστόσο μέχρι τώρα ένα συνθετικό έργο που να μελετάει την οικονομία του Βυζαντίου ως σύνολο και να δίνει μιαν ολοκληρωμένη εικόνα των δομών, της διάρθρωσης και της εξέλιξής της μέσα στο χρόνο. Αυτό το κενό φιλοδοξεί να καλύψει η "Οικονομική ιστορία του Βυζαντίου", ένα συλλογικό έργο που συγκεντρώνει και συνθέτει τα πορίσματα των κλάδων της οικονομικής ιστορίας, της νομισματικής, της αρχαιολογίας, της γωγραφίας/γεωλογίας, της ιστορίας της τέχνης, των θεσμών και του δικαίου για τους βυζαντινούς μεσαιωνικούς χρόνους από τον 7ο έως τον 15ο αιώνα. Οι συγγραφείς αυτού του έργου μελετούν, μεταξύ άλλων, τους δημογραφικούς παράγοντες, τις φυσικές και τεχνολογικές συνθήκες της παραγωγής, τις πλουτοπαραγωγικές πηγές, τις δομές και την οργάνωση της παραγωγής στην αγροτική οικονομία και την οικονομία των πόλεων, τον οικονομικό ρόλο του κράτους και τα δημοσιονομικά φαινόμενα, την κατανάλωση, τις επενδύσεις και τους πιστωτικούς μηχανισμούς, τις τιμές, τους τρόπους ανταλλαγής, το εσωτερικό και το εξωτερικό εμπόριο, την παραγωγή και την κυκλοφορία των νομισμάτων, τους θεσμούς της ιδιοκτησίας και των συναλλαγών, όψεις του πρακτικού δικαίου της οικονομίας, την οικονομική ιδεολογία και τη θέση της βυζαντινής οικονομίας στον μεσαιωνικό κόσμο της Μεσογείου. Οι αναλύσεις τους αμφισβητούν την εικόνα μια οικονομίας με αρχαϊκές δομές, που ελέγχεται και διοικείται μονοπωλιακά από την κρατική εξουσία και δεν εξελίσσεται. Συγκλίνουν αντίθετα στο συμπέρασμα ότι η βυζαντινή οικονομία επέδειξε κατά περιόδους αξιοσημείωτη προσαρμοστικότητα, και για μακρά χρονικά διαστήματα ο συνδυασμός κρατικής και ιδιωτικής δραστηριότητας λειτούργησε αποτελεσματικά, διασφαλίζοντας τόσο την οικονομική πρόοδο όσο και τη σταθερότητα. Περιέχονται τα κείμενα: - Cecile Morrisson, "Το βυζαντινό νόμισμα: παραγωγή και κυκλοφορία" - John Day, "Οι νομισματικοί μηχανισμοί στην Ανατολή και τη Δύση: ένα σύντομο σχόλιο" - Νίκος Οικονομίδης, "Ο ρόλος του βυζαντινού κράτους στην οικονομία" - Ελευθερία Παπαγιάννη, "Νομικοί θεσμοί και πρακτική σε θέματα εκκλησιαστικής περιουσίας" - Ελευθερία Παπαγιάννη, "Η βυζαντινή 'προτίμησις'" - Ελευθερία Παπαγιάννη, "Βυζαντινή νομοθεσία και οικονομική δραστηριότητα κατά κοινωνικές τάξεις" - Δημήτριος Γκόφας, "Οι τόκοι στο βυζαντινό δίκαιο" - Όλγα Μαριδάκη - Καρατζά, "Νομικές όψεις της χρηματοδότησης του εμπορίου" - Αγγελική Ε. Λαΐου, "Οικονομική σκέψη και ιδεολογία" - Αγγελική Ε. Λαΐου, "Επισκόπηση της βυζαντινής οικονομίας"