Εισαγωγή στην οικονομική γεωγραφία

Η Οικονομική Γεωγραφία αντιμετωπίζει τον κόσμο ως ένα πολύπλοκο όσο και μεταβαλλόμενο σύνολο. Το εύρος και η ευελιξία των προσεγγίσεών της την καθιστούν χρήσιμη στην προώθηση της κατανόησης των σχέσεων μεταξύ των επιμέρους συντελεστών που επηρεάζουν την αναπτυξιακή διαδικασία και εν τέλει την ανθρώπινη ευημερία. Το ερευνητικό της ενδιαφέρον εστιάζεται στην αλληλεπίδραση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και του περιβάλλοντος. Ο χώρος θέτει τους όρους μέσα στους οποίους αναπτύσσονται οι κοινότητες των ανθρώπων, τις τροφοδοτεί με τις πρώτες ύλες και επιδρά στην ανάπτυξή τους. Ωστόσο, οι σχέσεις γεωγραφικού χώρου και οικονομικοκοινωνικής ανάπτυξης δεν είναι σχέσεις αιτίου-αιτιατού. Η γνώση που προκύπτει από τη μελέτη των επιμέρους θεμάτων που συνθέτουν αυτό το δυναμικό γνωστικό πεδίο επιδιώκεται να χρησιμοποιηθεί για τη χάραξη των κατάλληλων μέτρων πολιτικής με απώτερο στόχο τη βελτίωση των συνθηκών ζωής του ανθρώπου και τη διατήρηση της αειφορίας της φύσης. Η Εισαγωγή στην Οικονομική Γεωγραφία απευθύνεται σε φοιτητές που ασχολούνται με το σύνθετο θέμα της ανάπτυξης τόσο στη χωρική όσο και στην κοινωνική ή όποια άλλη του διάσταση, αλλά και σε κάθε ενδιαφερόμενο που επιθυμεί να είναι ενημερωμένος ώστε να κατανοεί το περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιείται, αλλά και τη δυναμική των πολιτικών που επηρεάζουν τη ζωή του. Το κείμενο διαρθρώνεται σε πέντε μέρη: Το Πρώτο Μέρος προσεγγίζει τις έννοιες στις οποίες στηρίζονται τα ερευνητικά αντικείμενα της Οικονομικής Γεωγραφίας, παρουσιάζει την εξελικτική πορεία των θεωρητικών προσεγγίσεων σε σχέση με την επίδραση του χώρου στην ανάπτυξη και αναλύονται συνοπτικά οι σχετικές θεωρίες. Το Δεύτερο Μέρος αναφέρεται στις φυσικές συνιστώσες της Οικονομικής Γεωγραφίας ερμηνεύοντας έννοιες, όπως η επίδραση του περιβάλλοντος στη χωροθέτηση και την ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων. Οι φυσικοί πόροι και ο ανθρώπινος πληθυσμός εξετάζονται ως συντελεστές της παραγωγής. Στο Τρίτο Μέρος προσδιορίζονται οι οικονομικές συνιστώσες της Οικονομικής Γεωγραφίας και περιγράφεται η γεωγραφία της παραγωγής με βάση τη διάκριση σε πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα. Στο πλαίσιο της γεωγραφίας της κατανάλωσης εξετάζεται η ανάπτυξη των αστικών κέντρων, οι συνέπειες της αστικοποίησης και η επίδραση των αναπτυξιακών διαδικασιών στα αστικά κέντρα. Το Τέταρτο Μέρος εστιάζεται στις κοινωνικές συνιστώσες της Οικονομικής γεωγραφίας και συγκεκριμένα στην ανισότητα διανομής του πλούτου και την ανισότητα ευκαιριών, τις διαφορετικές μορφές κοινωνικών διαρθρώσεων, τις πολιτισμικές διαφορές και τις πληθυσμιακές μετακινήσεις. Το Πέμπτο Μέρος αναφέρεται στις πολιτικές συνιστώσες της Οικονομικής Γεωγραφίας και περιλαμβάνει έννοιες, όπως η επίδραση της αντίληψης του περιβάλλοντος στη συμπεριφορά και τη συγκρότηση των κρατών, την ανάλυση των εννοιών του κράτους και του έθνους αλλά και τις μορφές που μπορεί να έχει η εσωτερική συγκρότηση του κράτους. Τέλος, παρουσιάζεται η έννοια των υπερεθνικών ενώσεων που τείνουν να περιορίζουν την κυριαρχία του κράτους.