Οι πρώιμες ελληνικές κοινωνίες

Τα δεδομένα από τα έπη του Ομήρου, του Ησιόδου και τα αρχαιολογικά ευρήματα

Η εργασία της κ. Ε. Ραγκούση έχει πολυσύνθετο χαρακτήρα. Δεν είναι μόνο ιστορική και φιλολογική, αλλά και κοινωνιολογική. Ο κόσμος, που επιχειρεί να συλλάβει και συλλαμβάνει με απόλυτη επιτυχία, είναι ο κόσμος του Ομήρου και του Ησιόδου. Ένας κόσμος βαθύτατα μεταβατικός και γι' αυτό αντιφατικός. Στη φάση αυτή ολοκληρώνονται τα στοιχεία ανισότητας, παραμένουν όμως στο εσωτερικό των Οίκων κατάλοιπα ισοκατανομών που ίσχυσαν και υπό καθεστώς κοινοκτημοσύνης. Το άστυ βρίσκεται εν τω γίγνεσθαι και υποστασιοποιείται βαθμιαία η έννοια του Δήμου και της Δημοκρατίας. Συλλαμβάνεται ο άνθρωπος ως ατομικότητα και προσωπικότητα στο πλαίσιο, όμως, μιας πανίσχυρης και πανταχού παρούσας συλλογικότητας. Αναδύεται ο ορθολογισμός, αλλά ακόμα η μοίρα και το πεπρωμένο θεωρούνται ότι παίζουν καθοριστικό ρόλο στη ζωή των ανθρώπων. Η προσέγγιση της κας Ραγκούση συμβάλλει αποφασιστικά στον εντοπισμό όλων αυτών των πτυχών. Πρόκειται για ένα πραγματικά πολύ αξιόλογο βιβλίο. (Καθηγητής Βασίλης Φίλιας, Νοέμβριος 2007)