Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στο παραπάνω σχεδίασμα, από δημοσιεύσεις ποιημάτων, διηγημάτων, άρθρων, κριτικών, μεταφράσεων του Τσίρκα, σημειώνω μόνο ότι θεώρησα απαραίτητο για να διαγραφεί η πνευματική του πορεία, να δοθεί το αισθητικό και πολιτικό στίγμα, ιδιαίτερα στα δύσκολα χρόνια, όπως εκείνα του πολέμου και της τελευταίας δικτατορίας, η σχέση του με τα πρόσωπα και τα πράγματα. Από τις μελέτες για τον Καβάφη, που παρουσιάστηκαν αρχικά σε περιοδικά, έχουν όμως περιληφθεί στους δύο καβαφικούς τόμους, αναφέρω μόνο την πρώτη. Επίσης δεν καταγράφονται προδημοσιεύσεις, αναδημοσιεύσεις, ελληνικές και ξένες, και μεταφράσεις κειμένων του σε ξένα έντυπα. Αναφέρω μόνο τις πραγματικές επανεκδόσεις και όχι τις αλλεπάλληλες ανατυπώσεις των βιβλίων του. Δεν ήταν τέλος δυνατόν να περιλάβω κρίσεις για το έργο και μελέτες που σχετίζονται μ' αυτό. Έτσι δεν γίνεται η εικόνα της απήχησής του, και προπάντων των συγκρούσεων και ζυμώσεων που προκάλεσε. Πολλά κείμενα του ίδιου του Τσίρκα άλλωστε, ιδίως τα σχετικά με τον Καβάφη, έρχονται ν' απαντήσουν σιωπηρά ή ρητά σ' ενστάσεις άλλων μελετητών. Δεν έχω παρά να παραπέμψω για όλα αυτά στην εργασία της Κατερίνας Πλασσαρά "Στρατής Τσίρκας, Βιβλιογραφία 1926-1978", Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, 1979, που στάθηκε και για μένα πολύτιμο βοήθημα. Εκτός από τις πληροφορίες που άντλησα από αυτοβιογραφικά σημειώματα του Τσίρκα, δημοσιευμένα γραφτά του, ημερολόγια, συνεντεύξεις κλπ., χρησιμοποίησα και ορισμένα στοιχεία από ανέκδοτο υλικό του αρχείου του. Αποφασιστική ήταν η βοήθεια και η συμπαράσταση της γυναίκας του Αντιγόνης Χατζηαντρέα, και της αδελφής του Αλεξάνδρας Μαλουκάτου, που υπέστησαν αγόγγυστα τις εξαντλητικές ανακρίσεις μου. Τις ευχαριστώ θερμά, όπως ευχαριστώ και όσους αιγυπτιώτες συντρόφους του Τσίρκα είχαν την καλοσύνη να μου δώσουν πληροφορίες για τη δράση του εκείνα τα χρόνια. Χ.Π.